Akcyza od samochodów osobowych – zmiany od 1.5.2021 r.

Ciąg dalszy zmian w podatku akcyzowym. Nowa nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym wprowadza istotne zmiany w opodatkowaniu akcyzą samochodów osobowych od 1.5.2021 r. Nowa regulacja dotyczy m.in. zmian konstrukcyjnych pojazdów oraz nabycia samochodów osobowych niezarejestrowanych wcześniej na terytorium kraju.

Tematyka: akcyza, samochody osobowe, opodatkowanie, zmiany konstrukcyjne, nabycie, Ministerstwo Finansów

Ciąg dalszy zmian w podatku akcyzowym. Nowa nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym wprowadza istotne zmiany w opodatkowaniu akcyzą samochodów osobowych od 1.5.2021 r. Nowa regulacja dotyczy m.in. zmian konstrukcyjnych pojazdów oraz nabycia samochodów osobowych niezarejestrowanych wcześniej na terytorium kraju.

Ciąg dalszy zmian w podatku akcyzowym. Niniejsze opracowanie skupia się na nowych przepisach
w zakresie opodatkowania akcyzą samochodów osobowych.
Od 1.5.2021 r. obowiązują przepisy ustawy z 30.3.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 694). To kolejna duża nowelizacja, po obowiązującej od 1.2.2021 r. ustawy
z 10.12.2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 72, dalej:
ZmAkcyzaU20). Omawiana nowelizacja jest znacznie obszerniejsza i wprowadza zmiany zarówno w specyficznych
obszarach opodatkowania akcyzą jak i w takich, które dotyczą wszystkich podmiotów mających do czynienia
z wyrobami akcyzowymi.
Istotne zmiany dotykają zasad opodatkowania akcyzą samochodów osobowych. Na nich właśnie skupimy się
w niniejszym opracowaniu.
Nowa czynność opodatkowana – zmiana samochodu ciężarowego w osobowy
Opodatkowaniu akcyzą podlegają wyłącznie samochody osobowe. Zgodnie z art. 100 ust. 4 ustawy z 6.12.2008 r.
o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 722 ze zm., dalej: AkcyzU), są to pojazdy samochodowe i pozostałe
pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją
8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem
pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu
drogowym.
Jednym z najpowszechniejszych przedmiotów sporu przed organami podatkowymi i sądami w zakresie akcyzy jest
kwestia kwalifikacji samochodu jako osobowego. Tak organy jak i sądy prowadzą od lat wyrafinowane postępowania
dowodowe by stwierdzić, że pojazd jest jednak osobowy bo np. posiada zagłówki oraz pasy bezpieczeństwa, górne
oświetlenie dla pasażerów pierwszego i drugiego rzędu siedzeń, radio stereo z odtwarzaczem CD, wentylacja,
dywaniki etc. (tak np. NSA w wyroku z 24.7.2019 r., I GSK 142/17, 
).
Aby choć trochę ukrócić proceder, Ministerstwo Finansów postanowiło uszczelnić przepisy. Zgodnie z nowym art.
100 ust. 1a pkt 1 AkcyzU, przedmiotem opodatkowania akcyzą stały się również dokonanie w pojeździe innym niż
samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian
konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy. W związku z tą nową czynnością:
• obowiązek podatkowy powstaje z dniem wykonania zmian lub stwierdzenia takiego dokonania przez organ
podatkowy;
• podatnikiem jest właściciel pojazdu, zobowiązany przy okazji do zawiadomienia starosty o takiej zmianie (wymaga
ona zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym) zgodnie z art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy z 20.6.1997 r.
prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 450 ze zm., dalej: PrDrog);
• podstawą opodatkowania jest średnia wartość rynkowa samochodu osobowego na rynku krajowym, pomniejszona
o kwotę VAT oraz akcyzy. Chodzi o wartość ustalaną na podstawie notowanej na rynku krajowym w dniu powstania
obowiązku podatkowego średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki,
modelu, rocznika oraz z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym. Organ podatkowy zyska też
możliwość weryfikacji określonej przez podatnika podstawy opodatkowania oraz do jej zmiany (art. 104 ust. 9
AkcyzU);
• stawki akcyzy – standardowe zgodnie z art. 105 AkcyzU (tj. 18,6% podstawy opodatkowania dla samochodów
osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 centymetrów sześciennych i 3,1% podstawy opodatkowania – dla
pozostałych samochodów osobowych);
• podatnik jest obowiązany do złożenia drogą elektroniczną (z możliwością papierowej formy dla konsumentów)
deklaracji uproszczonej w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz zapłaty akcyzy w ciągu 30
dni – nie później niż w momencie zawiadomienia starosty lub sprzedaży pojazdu. Organ podatkowy potwierdza
zapłatę akcyzy na wniosek podatnika. To niezbędne dla rejestracji pojazdu.
Ale uwaga: niemal na ostatniej prostej ww. zasady doczekały się specyficznego odroczenia. Jeżeli bowiem
dokonanie w pojeździe zarejestrowanym na terytorium kraju zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego
pojazdu na samochód osobowy (w tym w kampera) nastąpiło przed 1.7.2022 r., obowiązek podatkowy z tytułu
dokonania tych zmian konstrukcyjnych powstanie dopiero z tym dniem.



Brak możliwości ustalenia zapłaty akcyzy
Zgodnie z art. 100 ust. 1a pkt 2 AkcyzU, akcyzie podlega także nabycie lub posiadanie samochodu osobowego
niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej
czynności podlegającej opodatkowaniu albo w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo
postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony. Chodzi o sytuacje, w której nabywca pojazdu
nie jest w stanie przedstawić potwierdzenia zapłaty akcyzy przy rejestracji pojazdu zgodnie z PrDrog. Zasady są
takie:
• obowiązek podatkowy powstaje z dniem nabycia pojazdu lub wejścia w jego posiadanie;
• podatnikiem jest jako się już rzekło, nabywca lub posiadacz pojazdu;
• podstawą opodatkowania jest średnia wartość rynkowa pojazdu, ze wszelkimi dobrodziejstwami wskazanymi
w poprzednim akapicie;
• stawki akcyzy – standardowe zgodnie z art. 105 AkcyzU (tj. 18,6% podstawy opodatkowania dla samochodów
osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 centymetrów sześciennych i 3,1% podstawy opodatkowania – dla
pozostałych samochodów osobowych);
• podatnik jest obowiązany do złożenia drogą elektroniczną (z możliwością papierowej formy dla konsumentów)
deklaracji uproszczonej w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz zapłaty akcyzy w ciągu 30
dni – nie później niż w dniu rejestracji. Organ podatkowy potwierdza zapłatę akcyzy na wniosek podatnika. To
niezbędne dla rejestracji pojazdu.
Potwierdzenie braku obowiązku zapłaty akcyzy
Art. 72 ust. 1 pkt 6a PrDrog nakłada obowiązek składania w procesie rejestracji wybranych pojazdów (np. quadów)
dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy. Obowiązek ten dotyczy także samochodów
ciężarowych (kategoria homologacyjna N1), podrodzaj „furgon”, „furgon/podest”, „ciężarowo-osobowy”, „terenowy”,
„wielozadaniowy” lub „van” lub samochodów specjalnych (kategoria homologacyjna M1 i N1).
Skutki
Do tej pory przebudowa zarejestrowanego samochodu ciężarowego na kamper nie podlegała akcyzie (interpretacja
indywidualna Dyrektora KIS z 26.11.2020 r., 0111-KDIB3-3.4013.168.2020.2.WR, 
). Wbrew obiegowej opinii,
problem związany z nowymi przepisami dotyczy jednak nie tylko kamperów ale także np. karawanów (NSA w wyroku
z 18.3.2014 r., I GSK 1144/12, 
 uznał, że samochód pogrzebowy spełnia kryteria samochodu osobowego,
bowiem zasadniczo służy do przewozu osób, tyle że zmarłych). A że silniki takich pojazdów z reguły przekraczają
2000 centymetrów sześciennych, na szali są naprawdę duże pieniądze.







Ministerstwo Finansów wprowadza nowe przepisy akcyzowe odnoszące się do samochodów osobowych. Obowiązujące zmiany dotyczą m.in. opodatkowania zmian konstrukcyjnych pojazdów oraz nabycia samochodów niezarejestrowanych wcześniej.