SLIM VAT 2: Odliczenie VAT z wielu faktur w drodze korekty deklaracji będzie prostsze
Kolejna odsłona kuracji odchudzającej podatek VAT wchodzi w życie 1.10.2021 r. Zmiana dotyczy rozszerzenia zakresu czasowego do rozliczenia podatku naliczonego z faktur w drodze korekty deklaracji. Wprowadzono możliwość obniżenia kwoty podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji za jeden z trzech (miesięczne rozliczenia) lub dwa (kwartalne rozliczenia) następnych okresów rozliczeniowych. Decyzja o tym, w którym okresie dokonać korekty, pozostaje po stronie podatnika.
Tematyka: odliczenie VAT, podatek naliczony, korekta deklaracji, SLIM VAT, zmiany w VAT, uproszczenia podatkowe
Kolejna odsłona kuracji odchudzającej podatek VAT wchodzi w życie 1.10.2021 r. Zmiana dotyczy rozszerzenia zakresu czasowego do rozliczenia podatku naliczonego z faktur w drodze korekty deklaracji. Wprowadzono możliwość obniżenia kwoty podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji za jeden z trzech (miesięczne rozliczenia) lub dwa (kwartalne rozliczenia) następnych okresów rozliczeniowych. Decyzja o tym, w którym okresie dokonać korekty, pozostaje po stronie podatnika.
Kolejna odsłona kuracji odchudzającej podatek VAT wchodzi w życie 1.10.2021 r. Jedna z przewidzianych zmian dotyczy rozszerzenia zakresu czasowego do rozliczenia podatku naliczonego z faktur w drodze korekty deklaracji, a więc po upływie i tak niedawno wydłużonego do czterech miesięcy terminu „na bieżąco”. Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej: VATU), prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli jednak podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej faktury w okresie, w którym po stronie dostawcy powstał obowiązek podatkowy, może podatnik dokonać obniżenia w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych (przy rozliczeniu miesięcznym) albo za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (przy odliczeniu kwartalnym) – art. 86 ust. 11 VATU. Ww. zasada wydłużająca okres do odliczenia bieżącego weszła w życie z dniem 1.1.2021 r. na mocy ustawy z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2419, dalej: ZmVATU20). SLIM VAT w swojej pierwszej odsłonie umożliwił więc odliczenie podatku naliczonego „na bieżąco”, czyli bez konieczności dokonywania wstecznej korekty deklaracji o jedno okienko dłużej. Drobna, ale dobra zmiana. Oczywiście, brak odliczenia podatku „na bieżąco” nawet w przedłużonym okresie nie oznacza, że prawo takie zostaje całkiem unicestwione. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 13 VATU, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w ww. terminach, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jak liczyć pięć lat na korektę Ww. przepis od lat budzi wątpliwości przede wszystkim jeśli chodzi o mechanizm kalkulacji terminu pięcioletniego. W odróżnieniu od ogólnej zasady upływu okresu przedawnienia w prawie podatkowym, pięć lat liczone jest bowiem w tym przypadku od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia podatku naliczonego. A nie od końca. To istotnie skraca okres na dokonanie korekty wstecznej. Nic nie stoi zaś na przeszkodzie, by organ podatkowy weryfikował rozliczenia podatku naliczonego zgodnie z ogólną zasadą przedawnienia (a więc w okresie pięciu lat od końca roku, w którym powstało te prawo). Ustawodawca różnicuje więc sytuację prawną podatnika i organu oraz samego podatnika wprowadzając inny termin dla korekty podatku naliczonego i należnego. Podatnik natomiast ma możliwość domagania się stwierdzenia nadpłaty w ogólnym terminie przedawnienia z zasady jedynie wówczas, gdy przyczyna nadpłaty tkwi w podatku należnym (zob. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 27.2.2020 r., I SA/Go 826/19, ). Wiele zostało napisane na temat tej zasady, tym także w kontekście zgodności z prawem unijnym oraz Konstytucją RP. Sądy stwierdzają jednak, że termin z art. 86 ust. 13 VATU z zasady nie narusza zasad neutralności, skuteczności i równoważności, a ponadto sam w sobie nie utrudnia w sposób nadmierny, ani nie czyni praktycznie niemożliwym wykonania przez starannego podatnika prawa do odliczenia, stanowiąc jedynie swoistą sankcję dla niestarannego podatnika w postaci utraty prawa do odliczenia (zob. wyrok NSA z 19.2.2020 r., I FSK 1086/15, ). Choć niektórzy podatnicy (np. jednostki samorządu terytorialnego) mogą w szczególnych przypadkach ów okres przedłużać. Ale nie o tym w poniższym tekście. Wsteczna korekta – więcej opcji Art. 86 ust. 13 VATU w brzmieniu od 1.10.2021 r. stanowi, że jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na bieżąco, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Ale – tu nowość – także za jeden z trzech (w przypadku rozliczeń miesięcznych) albo jeden z dwóch (przy rozliczeniach kwartalnych) następnych okresów rozliczeniowych. Jednak nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia. Ww. zasady dotyczą jednak wyłącznie podatku naliczonego, którego prawo do odliczenia powstało po 1.10.2021 r. Chodzi więc o rozliczenia przyszłe. Komentarz Na podstawie dotychczasowych zasad, podatnik w celu odliczenia podatku naliczonego w drodze korekty deklaracji podatkowej miał możliwość skorygowania wyłącznie jednego okresu, tj. okresu, w którym powstało prawo do odliczenia. Opisywana zmiana przewiduje zaś, że w przypadku przekroczenia okresu ujmowania faktury zakupowej „na bieżąco”, podatnik będzie miał możliwość skorygowania deklaracji podatkowej w praktyce za jeden z trzech (dwóch dla kwartalnych rozliczeń) historycznych okresów rozliczeniowych. To bez wątpienia kolejny krok w zakresie uproszczenia możliwości odliczania VAT i swoista synteza zasad wprowadzonych już na mocy ZmVATU20. Dzięki niej, zasada trzech (kolejnych) miesięcy na dokonanie rozliczenia bieżącego została zaszczepiona na grunt rozliczania podatku naliczonego w drodze korekty już złożonych deklaracji. Decyzja w zakresie wyboru pozostawiona jest rzecz jasna samemu podatnikowi. Nowe rozwiązanie przyczyni się pewnie do zmniejszenia liczby obowiązków w zakresie liczby składanych korekt deklaracji. Jak to zadziała w praktyce? Jeśli np. podatnik „przypomni sobie” w 4.2022 r. o nierozliczonych fakturach zakupowych otrzymanych w 10.2021 r., 11.2021 r. i 12.2021 r., będzie mógł rozliczyć je w drodze korekty jednej tylko deklaracji podatkowej (np. za 12.2021 r.). Opierając się o zasady dotychczasowe, konieczne byłoby złożenie trzech odrębnych korekt. Zyskuje więc podatnik (mniej pracy administracyjnej) ale i organ podatkowy (mniej deklaracji do analizy). Ustawodawca nie zdecydował się jednak na zmianę sposobu kalkulacji terminu do składania korekt w zakresie nieodliczonego podatku naliczonego. Nie zostaną więc przerwane spory w tej kwestii. Z przesunięciem czy nie, nadal podatnik musi złożyć taką korektę nie później niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia. Będzie więc łatwiej, ale spóźnialstwo przy odliczaniu podatku nadal nie będzie premiowane.
Nowe przepisy ułatwiają odliczanie VAT z faktur poprzez korekty deklaracji. Podatnicy mogą skorygować deklaracje za jeden z trzech (miesięczne) lub dwa (kwartalne) poprzednie okresy rozliczeniowe. Uproszczenie procedury ma zmniejszyć liczbę składanych korekt deklaracji zarówno dla podatników, jak i organów podatkowych.