Przekształcana spółka może wystąpić o interpretację

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że przekształczana spółka może wystąpić o interpretację przepisów prawa podatkowego w związku z planowanym przekształceniem w spółkę jawna. Sprawa dotyczyła złożonego wniosku o interpretację, odmówionego przez organ I instancji ze względu na brak zainteresowania ze strony spółki z o.o. W rezultacie wojewódzki sąd administracyjny uchylił decyzje obu instancji, podkreślając możliwość wystąpienia o interpretację w przypadku planowanego przekształcenia.

Tematyka: przekształcenie, interpretacja, spółka jawna, ustawa podatkowa, Naczelny Sąd Administracyjny, wniosek o interpretację

Pojęcie „przekształcenie” mieści się w pojęciu „utworzenie” użytym w treści art. 14n § 1 pkt 1 ustawy
z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; dalej: OrdPU), dopuszczalne jest zatem
wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego na wniosek spółki z o.o. która zamierza
przekształcić formę prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w spółkę jawną – uznał Naczelny
Sąd Administracyjny.
Wniosek o interpretację
„K.” sp. z o.o. złożyła wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego wskazując, że ma zostać
przekształcona w spółkę jawną, która następnie zostanie zlikwidowana a cały jej majątek zostanie przeniesiony na
rzecz działalności gospodarczej jednego wspólnika, który w oparciu o otrzymane składniki będzie kontynuował
działalność prowadzoną przez spółkę. Przedmiotem sprawy jest ustalenie, czy to przeniesienie majątku spółki jawnej
rodzi po jej stronie obowiązek: zapłaty podatku, wykazania tej transakcji w remanencie likwidacyjnym, oraz
dokonania korekty w przypadku zmiany przeznaczenia przez nabywcę całości przedsiębiorstwa. Organ I instancji
odmówił wszczęcia postępowania stwierdzając, że „K.” sp. z o.o. nie jest podmiotem „zainteresowanym”
w rozumieniu art. 14b § 1 OrdPU, nie przedstawiła ona bowiem we wniosku zdarzenia przyszłego w swojej
indywidualnej sprawie, lecz de facto w sprawie spółki jawnej, która powstanie w przyszłości z przekształcenia spółki
z o.o. Organ nie uznał też „K.” sp. z o.o. za „zainteresowanego” w rozumieniu art. 14n § 1 pkt 1 OrdPU, gdyż ta
regulacja odnosi się wyłącznie do osób planujących utworzenie spółki a nie przekształcających formę prowadzonej
działalności, zaś wnioskodawczyni planuje zmianę swojej formy organizacyjnej.
Spółka jawna a kapitałowa
Organ II instancji utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie podkreślając, że zarówno pytanie, jak i stanowisko
przedstawione do tego pytania jednoznacznie wskazują, iż sprawa dotyczy spółki jawnej, a nie spółki kapitałowej,
którą jest wnioskodawczyni. W konsekwencji zainteresowanym jest spółka jawna, ponieważ ewentualna interpretacja
rodziłaby konsekwencje podatkowe wyłącznie dla niej a nie dla spółki przekształcanej. Organ wskazuje, że
„zainteresowanym” na gruncie przepisów OrdPodU może być wyłącznie podmiot, dla którego interpretacja wywołuje
bezpośrednie skutki prawnopodatkowe w sferze jego własnych rozliczeń z budżetem państwa. Ewentualna
interpretacja nie wpłynęłaby bezpośrednio na sytuację podatkową „K.” sp. z o.o. i nie zagwarantowałaby jej ochrony
w tym zakresie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił postanowienia organów obu instancji. Jak wyjaśniono,
w przypadku postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej osoba zainteresowana, to każda osoba,
która chce uzyskać interpretację przepisów prawa podatkowego w celu wyjaśnienia i/lub ułożenia swoich interesów
w sferze prawa podatkowego. Osobą legitymowaną do wystąpienia o wydanie interpretacji indywidualnej może być
wyłącznie osoba, u której wystąpił lub może wystąpić określony stan faktyczny, który może powodować określone
konsekwencje w zakresie prawa podatkowego. Odstępstwo od tej zasady przewidziano w art. 14n § 1 OrdPU,
zgodnie z którym, z wnioskiem o interpretację, która będzie dotyczyła spółki, mogą wystąpić również osoby planujące
jej utworzenie. W ocenie Sądu z wykładni językowej art. 14n § 1 pkt 1 OrdPU, uzupełnionej wykładnią systemową
i celowościową wynika, że również „przekształcenie” mieści się w pojęciu „utworzenie”. Jak podkreślono,
zróżnicowanie podmiotów występujących o interpretację zdarzenia przyszłego w zakresie sytuacji podatkowej spółki,
która ma być utworzona, w zależności od tego, czy chodzi o „czyste” utworzenie spółki, czy też związane
z przekształceniem innej formy prowadzenia działalności gospodarczej wprowadza zróżnicowanie nie znajdujące
akceptacji z punktu widzenia chronionych konstytucyjnie wartości, w szczególności zasady sprawiedliwości
społecznej - art. 2 Konstytucji RP, czy zasady proporcjonalności - art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Definicja przekształcenia
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną wyjaśniając, że pojęcia „utworzenie” nie
zdefiniowano w OrdPU, zaś jego językowe brzmienie, rozpatrywane w kontekście art. 14n § 1 pkt 1 OrdPU
znaczy tyle, co nadanie bytu prawnego podmiotowi, który wcześniej nie istniał. Wbrew stanowisku organu,
instytucja przekształcenia nie jest formą transformacji ustrojowej istniejącego już podmiotu i nie wiąże się
z sukcesją prawnopodatkową. W wyniku przekształcenia mamy bowiem do czynienia z tym samym
podmiotem prawa, tymczasem nie ulega wątpliwości, że przekształcenie przedsiębiorcy, o którym jest mowa
w art. 5841 KSH, prowadzi do utworzenia spółki prawa handlowego, która wcześniej nie istniała.
Przekształcenie dochodzi bowiem do skutku z chwilą wpisania spółki do rejestru, która to czynność ma
charakter konstytutywny. Równocześnie nie ustaje byt prawny osoby fizycznej prowadzącej działalność
gospodarczą, a jedynie zostaje ona wykreślona z odpowiedniego rejestru. Nie można zatem stwierdzić, że

w przypadku przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę prawa handlowego zachowana zostaje ciągłość podmiotowa.
W istocie rzeczy przekształceniu ulega jedynie przedsiębiorstwo, poprzez zmianę formy prowadzonej działalności
gospodarczej. W rezultacie należy uznać, że „przekształcenie”, o którym jest mowa w art. 5841 KSH,
odpowiada pojęciu „utworzenia”, którym posłużono się w art. 14n § 1 pkt 1 OrdPU, zatem skarżąca jest
osobą zainteresowaną w sprawie jej wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, ponieważ planowała
utworzenie spółki jawnej.
Wyrok NSA z 24.3.2021 r., I FSK 1886/17,

Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że pojęcie "utworzenie" stosowane w kontekście przekształcenia obejmuje nadanie bytu prawnego podmiotowi, który wcześniej nie istniał. Przekształcenie nie jest formą transformacji ustrojowej, ale prowadzi do zmiany formy prowadzonej działalności gospodarczej. NSA uznał, że osoba planująca przekształcenie spółki z o.o. w spółkę jawna jest zainteresowana w uzyskaniu interpretacji przepisów prawa podatkowego.