Działalność jednoosobowa, ale w kosztach dwa auta

Przepisy podatkowe dotyczące wydatków samochodowych dla podatników jednoosobowych działalności gospodarczej mogą być zaskakująco korzystne. Pomimo ogólnych ograniczeń, fiskus dopuszcza zaliczanie do kosztów wydatków na dwa samochody służbowe. Interpretacje indywidualne Ministerstwa Finansów wskazują na możliwość rozliczania wydatków, które mogą być postrzegane jako 'na granicy' zaspokajania potrzeb osobistych. Sprawdźmy, jakie warunki trzeba spełnić, aby taka praktyka była zgodna z przepisami podatkowymi.

Tematyka: podatek dochodowy, wydatki samochodowe, jednoosobowa działalność gospodarcza, koszty uzyskania przychodów, interpretacja indywidualna, Ministerstwo Finansów

Przepisy w zakresie podatkowego rozliczenia wydatków samochodowych są dla podatników mało korzystne.
Ograniczenia w wysokości zaliczania wydatków na zakup, leasing czy eksploatację do KUP. Co do zasady,
tylko połowa VAT do odliczenia. Do tego jeszcze akcyza na samochody osobowe… Okazuje się jednak, że
w pewnym zakresie podejście fiskusa do tego rodzaju wydatków może być zaskakująco korzystne. Nie
o „jakość” rozliczenia podatkowego jednak chodzi, a o… ilość. Zapinamy pasy i ruszamy.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 poz. 1128
ze zm., dalej: PDOFizU), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub
zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 PDOFizU. Nie
wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z osiąganiem przychodów z tytułu działalności
gospodarczej podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć
dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”, jeżeli
można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo. W postaci przychodu właśnie.
Tak rozumiana definicja kosztów uzyskania przychodów budzi emocje wśród podatników prowadzących
jednoosobową działalność gospodarczą. To ta bowiem grupa ma często wyjątkową wręcz pokusę rozliczania
podatkowo wydatków, które mogą być uznane co najmniej za znajdujące się „na granicy” zaspokajania potrzeb
osobistych. Wiele już zostało w tej kwestii napisane i „zinterpretowane” przez Dyrektora KIS. Również w ostatnim
czasie.
Zaobserwować można jednak w ostatnim czasie pewien paradoks. Z jednej strony, istnieje wyraźnie zauważalna
tendencja Ministerstwa Finansów do zachęcania podatników (inna sprawa, że metodą marchewki niezbyt skutecznie)
do zryczałtowanych form opodatkowania. Tam nie można rozliczać kosztów uzyskania przychodów, odpadają więc
dylematy „na granicy” wydatku osobistego jako swoistej „optymalizacji” podatkowej. Z drugiej jednak strony,
podejście do możliwości zaliczania wydatków do KUP zdaje się liberalizować. Bo jak inaczej nazwać przyzwolenie
fiskusa do zaliczania do kosztów wydatków na dwa samochody służbowe przez podatnika prowadzącego działalność
jednoosobową? Zresztą, wczytajmy się w tę historię.
Czego dotyczyła sprawa
Podatniczka prowadzi praktykę lekarską w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jednym z niezbędnych
narzędzi umożliwiających prowadzenie tej działalności jest niewątpliwie samochód. Toteż podatniczka posiada
samochód osobowy, który wzięła w leasing operacyjny. Koszty z nim związane rozlicza w prowadzonej księdze
przychodów i rozchodów.
Podatniczka wykorzystuje samochód dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Chciałaby mieć jednak dwa
auta na wypadek awarii lub serwisowania jednego któregoś z nich. Tym samym, drugi samochód będzie
wykorzystywać zamiennie dla celów prowadzonej działalności, tj. m.in. do codziennych dojazdów do miejsca
świadczenia usług, na wezwanie do chorych w ramach wizyt domowych, przejazdów na konferencje naukowe itp.
Podatniczka zamierza zaliczać do kosztów uzyskania przychodów opłaty leasingowe związane z leasingiem
operacyjnym drugiego samochodu osobowego. A także związane z tym drugim autem koszty eksploatacyjne oraz
wydatki na ubezpieczenie. Pytanie jednak, czy takie wyrafinowane podejście będzie prawidłowe.
Stanowisko organu
Z tak postawionym pytaniem zmierzył się Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 22.7.2021 r., 0114-KDIP3-
1.4011.358.2021.2.AC,
. I co ciekawe, stanowisko fiskusa nie okazało się wcale względem planów podatniczki
przesadnie krytyczne. Organ uznał, że decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów
uzyskania przychodów jest poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu. Przy czym każdy wydatek wymaga
indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związku z przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia
przychodu. Przy kwalifikowaniu poniesionych wydatków należy wziąć pod uwagę ich celowość oraz potencjalną
możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu, a także racjonalność wydatków.
Przepisy PDOFizU nie ograniczają możliwości wykorzystywania na potrzeby działalności gospodarczej różnych
środków transportu, ani ilości posiadanych środków transportu. Warunkiem koniecznym dla uznania wydatków
poniesionych na nabycie określonych składników majątku, w tym przypadku samochodów osobowych, za koszt
uzyskania przychodu jest ich wykorzystywanie na potrzeby i w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Brak
jest przeszkód prawnych, aby podatnik w prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystywał kilka samochodów
osobowych, o ile jest to uzasadnione rodzajem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Jeżeli zatem

charakter działalności gospodarczej (np. jej rozmiar, sposób wykonywania usług) uzasadnia wykorzystywanie w tej
działalności gospodarczej dwóch środków transportu (samochodów), to co do zasady wydatki związane z tymi
pojazdami mogą stanowić koszty uzyskania przychodów tej działalności.
A zatem, w PDOFizU nie występują ograniczenia co do liczby lub rodzaju posiadanych w przedsiębiorstwie
pojazdów, z wyjątkiem ograniczeń wynikających z ogólnych warunków, jakie musi spełniać dany wydatek, by mógł
zostać uznany za koszt działalności gospodarczej. Więc z zasady, podatniczka może rozliczać podatkowo wydatki na
dwa pojazdy. Nawet pomimo tego, że niewątpliwie nie będzie nimi jeździć w tym samym czasie.

Komentarz
To nie pierwsza korzystna interpretacja indywidualna w zakresie względem przedstawiciela tzw. wolnego zawodu.
Choć podejście fiskusa do rozliczania wydatków „około-osobistych” przez podmioty prowadzące jednoosobową
działalność gospodarczą było przez lata z zasady sceptyczne, w ostatnim czasie pojawiają się ciekawe jaskółki także
wobec innych niż samochodowe wydatków (np. możliwość zaliczenia w koszty wydatków na ekskluzywny zegarek,
zob. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 8.6.2021 r., 0113-KDIPT2-1.4011.408.2021.1.DJD).
Dwa samochody w jednoosobowej działalności brzmią jak koncepcja wyjątkowo optymistyczna. Ale okazuje się, że
zupełnie realna. Oczywiście, o ile podatnik jest w stanie potwierdzić, że wydatki spełniają ogólną definicję kosztów
uzyskania przychodów. Z tym jednak „gatunkowo” nie powinno być problemu, bo też wydatki na raty leasingowe,
eksploatację czy ubezpieczenie w oczywisty sposób definicję KUP spełniają. Inna kwestia to wykazanie, że dwa
samochody rzeczywiście są w działalności potrzebne. Ale w omawianej interpretacji organ akurat tę kwestię traktuję
dość liberalnie.
Pamiętać należy oczywiście, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć tylko część opłat leasingowych,
która proporcjonalnie do ceny samochodu nie przekracza 150.000 zł. Zatem, jeżeli wartość samochodu będącego
przedmiotem leasingu przekracza 150.000 zł, to wskazane wydatki nie będą kosztem w wysokości przekraczającej
ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150.000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego,
będącego przedmiotem tej umowy. W omawianym przypadku wartość pojazdu „backup car” tej kwoty jednak nie
przekracza. Oznacza to także, że składki na ubezpieczenie samochodu osobowego polisa AC, OC i NNW w całości
stanowią koszt uzyskania przychodu w wysokości 100% poniesionych wydatków.
Odnośnie zaś kosztów eksploatacyjnych, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46a PDOFizU podatnik może zaliczyć do
kosztów uzyskania przychodów 75% wydatków poniesionych na używanie samochodu osobowego. Nie uważa się za
koszt uzyskania przychodu 25% poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania samochodu osobowego,
wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy
jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 22.7.2021 r., 0114-KDIP3-1.4011.358.2021.2.AC,

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS potwierdza możliwość zaliczania kosztów związanych z leasingiem, eksploatacją i ubezpieczeniem drugiego samochodu osobowego do kosztów uzyskania przychodów. Ograniczenia dotyczą proporcjonalnego udziału opłat leasingowych oraz wydatków eksploatacyjnych. Jednakże, podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może korzystać z dwóch samochodów służbowych, jeśli jest to uzasadnione rodzajem prowadzonej działalności.