0% VAT przy WDT transportem własnym

Możliwość zastosowania 0% stawki VAT przy WDT transportem własnym zależy od innego zestawu dokumentów niż w przypadku udziału przewoźnika. Sprzedawca powinien zachować należytą staranność, w tym weryfikację przebiegu transportu. Oświadczenie nabywcy jest kluczowym elementem potwierdzającym dostawę towarów na terytorium innego państwa członkowskiego. Interpretacja Dyrektora KIS potwierdza możliwość zastosowania 0% stawki VAT w opisywanej sytuacji.

Tematyka: 0% VAT, WDT, transport własny, dokumentacja, oświadczenie nabywcy, Dyrektor KIS, interpretacja, stawka podatku, dostawa wewnątrzwspólnotowa

Możliwość zastosowania 0% stawki VAT przy WDT transportem własnym zależy od nieco innego zestawu
dokumentacyjnego niż w przypadku udziału przewoźnika. Trudno się dziwić, nie ma bowiem w tej sytuacji
dokumentów przewozowych jako takich. Nie zwalnia to jednak sprzedawcy z należytej staranności, w tym
także w zakresie weryfikacji przebiegu transportu. W przypadku transportu przez nabywcę może być to
trudne. I choć przepisy pozwalają bazować na oświadczeniu nabywcy, warto zachować większą ostrożność.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.,
dalej: VATU), wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod
warunkiem że podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego
właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych. A dodatkowo, przed upływem
terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, podatnik posiada w swojej dokumentacji
dowody, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na
terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Zgodnie zaś z art. 42 ust. 3 VATU, dowodami takimi są przede wszystkim specyfikacja sztuk ładunku oraz
dokumenty przewozowe wystawione przez spedytora. Jeśli wynika z nich, że towary zostały dostarczone do miejsca
ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Są jednak transakcje WDT
realizowane bez udziału przewoźnika (spedytora) – transportem własnym sprzedawcy lub nabywcy. W takim
przypadku rolę dokumentów przewozowych pełni dokument - oświadczenie nabywcy zgodne z art. 42 ust. 4 VATU.
I właśnie tego typu sytuacja wystąpiła w opisywanej w niniejszym tekście sprawie.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik prowadzi działalność w zakresie handlu odzieżą i artykułami BHP. Sprowadza towary z krajów
członkowskich Unii Europejskiej w ramach dostaw WNT. A następnie, odsprzedaje je do innych krajów
członkowskich w ramach WDT. W wielu przypadkach podatnik odpowiada za wysyłkę towarów do innych krajów UE
(przy wykorzystaniu przewoźnika zewnętrznego). Ma więc kontrolę nad procesem wysyłki i transportu towarów.
Standardowo, podatnik wykonuje więc szereg rutynowych czynności pozwalających na prawidłowe rozliczenie VAT
od tego rodzaju transakcji. W tym m.in. kolekcjonuje dokumenty przewozowe, weryfikuje status nabywcy
w kontekście aktywnego numeru VAT UE, składa terminowo informacje podsumowujące itp.
Podatnik ma jednak także kontrahentów, którzy już na starcie deklarują, że sami będą odbierać towary od podatnika
i wywozić je do innego kraju UE. Na domiar wszystkiego, płacą za towary gotówką. Podatnik zbiera więc od tego
rodzaju kontrahentów stosowne oświadczenia. Zawierają one m.in. adres, pod który są przewożone towary,
określenie towarów i ich ilość, potwierdzenie przyjęcia towaru przez nabywcę do miejsca znajdującego się na
terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, nr rejestracyjny środka transportu. A także podpis
nabywcy towaru.
Podatnik zaczął zastanawiać się, czy w przypadku sprzedaży dokonanej w przypadkach, w których będzie miał
prawo do skorzystania z 0% stawki VAT.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 24.9.2021 r., 0112-KDIL1-3.4012.294.2021.2.JK,
uznał, że
stawka 0% VAT jak najbardziej może w tym wypadku znaleźć zastosowanie. W dużej mierze ze względu właśnie na
oświadczenie nabywcy, że towary zostaną wywiezione z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego
innego niż terytorium kraju.
Oświadczenie powinno spełniać przesłanki określone w art. 42 ust. 4 VATU. W tym przede wszystkim zawierać
potwierdzenie przyjęcia towaru przez nabywcę do miejsca znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego
innym niż terytorium kraju. Takie oświadczenie stanowi zaś dowód dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej, który
zgodnie z art. 42 ust. 4 VATU potwierdza dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej
dostawy towarów do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego. Zatem podatnik ma pełne podstawy do
zastosowania 0% stawki VAT.

Komentarz
Temat kolekcjonowania dowodów potwierdzających wywóz towarów w ramach WDT, aby móc w spokoju zastosować
0% stawkę VAT jest znany od zarania dziejów. I problematyczny. Z jednej strony, przepisy są raczej liberalne

a katalog dokumentacji dość obszerny. Oprócz specyfikacji sztuk ładunku i dokumentów przewozowych (głównie
CMR), stosować można także dokumenty dodatkowe takie jak np. korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego
zamówienie, dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu, dokument potwierdzający zapłatę za towar
czy też dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż
terytorium kraju (art. 41 ust. 11 VATU). Co więcej, podatnicy mogą korzystać z ww. dowodów w raczej dowolnej
formie (w tym kopii i skanów przesyłanych elektronicznie).
Jest jednak druga strona medalu. Praktyka obrotu gospodarczego potwierdza, że uzyskanie odpowiedniego
i poprawnego dokumentu CMR na czas często graniczy z cudem. Podatnicy stosują więc stawkę 0% VAT także
w sytuacji, gdy dokumentacja nie jest idealna (np. brak jest pieczątki w mitycznym „prawym dolnym” rogu dokumentu
CMR). Organy podatkowe są w czasie weryfikacji tego typu sytuacji bezwzględne i kwestionują stosowanie stawki
0% VAT. A to równoznaczne jest z zaległością podatkową, odsetkami, sankcją VAT i odpowiedzialnością KKS.
Sprawy nie upraszcza obowiązujący od 1.1.2020 r. (w Polsce wdrożony z pewnym poślizgiem) unijny pakiet tzw.
quick fix. Przewiduje on domniemanie zaistnienia WDT w przypadku posiadania przez podatnika odpowiedniego (i
wyśrubowanego) zestawu dowodów. Jak już jednak wielokrotnie wskazywał fiskus, niespełnienie tych warunków nie
oznacza, że stawka 0% przy WDT nie ma zastosowania. W takiej sytuacji dostawca musi jednak udowodnić w inny
sposób, że warunki zastosowania stawki 0% VAT zostały spełnione. Do tego służyć mu będą zasadniczo dowody
określone w art. 42 ust. 3 i ust. 11 VATU.
Omawiana sytuacja jest jednak inna. Przy transporcie własnym, domniemania wynikające z prawa wspólnotowego są
w praktyce niestosowalne. Brak bowiem jakichkolwiek dokumentów przewozowych. Co charakterystyczne,
w niniejszej sprawie podatnik wskazał, że z oświadczenia otrzymanego od nabywcy wynika, że towary dopiero
zostaną dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska. Brak
dokumentów przewozowych utrudnia dość znacznie obieg informacji odnośnie realizacji dostawy. Ustawodawca
stosuje więc inne kryteria przy transporcie własnym. Kryteria w pewnym sensie zauważalnie łagodniejsze. Gros
obowiązków administracyjnych spoczywa bowiem na podatniku dokonującym WDT w momencie nadania towaru (a
nie w momencie dostarczenia go do miejsca docelowego).
Inna sprawa, że tego rodzaju transakcje wiążą się same w sobie z dość istotnym ryzykiem dla sprzedawcy. Przede
wszystkim, w przypadku transportu własnego nabywcy traci dostawca kontrolę nad realizacją procesu logistycznego.
Powinien on zabezpieczyć się odpowiednio przed ryzykiem sytuacji, w której towar pozostanie na terytorium kraju.
Więc następcze potwierdzenie dowozu do miejsca docelowego także warto mieć. Odegra ono rolę także dla
określenia poziomu skomplikowania transakcji. Jeżeli bowiem np. w oświadczeniu nabywca wskazuje, że adresem
docelowym jest adres inny niż jego siedziby to potencjalnie transakcja może mieć więcej niż dwa ogniwa w łańcuchu.
Tu koniecznie należy więc pilnować, czy kontrahent odbierający towar to rzeczywiście nabywca towaru. Gdyby był to
np. finalny nabywca towaru trzeci w łańcuchu, to (zwłaszcza w kontekście nowego art. 22 ust. 2e pkt 2 VATU)
transakcja w ogóle nie będzie stanowić WDT dla pierwszego sprzedawcy.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 24.9.2021 r., 0112-KDIL1-3.4012.294.2021.2.JK,

Transakcje WDT transportem własnym stanowią wyzwanie pod względem dokumentacji potwierdzającej dostawę towarów. Uzyskanie odpowiednich dowodów, zwłaszcza przy braku dokumentów przewozowych, może być trudne. Jednak zgodnie z interpretacją organu podatkowego, oświadczenie nabywcy spełniające określone przesłanki pozwala na zastosowanie 0% stawki VAT.