Akcyza – zmiany od 1.5.2021 r.

Ciąg dalszy zmian w podatku akcyzowym. Nowe przepisy obowiązujące od 1.5.2021 r. wprowadzają znaczące zmiany w zakresie opodatkowania wyrobów akcyzowych oraz mocy wiążącej decyzji WIA. Wprowadzono także rygorystyczne zasady dotyczące wydawania i cofania decyzji akcyzowych.

Tematyka: podatek akcyzowy, zmiany, ustawy, opodatkowanie, decyzje akcyzowe, susz tytoniowy, zwolnienia akcyzowe, import alkoholu, znaki akcyzy, zwrot akcyzy, zakłady energochłonne, regulacje

Ciąg dalszy zmian w podatku akcyzowym. Niniejsze opracowanie skupia się nowych rozwiązaniach
w zakresie innym niż dotyczące samochodów osobowych, składania deklaracji akcyzowych i prowadzenia
ewidencji. Te zostały omówione w odrębnych tekstach.
Od 1.5.2021 r. obowiązują przepisy ustawy z 30.3.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 694). To kolejna duża nowelizacja, po obowiązującej od 1.2.2021 r. ustawy
z 10.12.2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 72, dalej:
ZmAkcyzaU20). Nowa ustawa jest znacznie obszerniejsza i wprowadza zmiany zarówno w specyficznych obszarach
opodatkowania akcyzą jak i takie, które dotyczą wszystkich podmiotów mających do czynienia z wyrobami
akcyzowymi.
Zmiany natury sprawozdawczo-ewidencyjnej oraz w zakresie samochodów osobowych zostały omówione
w odrębnych tekstach. W poniższym skupiamy się na pozostałych istotnych kwestiach związanych z nowelizacją.
Wiążące Informacje Akcyzowe
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 722 ze zm.; dalej:
AkcyzU), WIA jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego
akcyzą, która określa klasyfikację w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN) albo rodzaj wyrobu
akcyzowego przez opis tego wyrobu w takim stopniu szczegółowości, który jest wystarczający do określenia
opodatkowania wyrobu akcyzowego akcyzą. Zmiany w zakresie WIS dotyczą:
• mocy wiążącej – WIA wiąże nie tylko organ (jak do tej pory) ale także samego wnioskodawcę. Oznacza to, że
wnioskodawca ma obowiązek stosowania się do wydanej WIA;
• ciężaru dowodu – podatnik stosujący się do WIA powinien na żądanie udowodnić przed organem, że wyroby
będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą, odpowiadają rodzajowi i klasyfikacji wyrobu
akcyzowego określonej w WIA. Organ może badać ów stan również ex post;
• zakresu wnioskodawców – może być to także podmiot zamierzający dokonywać czynności podlegających
opodatkowaniu akcyzą;
• utraty ważności – do tej pory WIA traciła ważność tylko w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego
w zakresie akcyzy, w wyniku której staje się niezgodna z tymi przepisami. Zmiana polega na ograniczeniu mocy
ochronnej do pięciu lat od dnia wydania, z możliwością wydłużenia mocy na wniosek podatnika o kolejne pięć lat.
A także zmiany jej treści – na wniosek lub z urzędu. Jednocześnie, organ związany jest WIA od momentu, gdy staje
się ona ostateczna.
Rygoryzm przy wydawaniu i cofaniu decyzji akcyzowych
Uzasadniona obawa, że prowadzenie danej działalności może powodować zagrożenie ważnego interesu publicznego
lub podmiot nie będzie wywiązywał się z obowiązku rozliczania się z podatków stanowiących dochód budżetu
państwa stała się przesłanką odmowy wydania lub cofnięcia już wydanej decyzji w zakresie prowadzenia składu
podatkowego, zezwolenia na wyprowadzenie wyrobów z cudzego składu czy pozwolenia dla podmiotu
pośredniczącego.
W szczególności może tu chodzić o sytuację, gdy organ pozyska informację, że osoba kierująca działalnością
podmiotu kierowała w ostatnich 3 latach działalnością innego podmiotu, który w tym czasie w sposób uporczywy nie
regulował w terminie należności podatkowych stanowiących dochód budżetu państwa lub wobec którego
prowadzone było postępowanie egzekucyjne.
Co równie ważne, decyzje o cofnięciu ww. zezwoleń wydawane w pierwszej instancji mogą być natychmiast
wykonalne (przy spełnieniu określonych warunków).
Aby nie było jednak tak surowo, wydanie względem podatników akcyzy decyzji określającej lub ustalającej wysokość
zobowiązania podatkowego nie musi oznaczać automatycznie cofnięcia zezwolenia (jeśli podatnik nie zapłaci
zaległości w ciągu 7 dni). Zyska on bowiem możliwość złożenia zabezpieczenie wykonania tej decyzji zgodnie z art.
33d § 2 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm., dalej: OrdPU).
Susz tytoniowy

Trwa uszczelnienie przepisów związanych z obrotem suszem tytoniowym. Na start wprowadzono definicję
producenta surowca tytoniowego, tj. podmiotu wpisanego do rejestru producentów surowca tytoniowego, w miejsce
dotychczasowego pojęcia „rolnika, który wyprodukował susz tytoniowy”.
Organy podatkowe zyskały także możliwość odmowy wpisu do rejestru PPT w razie uzasadnionej obawy, że
prowadzenie takiej działalności może powodować zagrożenie ważnego interesu publicznego lub podmiot nie będzie
wywiązywał się z obowiązku rozliczania się z podatków stanowiących dochód budżetu państwa. To kolejny przejaw
walki ze „słupami” w tej branży.
Z drugiej strony, wyłączono z opodatkowania akcyzą nabycie lub posiadanie suszu przez organizację producentów
surowca tytoniowego.
Zwolnienie z akcyzy dla celów żeglugi
Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 2 AkcyzU, ze zwolnienia ze względu na przeznaczenie korzystają wyroby energetyczne
zużywane do celów żeglugi. Dodatkowym warunkiem zwolnienia od 1.5.2021 r. jest wpisanie statku, jachtu lub
jednostki pływającej do właściwych dla nich rejestrów.
Import alkoholu przez załogi
Zwolniony z akcyzy jest import napojów alkoholowych przywożonych w bagażu osobistym członka załogi środka
transportu wykorzystywanego do podróży z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju. W określonych przez
przepisy szczegółowych limitach (np. 2 litry piwa, 0,5 litra alkoholu etylowego).
Znaki akcyzy
Tu akurat uproszczenia. Po pierwsze, przy WNT wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszonego poboru
akcyzy, kwotę akcyzy obniża się o kwotę stanowiącą wartość podatkowych znaków akcyzy prawidłowo naniesionych
na wyroby akcyzowe lub opakowania jednostkowe wyrobów akcyzowych. Po drugie, wyłączono konieczność
nakładania znaków akcyzy przy przemieszczaniu na terytorium kraju w ramach WNT wyrobów poza procedurą
zawieszenia poboru akcyzy do składu podatkowego – dotyczy wyrobów innych niż wskazane w załączniku 2 do
AkcyzU i opodatkowanych stawką inną niż zerowa (np. płynu do papierosów elektronicznych, wyrobów
nowatorskich).
Zwrot akcyzy od energii elektrycznej dla zakładów energochłonnych
Wyeliminowane zostały wątpliwości co do wzoru na kwotę zwrotu części zapłaconej akcyzy zgodnie z art. 31d ust. 3
AkcyzU. Do tej pory wzór wciąż odwoływał się do stawki 20 PLN/MWh. Od 1.5.2021 r. wzór ten odwołuje się do
aktualnej stawki (w chwili obecnej 5 PLN/MWh).
Skutki regulacji
Zwłaszcza w zakresie WIA widać postępujące zakusy fiskusa do zwiększenia nadzoru merytorycznego nad
wydawanymi decyzjami WIA. Ale także zapewnienia stosowania WIA na potrzeby celu, w jakim została wydana. Być
może zwiększony rygoryzm sprawi, że podatnicy akcyzy będą odchodzić od WIA w stronę interpretacji
indywidualnych. To nadal forma często alternatywna, wystarczy odpowiednio zredefiniować pytanie. Inna sprawa, że
uzyskiwanie interpretacji indywidualnych nie jest ostatnio proste. Wyraźnie widać rosnącą niechęć fiskusa do tej
formuły.

Uszczelnienie przepisów dotyczących suszu tytoniowego oraz nowe zwolnienia z akcyzy dla żeglugi i importu alkoholu przez załogi wprowadzone od 1.5.2021 r. mają istotny wpływ na podmioty akcyzowe. Dodatkowo, zmiany w znakach akcyzy oraz zwrocie akcyzy od energii elektrycznej dla zakładów energochłonnych mają istotne skutki regulacyjne.