Sprzedaż na rzecz osoby fizycznej spoza UE to (wciąż) eksport towarów

Tematyka: unijny pakiet e-commerce, eksport towarów, sprzedaż konsumencka, VAT, import, eksport opodatkowany, opodatkowanie, dropshipping, transakcje, dokumentacja, organy celne

Nadchodzą zmiany w zakresie międzynarodowego obrotu towarowego w transakcjach, w których odbiorcami
są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Chodzi o tzw. unijny pakiet e-commerce,
którego wejście w życie planowane jest na 1.7.2021 r. Wiele wskazuje, że termin ten może zostać dochowany,
gdyż Sejm RP właśnie przyjął stosowną ustawę. Pakiet e-commerce nie dotyczy wszystkich możliwych
konstelacji międzynarodowej sprzedaży konsumenckiej. Niniejszy tekst dotyczy właśnie tego rodzaju
transakcji.
Eksport towarów
Zgodnie z art. 2 ust. 8 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej:
VATU), eksportem towarów jest dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza
terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz, lub nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju
lub na jego rzecz. Jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ
celny określony w przepisach celnych.
W odróżnieniu od importu towarów, eksportem nie jest sam wywóz towaru poza UE. Nastąpić musi także
przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W odróżnieniu zaś od transakcji
wewnątrzwspólnotowych, ww. definicja nie zwraca uwagi na status nabywcy. Nie zmienia to faktu, że uniwersalność
pojęcia eksportu nadal budzi wątpliwości podatników. Szczególnie, że w zakresie międzynarodowego obrotu
towarowego na rzecz osób fizycznych nadchodzą daleko idące zmiany. I nie jest w nich najistotniejsze, że akurat
sprzedaży z terytorium UE nie będą one dotyczyć.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik planuje prowadzić sprzedaż wysyłkową na rzecz osób fizycznych spoza UE. Składanie zamówień będzie
mogło być realizowane poprzez platformę handlową lub sklep internetowy podatnika. Podczas składania zamówienia
klient będzie wprowadzał do systemu swoje pełne dane, w tym adres dostawy. Jedyną formą płatności będzie
płatność elektroniczna (przelew bankowy, płatność kartą) dokonywana na konto firmowe sprzedawcy podczas
procesu składania zamówienia.
Podatnik ma zamiar wystawiać klientom faktury VAT, zawierające pełne dane klienta oraz kraj przeznaczenia. Towar
będzie zaś wysyłany szybką przesyłką kurierską. Przesyłka będzie zgłaszana za pośrednictwem agencji celnej do
systemu celnego ECS. Firma kurierska w ramach dokonywanego wywozu dostarczy podatnikowi potwierdzenie
wywozu towaru (komunikat IE-599). Podatnik nabrał jednak wątpliwości co do tego, w jaki sposób powinien
raportować transakcje realizowane zgodnie z opisywanym schematem dla celów VAT.
Przesłanki eksportu opodatkowanego
Sprawę rozstrzygnął Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 7.5.2021 r., 0111-KDIB3-3.4012.124.2021.1.MAZ,
. Fiskus uznał, że aby wypełniona została definicja eksportu opodatkowanego 0% stawką VAT, konieczne jest
spełnienie dwóch przesłanek faktycznych (dostawa oraz wywóz towaru z terytorium kraju poza terytorium UE) oraz
trzeciej – formalnej. Ta trzecia dotyczy pozyskania potwierdzenia wywozu towarów przez urząd celny określony
w przepisach celnych. Podstawową formą jest zaś elektroniczne potwierdzenie w formie komunikatu IE-599.
Przesłanka formalna ma przy okazji wpływ na możliwość stosowania 0% stawki VAT.
Dla ww. kwalifikacji nie ma większego znaczenia status nabywcy, tj. czy jest to podmiot prowadzący działalność
gospodarczą, czy też osoba fizyczna.

Komentarz
Z dniem 1.7.2021 r. najpewniej wejdą w życie przepisy implementujące do krajowego systemu tzw. pakiet e-
commerce. Zmienią one w konsumenckim obrocie międzynarodowym wiele, przykładowo:
• unijna sprzedaż wysyłkowa zostanie zastąpiona nowym pojęciem wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na
odległość, a w zakresie towarów pochodzących spoza UE także sprzedażą na odległość towarów z państw trzecich;
• rozszerzone zostanie stosowanie znanej już skądinąd procedury MOSS właściwej dla usług telekomunikacyjnych,
nadawczych i elektronicznych (art. 130a VATU) – w tym m.in. na obrót towarowy;
• opodatkowaniu podlegać będą czynności dokonywane przez podmioty prowadzące sprzedażowe interfejsy

(platformy) elektroniczne dla towarów spoza UE (tzw. dropshipping);
• całkowitej likwidacji ulegną zwolnienia importowe dla przesyłek o wartości do 22 EUR (w Polsce i tak ww.
zwolnienie na dziś nie obowiązuje).
Celem ww. przepisów jest w dużej mierze uszczelnienie obrotu towarami spoza UE. Podmioty z branży dropshipping
ucierpią. Do tej pory, wykonywali oni jedynie usługowe pośrednictwo na rzecz podmiotu spoza UE, który sprzedawał
towar bezpośrednio nabywcy („znalezionemu” przez pośrednika). To dość „efektywna” formuła. Ale niestety często
wykorzystująca luki w przepisach. A także możliwość unikania VAT w przypadku importu za pośrednictwem innych
krajów UE (gdzie zwolnienie dla przesyłek do 22 EUR nadal obowiązuje). Nie można nie oprzeć się wrażeniu, że
unijny prawodawca przerzuca więc na przedsiębiorców ciężar fiskalny w dużej mierze z uwagi na swoją własną
bezsilność i nieporadność.
Opisywana interpretacja dotyczy jednak tej sfery opodatkowania, która nie zmieni się w wyniku zmian z pakietu e-
commerce. Sprzedaż konsumencka z terytorium UE do krajów trzecich pozostanie eksportem towarów. I nie ma się
co dziwić że tu akurat nie ma potrzeby reform. Tego rodzaju transakcje nie niosą z perspektywy państw unijnych aż
tak istotnego ryzyka nadużyć. Konsumpcja ma miejsce poza UE, więc efektywnego opodatkowania w kraju eksportu
być nie powinno. Podobny efekt (choć realizowany inaczej, gdyż przez zwrot VAT) działa w przypadku procedury
TAX FREE (art. 126 i nast. VATU). Tę zresztą czekają pewne uszczelniające zmiany. Wynikają one z ustawy
z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz.
2419; dalej: ZmVATU20), czyli z tzw. pakietu SLIM VAT. Ale wchodzą w życie dopiero 1.1.2022 r.
Neutralność VAT eksportowego zapewniona jest przez możliwość stosowania 0% stawki VAT. Ta zależy od
posiadania stosownej dokumentacji potwierdzającej wywóz towaru poza UE. Również w przypadku sprzedaży
konsumenckiej zasada ta w pełni obowiązuje. Rodzaj odbiorcy nie ma znaczenia, skoro dokumentacja pochodzi od
organów celnych.

Interpretacja Dyrektora KIS z 7.5.2021 r., 0111-KDIB3-3.4012.124.2021.1.MAZ,

Neutralność VAT eksportowego zapewniona jest przez możliwość stosowania 0% stawki VAT. Ta zależy od posiadania stosownej dokumentacji potwierdzającej wywóz towaru poza UE. Również w przypadku sprzedaży konsumenckiej zasada ta w pełni obowiązuje. Rodzaj odbiorcy nie ma znaczenia, skoro dokumentacja pochodzi od organów celnych.