Pokrycie przez pracodawcę zaległych składek na ZUS a rozpoznanie przychodu po stronie pracownika

Dopłacenie przez pracodawcę zaległych składek na ZUS nie generuje przychodu opodatkowanego po stronie pracownika. Kontrola ZUS w spółce skutkowała korektą i dopłaceniem zaległych składek, w tym tych, które miały być potrącone z wynagrodzenia pracowników.

Tematyka: ZUS, składki, pracodawca, pracownik, przychód, opodatkowanie, kontrola, korekta, interpretacja, rozpoznanie, Sąd, orzecznictwo

Dopłacenie przez pracodawcę zaległych składek na ZUS nie oznacza, że po stronie pracownika powstaje
z tego tytułu podlegający opodatkowaniu przychód. Dotyczy to także składek w części, w jakiej powinny
zostać potrącone z wynagrodzenia pracownika, a teraz dopłacane są ze środków pracodawcy.
Stan faktyczny
ZUS przeprowadził w spółce kontrolę naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za trzy lata
i stwierdził zaniżenie tych składek, wobec czego wydał odpowiednie decyzje wymiarowe. Spółka zaskarżyła te
decyzje do sądu, ale sąd prawomocnie utrzymał je w mocy. Spółka dokonała więc korekty rozliczeń, dopłacając
składki, także w części, która miała być sfinansowana przez pracowników spółki. W związku z tym, spółka złożyła
wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy dopłacone ze środków spółki składki w części, w jakiej
powinny być potrącone z wynagrodzenia pracowników, stanowią ich przychód podlegający opodatkowaniu. Zdaniem
spółki, nie stanowią.
Organ interpretujący uznał, że stanowisko spółki jest nieprawidłowe. Zdaniem organu, do przychodu należy zaliczyć
każdy rodzaj świadczenia, które dana osoba (podatnik) otrzymuje kosztem majątku innej osoby. Takim świadczeniem
jest m.in. wykonanie zobowiązania danej osoby przez inny podmiot (np. zapłacenie składki przez pracodawcę
środkami z jego majątku w sytuacji, gdy powinna być ona sfinansowana środkami pracownika).
Stan prawny
Przepis art. 12 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.
1128; dalej: PDOFizU) szeroko definiuje podlegające opodatkowaniu przychody pracowników, zaliczając do nich
m.in. świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika.
Stanowisko WSA w Rzeszowie
Sąd przyznał rację spółce i uchylił zaskarżoną interpretację. Zdaniem sądu, za przychody podatkowe mogą być
uznane tylko takie świadczenia, które stanowią definitywny przyrost majątku podatnika, czyli zwiększają jego aktywa
lub zmniejszają zobowiązania. W niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z żadną z powyższych sytuacji.
Wpłacone przez spółkę jako płatnika zaległe składki nie zwiększają aktywów podatnika, natomiast powodują
zmniejszenie istniejącego zobowiązania wobec ZUS, nie jest to jednak zobowiązanie ubezpieczonego (pracownika),
lecz płatnika składek (pracodawcy).
Ponadto, przyjęcie za prawidłowe stanowiska organu interpretującego prowadziłoby do zakłócenia podstawowych
zasad opodatkowania w zakresie PIT, a mianowicie zakazu podwójnego opodatkowania, bowiem konsekwencją
niepobrania przez płatnika we właściwym czasie składek na ubezpieczenie społeczne z wypłacanych świadczeń,
było wypłacenie tych świadczeń w wyższej wysokości i pobranie zaliczki na PIT w wysokości wyższej niż należna,
gdyby płatnik wcześniej prawidłowo uwzględnił składki.

Komentarz
Opisana sytuacja zdarza się często i zdarzyć się może każdemu pracodawcy, choćby ze względu na to, że przepisy
ZUS odległe są od wzorca czytelności. Warto więc pamiętać o dwóch okolicznościach. Primo, sądy administracyjne
konsekwentnie wypowiadają korzystny dla pracowników pogląd wyrażony także w niniejszym kazusie. Istnieje więc
w tym zakresie tzw. jednolita linia orzecznicza. Secundo, organy podatkowe, w tym organ interpretujący, jak jeden
mąż, z uporem godnym lepszej sprawy, nakazują w omawianej sytuacji rozpoznać przychód pracowników. Wniosek:
nie poddawajmy się temu!

Wyrok WSA w Rzeszowie z 22.7.2021 r., I SA/Rz 389/21

Sytuacja opisana w publikacji jest często spotykana i może dotyczyć każdego pracodawcy. Sądy administracyjne zazwyczaj opowiadają się po stronie pracowników, nakazując rozpoznanie przychodu, podczas gdy organy podatkowe upierają się przy innym stanowisku.