Umorzenie pożyczki z PFR bez podatku
Minister Finansów zdecydował o zaniechaniu poboru podatku od umorzonych pożyczek PFR, co stanowi wsparcie dla przedsiębiorców dotkniętych skutkami COVID-19. Umorzenie pożyczki może nastąpić przy spełnieniu określonych warunków, co wpłynie na podatkowe rozliczenia beneficjentów. Zaniechanie poboru podatku od umorzonych pożyczek jest korzystne dla podatników i ma zastosowanie do dochodów od 1.6.2021 r. do 31.12.2022 r.
Tematyka: umorzenie pożyczki, PFR, Ministerstwo Finansów, zaniechanie poboru podatku, wsparcie przedsiębiorców, COVID-19, podatkowe rozliczenia, korzyści podatkowe
Minister Finansów zdecydował o zaniechaniu poboru podatku od umorzonych pożyczek PFR, co stanowi wsparcie dla przedsiębiorców dotkniętych skutkami COVID-19. Umorzenie pożyczki może nastąpić przy spełnieniu określonych warunków, co wpłynie na podatkowe rozliczenia beneficjentów. Zaniechanie poboru podatku od umorzonych pożyczek jest korzystne dla podatników i ma zastosowanie do dochodów od 1.6.2021 r. do 31.12.2022 r.
Minister Finansów zaniechał poboru podatku z tytułu umorzonych pożyczek PFR. Stosowne rozporządzenie zostało podpisane tuż przed upływem terminu zapłaty zaliczki za czerwiec 2021 r., a to w tym właśnie okresie lwia część podatników uzyskała stosowne decyzje o umorzeniu. To kolejny już akt w procesie wspierania przedsiębiorców w związku z negatywnymi skutkami COVID-19. Ruch dobry i wyczekiwany, i pewnie przedsiębiorcy wybaczą fakt, że wyczekiwany długo, bo w zasadzie do ostatniej chwili. Wsparcie dla przedsiębiorców Zgodnie z art. 21a ustawy z 4.7.2019 r. o systemie instytucji rozwoju (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1010 ze zm.; dalej: SystRozwInstU), Rada Ministrów, w związku ze skutkami COVID-19, może powierzyć Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego, w tym w formach bezzwrotnych. Może – i powierzyła. Chodzi tu w praktyce m.in. o wsparcie uzyskiwane przez przedsiębiorców z tzw. tarcz finansowych właśnie za pośrednictwem PFR. Zgodnie z przyjętą konstrukcją tego wsparcia (a wynikającą z różnej maści regulaminów PFR), istotna część subwencji może zostać umorzona przy założeniu spełnienia określonych warunków. Chodzi m.in. o kontynuowanie działalności gospodarczej przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji przez PFR, ale także wykazanie straty gotówkowej, utrzymanie poziomu zatrudnienia itp. (kryteria i algorytmy są różne w zależności od wielkości beneficjenta). Przedsiębiorcy MŚP z wybranych branż szczególnie dotkniętych skutkami COVID-19 mogą skorzystać z pełnego umorzenia wsparcia. Z podatkowego punktu widzenia, wsparcie PFR to pożyczka. Więc na moment otrzymania nie stanowi ono dla pożyczkobiorcy opodatkowanego przychodu (art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm; dalej: PDOFizU) oraz art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm.; dalej: PDOPrU). Wydatki na spłatę pożyczki nie podlegają konsekwentnie zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 8 PDOFizU i art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a PDOPrU). Koszty sfinansowane z udzielonych przez PFR środków kwalifikowane mogą być do kosztów uzyskania przychodów na ogólnych zasadach. Inną rzecz to umorzenie pożyczki. Umorzenie to zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela lub spłatę stopniową długu. Skutkiem umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania dłużnika, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. Dłużnik nie jest zobowiązany do spełnienia świadczenia, a tym samym po jego stronie powstaje przychód podatkowy (tak np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 30.4.2021 r., 0111-KDIB2-1.4010.52.2021.1.BJ, ). W konsekwencji, wartość umorzonych zobowiązań stanowi dla przedsiębiorcy przysporzenie podlegające opodatkowaniu (art. 14 ust. 2 pkt 6 PDOFizU oraz art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a PDOPrU). W praktyce więc, korzyść związana z otrzymaniem wsparcia PFR zostałaby idąc tym tropem zniwelowana o wartość podatku. Ministerstwo Finansów uznało, że zasadne będzie zaniechanie poboru podatku od środków otrzymanych przez przedsiębiorców z PFR w przypadku ich umorzenia. Wynika to z rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 19.7.2021 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia subwencji finansowej lub finansowania preferencyjnego udzielonych przez Polski Fundusz Rozwoju (Dz.U. z 2021 r. poz. 1316). Zaniechanie poboru podatku Zgodnie z art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.; dalej OrdPU), Minister Finansów może zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie. Zerkając przez pryzmat tzw. systemu wartości, potrzeba do tego przypadku uzasadnionego interesem publicznym lub ważnym interesem podatników. Z formalnego punktu widzenia potrzebne jest zaś wydanie stosownego rozporządzenia. No i Minister Finansów korzysta w ostatnim czasie z przysługującej mu w tej materii kompetencji. Zaniechał w ten właśnie sposób poboru podatku m.in. od nagród otrzymanych w Loterii Narodowego Programu Szczepień, od nagród otrzymanych przez Powstańców Warszawskich albo ich małżonków albo od dochodów uzyskanych przez niektórych podatników w związku z organizacją Meczu Finałowego Ligi Europy 2021. Niewątpliwie jednak omawiane w niniejszym tekście zaniechanie ma zakres podmiotowo (i przedmiotowo) dużo bardziej istotny. Zaniechanie – od 1.6.2021 r. Zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.6.2021 r. do 31.12.2022 r. To ważne, bowiem właśnie w czerwcu podatnicy zaczęli otrzymywać stosowne decyzje PFR w tym zakresie. A termin zapłaty zaliczki na podatek dochodowy za czerwiec (względnie za drugi kwartał 2021 r.) mija 20.7.2021 r. Stąd też emocje związane z oczekiwaniem na rozporządzenie sięgały zenitu. Minister Finansów w swoim stylu emocje te podgrzewał, dość późno inicjując proces wydawania stosownego aktu prawnego (i skracając przez to do minimum np. proces konsultacji, inna sprawa że raczej dość zbędnych). Wreszcie jednak się udało. Podatnicy nie będą więc musieli uwzględniać wartości umorzonej pożyczki z PFR w kwocie przychodu podlegającego opodatkowaniu. Zatem nie będzie on wywierał wpływu na wysokość zaliczki (a wpływ ten mógłby być znaczny biorąc pod uwagę kwoty wsparcia, a więc także umorzenia). Komentarz Omawiany akt prawny potwierdza to, co wydawało się już przesądzone biorąc pod uwagę wypowiedzi medialne przedstawicieli Ministerstwa Finansów oraz publikacje w mediach społecznościowych. Oczywiście, wypowiedzi takie nie mają mocy wiążącej. Jednak przyzwyczailiśmy się już wszyscy do poszukiwania informacji o kluczowym znaczeniu dla podatkowych rozliczeń w pierwszej kolejności na Twitterze, a dopiero później w Dzienniku Ustaw. Wydawanie aktów prawnych „za pięć dwunasta” też nie jest jakąś szczególnie entuzjastycznie przyjmowaną praktyką. Ale w ostatnim czasie powszechną, i to w odniesieniu do aktów znacznie bardziej rozbudowanych niż krótkie w swej formie dwuzdaniowe rozporządzenie. No ale skoro omawiane rozporządzenie jest korzystne, to może faktycznie nie ma co narzekać. Przyjęta konstrukcja domyka zresztą korzystne dla podatników podejście fiskusa w zakresie zasad opodatkowania dofinansowania z PFR. Przypomnijmy, iż z zasady jako dotacja na cele ogólne prowadzonej działalności nie podlega ono VAT (tak Dyrektor KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z 27.8.2020 r., 0113-KDIPT1-1.4012.396.2020.4.AK, ). O braku opodatkowania samej pożyczki i możliwości zaliczania wydatków do KUP już pisaliśmy (choć to akurat wynika z zasad ogólnych). Inna sprawa, że rozliczenia dofinansowania PFR same w sobie też budziły i budzą nadal wiele wątpliwości praktycznych. W dużej mierze dlatego, że podstawy prawne są bardzo ogólnikowe. Wiele zasad wynika jedynie z regulaminów PFR. A te nie są jeszcze konstytucyjnym źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Oby ewentualna weryfikacja rozliczeń w tym zakresie nie przyniosła beneficjentom dodatkowych negatywnych emocji. Opisywany ruch ze strony Ministerstwa Finansów jest dość pozytywnym promykiem nadziei, że tak źle jednak nie będzie.
Ministerstwo Finansów podjęło decyzję o zaniechaniu poboru podatku od umorzonych pożyczek PFR, co stanowi pozytywny krok w wsparciu przedsiębiorców. Omawiany akt prawny potwierdza wcześniejsze informacje medialne i wprowadza korzystne rozwiązania podatkowe dla beneficjentów. Rozliczenia związane z dofinansowaniem PFR mogą nadal budzić wątpliwości, jednakże zaniechanie poboru podatku stanowi nadzieję na łagodniejsze konsekwencje finansowe.