Jak rozliczyć VAT od importu towarów wynikający z dookreślającej decyzji organu?

Tematyka: VAT, import, towar, rozliczenia, celne, cło, podatnik, deklaracja, organ, decyzja

Od 1.1.2021 r. zwiększyła się perspektywa na dokonywanie przez wielu przedsiębiorców importu towarów
(chodzi rzecz jasna o Brexit). Może to oznaczać, że z rozliczeniami VAT od tego rodzaju transakcji do
czynienia będą miały podmioty do tej pory niekoniecznie rozeznane w meandrach w tym zakresie. Nie są to
łatwe rozliczenia, gdyż krzyżują się w nich przepisy podatkowe i celne. Cło i VAT idą ze sobą pod rękę, choć
to pierwsze ma niewątpliwie większe znaczenie i wpływ również na rozliczenia podatkowe.
VAT od importu
Zgodnie z art. 33a ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.;
dalej: VATU), podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu
importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Oczywiście
przy spełnieniu szeregu warunków określonych w dalszej części przepisu. Ta „konkurencyjna” względem
standardowej zasada rozliczania VAT importowego zyskuje na popularności. Sprzyjają temu zresztą stosunkowo
niedawne zmiany legislacyjne.
Niestety, ewentualne pomyłki w rozliczeniu VAT w ww. sposób skutkują czasową utratą neutralności. Jeśli organ
zidentyfikuje zaniżenie podstawy opodatkowania, pomimo zasadniczej możliwości odliczania podatku naliczonego
z tytułu importu towarów (a więc neutralności, niezależnie od wysokości zobowiązania podatnik nalicza i odlicza tę
samą kwotę) podatnik musi zapłacić podatek. A odliczy go dopiero po pewnym czasie. Kiedy może dojść do takiej
niedogodności? Zapraszamy do lektury sytuacji z życia wziętej.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą polegającą na szeroko rozumianej produkcji i sprzedaży hurtowej.
W minionych dwóch latach podatnik przywoził do Polski nabywaną od kontrahenta z Tajlandii folię aluminiową,
przeznaczoną do dalszej sprzedaży. Podatnik rozliczał VAT z tego tytułu korzystając z mechanizmu przewidzianego
w art. 33a VATU, a więc w sposób neutralny, bez konieczności zapłaty podatku w ciągu 10 dni od momentu
powstania długu celnego.
Podatnik został jednak pewnego pięknego dnia poinformowany, że Naczelnik Urzędu Celno-Skarbowego rozpoczął
procedurę mającą na celu ustalenie pochodzenia i w rezultacie nałożenia cła antydumpingowego na towary
przywożone przez podatnika. Następnie, Organ wszczął postępowanie w sprawie określenia podatku VAT tytułem
importu za lata objęte weryfikacją. Zakładając, że organ może mieć w swych ustaleniach słuszność, podatnik
spodziewał się, że zostanie adresatem korespondencji zawierającej decyzję określającą wysokość cła
antydumpingowego w związku z dokonanym importem a w pakiecie także określającą wysokość podatku VAT
naliczonego.
Nie pomylił się ani organ, ani podatnik w swych przypuszczeniach. Okazało się, że pochodzenie folii było faktycznie
chińskie (a nie tajskie). Poskutkowało to określeniem przez organ dodatkowego cła antydumpingowego (chińskie
pochodzenie towarów takim cłem jest obłożone). W zakresie zaś VAT organ określił podatek z tytułu importu towarów
w wyższej wysokości niż podatnik pierwotnie wpłacił. To naturalna konsekwencja pierwszego z ustaleń, skoro
zgodnie z art. 30b ust. 1 VATU podstawą opodatkowania z tytułu importu towarów jest wartość celna powiększona
o należne cło. Gdy rośnie cło, rośnie też VAT. Powstało jednak pytanie, w jaki sposób podwyższony VAT importowy
podatnik powinien w tej sytuacji rozliczyć.
Dyrektor KIS wydając interpretację indywidualną z 28.4.2021 r., 0113-KDIPT1-2.4012.79.2021.3.JS,
, uznał,
że w przypadku otrzymania decyzji właściwego organu celno-skarbowego uwzględniających zwiększone wartości
celne, po dokonaniu zapłaty różnicy między podatkiem wynikającym z decyzji a podatkiem wykazanym w zgłoszeniu
celnym i rozliczanym w deklaracji podatkowej, podatnik będzie miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego
o kwotę podatku naliczonego stanowiącą ww. różnicę. Powyższe prawo przysługuje zaś w rozliczeniu za okres,
w którym podatnik otrzymał decyzję organu celno-skarbowego, ale pod warunkiem zapłaty podatku. Jednocześnie
skoro podatnik otrzymał decyzję określającą podatek w prawidłowej wysokości (tj. w wyższej wysokości niż podatnik
pierwotnie wpłacił), to nie powinien wykazywać podatku należnego wynikającego z tej decyzji w deklaracjach
podatkowych.

Komentarz
Od 1.7.2020 r. a więc od wejścia w życie ustawy z 31.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia

obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1495, dalej: OgrObcRegU) znacząco rozszerzyła się możliwość
rozliczania VAT z tytułu importu towarów na podstawie art. 33a VATU. Przypomnijmy, że przepis ten umożliwia
importerom będącym podatnikami rozliczenie podatku należnego od importu towarów na zasadach analogicznych do
rozliczenia importu usług i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. A zatem poprzez ujęcie kwot podatku
należnego i naliczonego w deklaracji podatkowej. Innymi słowy, rozwiązanie pozwala podatnikowi na uniknięcie
konieczności zapłacenia podatku w terminie 10 dni. Na podstawie omawianego przepisu uprawniony podatnik może
rozliczyć podatek od importu towarów w okresowej deklaracji podatkowej. Istotą uproszczenia jest więc umożliwienie
takiemu podatnikowi rozliczenia podatku jedynie poprzez wykazanie kwot podatku w deklaracji podatkowej.
Pamiętajmy jednak, że czasami zgodnie z art. 34 ust. 1 VATU kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów
określa naczelnik urzędu celno-skarbowego w drodze decyzji. Jeśli decyzja organy dookreśla kwotę podatku
w stosunku do wartości wykazanej w zgłoszeniu celnym bądź w deklaracje VAT (przy stosowaniu procedury
określonej w art. 33a VATU) to podatnik ma obowiązek ową różnicę dopłacić, w terminie 10 dni od doręczenia decyzji
(art. 37 ust. 1 VATU). Obowiązek dopłaty dotyczy więc także pierwotnych rozliczeń uproszczonych, z którymi zapłata
VAT nie wiązała się. Nieprawidłowe rozliczenie (zaniżenie) podatku w ramach neutralnej podatkowo i kasowo metody
rozliczania VAT importowego może więc zakończyć się koniecznością sięgnięcia do kieszeni.
Czy tego rodzaju obowiązek narusza neutralność VAT importowego? Nie, gdyż zgodnie z art. 86 ust. 10d pkt 2
VATU, podatnik ma rzecz jasna prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z decyzji dookreślającej
zobowiązanie podatkowe w imporcie towarów. A powinien uczynić to w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał
decyzję. Co jednak ważne, obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika
zapłaty podatku wynikającego z decyzji.
Skoro podatnik ma obowiązek zapłaty podatku a jednocześnie prawo do odliczenia to zasadne jest jeszcze pytanie
o konieczność wykazania kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej. Konieczności takiej jednak nie ma, nie
wynika ona z żadnego przepisu VATU. Ta konstatacja pozwala więc dojść do następującego wniosku. Zaniżenie
podstawy opodatkowania i kwoty podatku z importu towarów rozliczanego neutralnie na podstawie art. 33a VATU
może skutkować dookreśleniem podatku przez organ podatkowy. Wówczas rozliczenie traci swój neutralny kasowo
charakter. Podatek trzeba bowiem dopłacić, ale z prawem do odliczenia (z pewnym przesunięciem czasowym) i bez
konieczności korekty deklaracji podatkowej. „Domiar” podatku z tytułu importu przyjmuje więc postać wypisz-wymaluj
zbieżną z rozliczaniem VAT od importu towarów na zasadach ogólnych.
Całe te zamieszanie wyniknęło w opisywanym przypadku z nieprawidłowego określenia pochodzenia towaru.
Pamiętajmy, że podstawą opodatkowania VAT w przypadku importu towarów jest wartość celna powiększona o cło.
A te zależy wcale nie od tego skąd przywożony jest towar, ale skąd pochodzi (w uproszczeniu więc, gdzie został
wytworzony, ale to uproszczenie dość znaczne). Kwestia pochodzenia towarów to temat na zupełnie inną historię.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 28.4.2021 r., 0113-KDIPT1-2.4012.79.2021.3.JS.

Czy tego rodzaju obowiązek narusza neutralność VAT importowego? Nie, gdyż zgodnie z art. 86 ust. 10d pkt 2 VATU, podatnik ma rzecz jasna prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z decyzji dookreślającej zobowiązanie podatkowe w imporcie towarów. A powinien uczynić to w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał decyzję. Co jednak ważne, obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wynikającego z decyzji.