Polski Ład: VAT a zachęta do rozliczeń bezgotówkowych
Jednym z założeń tzw. Polskiego Ładu jest popularyzacja obrotu bezgotówkowego. Ustawodawca chce popularyzować taką formę rozliczeń przy zastosowaniu klasycznej metody kija i marchewki. W niniejszym tekście skupimy się na zachętach do rozliczeń bezgotówkowych zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o VAT. Główna zachęta to skrócenie terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do 15 dni, ale związana jest z konkretnymi warunkami dotyczącymi sposobu przyjmowania płatności, udziału sprzedaży konsumenckiej oraz rejestracji terminala i ewidencji sprzedaży.
Tematyka: Polski Ład, VAT, rozliczenia bezgotówkowe, zwrot VAT, kas rejestrujące, terminal, ulga podatkowa
Jednym z założeń tzw. Polskiego Ładu jest popularyzacja obrotu bezgotówkowego. Ustawodawca chce popularyzować taką formę rozliczeń przy zastosowaniu klasycznej metody kija i marchewki. W niniejszym tekście skupimy się na zachętach do rozliczeń bezgotówkowych zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o VAT. Główna zachęta to skrócenie terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do 15 dni, ale związana jest z konkretnymi warunkami dotyczącymi sposobu przyjmowania płatności, udziału sprzedaży konsumenckiej oraz rejestracji terminala i ewidencji sprzedaży.
Jednym z założeń tzw. Polskiego Ładu jest popularyzacja obrotu bezgotówkowego. Ustawodawca chce popularyzować taką formę rozliczeń przy zastosowaniu klasycznej metody kija i marchewki. Jedną ręką zachęca, drugą zaś karci. W niniejszym tekście skupimy się na tej pierwszej sferze. Opisujemy więc ustawodawcę – dobrego policjanta. Zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej: VATU), w przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Zwrot ten co do zasady następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia (art. 87 ust. 2 VATU). Jeżeli jednak zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego. Organy podatkowe z kompetencji tej często korzystają. Podatnicy regularnie ubiegający się o zwrot VAT szukają więc często sposobów, by związaną z takim układem gwiazd nieefektywność podatkową załagodzić. Tzw. Polski Ład daje w tej kwestii nowe możliwości. Ani one jednak szczególnie przyjazne, ani dostępne dla szerokiego spectrum podatników. Szczegóły poniżej. Zwrot VAT w 15 dni: warunki odnośnie rozliczeń Główna zachęta do bezgotówkowości polega na skróceniu terminu do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do jedynie 15 dni. Faktycznie, termin to rekordowy, krótszy nawet od zwrotu na rachunek VAT, o którym mowa w art. 87 ust. 6a VATU (tam jest „aż” 25 dni). Ale nie ma nic za darmo, chcąc cieszyć się z (własnych, powiedzmy to głośno) pieniędzy, podatnik musi bowiem spełnić szereg warunków. Pierwsza grupa warunków dotyczy sposobu przyjmowania płatności oraz ewidencjonowania sprzedaży. Po pierwsze, podatnik musi wykazać wysoki, bo wynoszący minimum 80% (w okresie od 1.1.2022 r. do 31.12.2022 r. 65%) udział łącznej wartości sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych. Zdecydowanie przeważającą wartościowo działalnością podatnika musi być zatem sprzedaż konsumencka. Po drugie, równie wysoki 80% udział (w okresie od 1.1.2022 r. do 31.12.2022 r. 65%) musi dotyczyć otrzymywanych przez podatnika płatności z tytułu sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących, zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych. Sprzedaż taka musi być udokumentowana paragonami wskazującymi, że płatność została dokonana przy użyciu karty płatniczej, przez wykonanie płatności mobilnej lub polecenia przelewu. Po trzecie, podatnik powinien spełniać powyższe warunki przez trzy kolejne okresy rozliczeniowe, a w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie za jeden okres rozliczeniowy, poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który podatnik występuje z wnioskiem o zwrot. Są jeszcze warunki dodatkowe Ale ww. kryteria to dla przyspieszonego zwrotu VAT nie jedyna cezura. Dla skorzystania z przyspieszonego zwrotu, podatnik powinien dodatkowo przez kolejne 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres zwrotu wykazywać wartość sprzedaży ewidencjonowanej na kasach online lub wirtualnych w wysokości brutto nie niższej niż 50.000 zł. Dane to ustalane powinny być w oparciu o ewidencję JPK. Co więcej, za okres ubiegania się o zwrot, kwota podatku do zwrotu nie może przekraczać dwukrotności podatku ze sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych. A jeszcze kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia nie może przekraczać 3.000 zł, deklaracja z wnioskiem o zwrot zostanie złożona na czas. A to nie koniec. Na deser musi się jeszcze okazać, że podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres ubiegania się o zwrot powinien być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, składać deklaracje, prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas fiskalnych online. Zaś przez kolejne 3 miesiące poprzedzające bezpośrednio okres ubiegania się o zwrot, podatnik posiadał rachunek rozliczeniowy ujawniony w wykazie tzw. białej listy. Możliwość przedłużenia terminu zwrotu Dopiero po spełnieniu tej krótkiej i jakże intuicyjnej listy warunków, podatnik ubiegający się o zwrot podatku będzie mógł z czystym sumieniem postawić wirtualny „X” w polu „zwrot podatku w terminie 15 dni”. Nie oznacza to jednak, że zwrot faktycznie i każdorazowo w dwa tygodnie z małym okładem nastąpi. Naczelnik urzędu skarbowego może bowiem przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika. Przedłużenie terminu wymaga doręczenia podatnikowi postanowienia. I tu ciekawostka. Z uwagi na generalnie krótkie terminy, brak podjęcia przez podatnika stosownej korespondencji w terminie 4 dni skutkuje tym, że doręczenie uważa się za dokonane z upływem terminu tych 4 dni. Wprowadzenie odrębnych reguł jest zdaniem ustawodawcy uzasadnione wyjątkowym charakterem projektowanych rozwiązań. To „daleko idąca preferencja podatkowa”, której wprowadzenie uzasadnia (zdaniem ustawodawcy) odejście od ogólnych reguł w zakresie doręczeń pism. Komentarz Projektodawca Polskiego Ładu promuje płatności bezgotówkowe nazywając je elementem nowoczesnej gospodarki cyfrowej. Typowej dla krajów rozwiniętych, a do takich przecież aspirujemy. Inna sprawa, że obrót bezgotówkowy stanowi ważne narzędzie władz skarbowych w zwalczaniu szarej strefy, w tym przeciwdziałaniu tzw. prania pieniędzy. Skoro nie można jednak zmusić nikogo do rezygnacji z gotówki, można zachęcać do odchodzenia od tej formy. Omawiane zmiany w VAT nie są jedynymi przewidzianymi w Polskim Ładzie. Na gruncie podatków dochodowych przewidziana została np. ulga na zakup terminala. Ma ona polegać na odliczeniu pewnej kwoty na nabycie terminala od podstawy opodatkowania (niezależnie od zaliczenia jej w KUP). Propozycje na gruncie VATU są jednak dalece frustrujące. Zasięg podmiotowy ulgi jest bardzo ograniczony. Nie chodzi nawet o to, że dotyczy zasadniczo podatników o dominującej sprzedaży konsumenckiej. Co więcej, powinni być to podatnicy na pozycji VAT „do zwrotu”. Warunki w zakresie udziału łącznej kwoty obrotu rejestrowanego na kasie online wymagają dokonywania solidnej arytmetyki. Podobnie jak np. konieczność wyliczenia stosunku wnioskowanej kwoty do zwrotu do kwoty sprzedaży. Do tego warunki formalne… a na koniec i tak organ podatkowy może przedłużyć skrócony termin właściwie w nieskończoność. Można sobie wyobrazić znacznie bardziej apetyczne marchewki.
Projektodawca Polskiego Ładu promuje płatności bezgotówkowe jako element nowoczesnej gospodarki cyfrowej. Obrót bezgotówkowy stanowi ważne narzędzie w zwalczaniu szarej strefy. Omawiane zmiany w VAT to jedynie część zmian przewidzianych w Polskim Ładzie, jednak warunki skróconego terminu zwrotu VAT mogą być uciążliwe dla podatników.