Oprogramowanie dla prawników to nie usługa elektroniczna dla VAT

Dostarczanie pakietu oprogramowania komputerowego dla prawników, wraz z serwisem technicznym, nie jest uznawane za usługę elektroniczną podlegającą specjalnym regulacjom. Publikacja analizuje przepisy podatkowe dotyczące ewidencji sprzedaży, w tym zmiany związane z oznaczeniem 'EE'. Szczegółowo omawia interpretację organu podatkowego oraz wpływ zmian prawnych na świadczenie usług elektronicznych dla przedsiębiorstw prawniczych.

Tematyka: oprogramowanie dla prawników, usługi serwisowe, ewidencja sprzedaży, interpretacja podatkowa, usługi elektroniczne, oznaczenie 'EE', zmiany prawne, Wiążąca Informacja Stawkowa, klasyfikacja usług niematerialnych

Dostarczanie pakietu oprogramowania komputerowego przy dość znacznym udziale człowieka (serwisanta)
m.in. instalującego oprogramowanie i zapewniającego techniczne wsparcie nie stanowi świadczenia usług
elektronicznych. Nie stosuje się więc do tego typu świadczeń różnego rodzaju szczególnych regulacji
właściwych dla takich usług.
Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.;
dalej: VATU), podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe
rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące rodzaju sprzedaży
i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na
stawki podatku, kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku
naliczonego, kontrahentów, dowodów sprzedaży i zakupów.
Szczegółowy zakres danych zawartych w ewidencji określają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów Inwestycji
i Rozwoju z 18.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych
i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2019 r. poz. 1988 ze zm.; dalej: SzczegZakrDanDeklR).
Przepisy te uległy zmianom 1.7.2021 r. Efektem było m.in. uchylenie § 10 ust. 4 pkt 2 SzczegZakrDanDeklR. Zgodnie
z tym przepisem, w ewidencji sprzedaży do świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych,
o których mowa w art. 28k VATU (a więc świadczonych na rzecz nie-podatników) stosowane było oznaczenie „EE”.
Od 1.7.2021 r. przepis ten już nie obowiązuje. Nie zmienia to faktu, że opisywaną w niniejszym opracowaniu
interpretacją indywidualną warto jest się zainteresować z kilku względów.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik stworzył pakiet oprogramowania przeznaczonego dla kancelarii prawnych i w ramach abonamentu
świadczy usługi w zakresie dostępu do swojego systemu informatycznego. Świadczenie usług sprowadza się
w praktyce nie tylko do udzielenia dostępu do oprogramowania, ale też wsparcia serwisowego klientów. Zasadniczym
przeznaczeniem oprogramowania jest szeroko rozumiane wspomaganie pracy kancelarii. Produkt podatnika to
kompleksowy system rozwiązujący elektroniczny obieg dokumentów skanowanych w kancelariach, takich jak
korespondencja, protokoły, wnioski, zwrotki, zwroty, zwrotne potwierdzenia odbioru oraz inne dokumenty.
Oprogramowanie jest wdrażane u klientów podatnika przez techników, zajmujących się instalacją oprogramowania
i przeszkoleniem klienta w zakresie jego użytkowania. Sprzedaż abonamentu jest usługą częściowo świadczoną
drogą elektroniczną. Część prac związanych z udostępnieniem oprogramowania odbywa się zdalnie, poprzez
udostępnienie pulpitu zdalnego. Sprzedaż abonamentu nie stanowi jednak dostawy produktu w formie cyfrowej. Sam
produkt jest bowiem instalowany i uruchamiany bezpośrednio na urządzeniu (komputerze) klienta. Sprzedaż nie
odbywa się za pomocą internetu lub sieci elektronicznej. Na stronie internetowej podatnika są dostępne informacje
o możliwości zakupu oprogramowania, jednak wymaga to kontaktu klienta z obsługą podatnika. Sprzedaż nie jest też
zautomatyzowana, oprogramowanie musi zostać wdrożone u każdego klienta indywidualnie, przez techników. Każdy
klient musi zostać przeszkolony w zakresie korzystania z oprogramowania.
Podatnik nabrał wątpliwości, czy świadczona przez niego usługa stanowi usługę elektroniczną, o której mowa w art.
28k ust. 1 VATU.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 14.10.2021 r., 0112-KDIL1-2.4012.323.2021.2.NF uznał, że ww. usługi
nie stanowią usług elektronicznych w rozumieniu przywoływanych przepisów. Zatem nie podlegają na moment
składania wniosku, oznaczeniu w ewidencji sprzedaży symbolem „EE”. Fiskus odwołał się w swoich wywodach do
przepisów unijnych. Zaliczają one do usług elektronicznych m.in. dostawy produktów w formie cyfrowej. W świetle
tego przepisu nie ma znaczenia sam proces twórczy polegający na wykonaniu produktu ani też to, czy dostawy
dokonuje sam wytwórca produktu czy też dystrybutor tego produktu. O zakwalifikowaniu do usług elektronicznych
przesądza sam fakt dokonania dostawy produktów cyfrowych.
Warunkiem koniecznym uznania usługi za usługę elektroniczną jest jednak także, aby była ona świadczona za
pomocą internetu lub podobnej sieci elektronicznej. Warunek ten nie jest mimo to sam w sobie wystarczający do
uznania usługi za usługę elektroniczną. Istotne jest też, aby realizacja usługi miała miejsce za pomocą internetu lub
sieci elektronicznej. Świadczenie powinno być zautomatyzowane, udział człowieka niewielki a wykonanie bez
wykorzystania technologii informatycznej niemożliwe.

Opisywane usługi nie spełniają zaś tych cech. Zbyt duży jest w nich udział człowieka (pracownika podatnika). Więc
jako usługi niespełniające definicji usług elektronicznych, nie podlegają one oznaczaniu kodem „EE” w ewidencji
sprzedaży.

Komentarz
Od 1.7.2021 r. oznaczenie „EE” zmieniło nieco swój charakter. Nie dotyczy już świadczenia usług
telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych na rzecz konsumentów w kraju. A jedynie na rzecz podmiotów
niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub miejsce pobytu na terytorium
państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju. A także WSTO w rozumieniu art. 2 pkt 22a VATU. Taki stan
rzeczy potrwa zresztą jedynie do 31.12.2021 r. Po tej dacie, oznaczenie „EE” zostanie zastąpione przez
„WSTO_EE”, stosowane w analogicznym zakresie czynności.
Nawiasem mówiąc, zadane przez podatnika pytanie może zostać uznane za dość zaskakujące. Oznaczenie „EE”
odwoływało się m.in. do usług elektronicznych o których mowa konkretnie w art. 28k VATU. A więc świadczonych na
rzecz konsumentów. W przypadku świadczeń na rzecz kancelarii prawnych, warunek ten i tak zasadniczo nie
powinien być spełniony. Zwłaszcza, że tego rodzaju usługi nie mogą też korzystać ze zwolnienia, o którym mowa
w art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. a VATU. Więc każdy prawnik prowadzący kancelarię to podatnik VAT (bez względu na
wysokość rocznego obrotu).
Dlaczego więc podatnik-wnioskodawca wystąpił o wydanie ww. interpretacji? Wygląda na to, że nie miał innego
wyjścia. Pierwotnie złożył bowiem do Dyrektora KIS wniosek o wydanie WIS. Ten jednak uznał, że wniosek ten
wykracza poza zakres wskazany w treści art. 42b ust. 2 pkt 3 i ust. 4 VATU i tym samym nie spełnia warunków do
uzyskania wiążącej informacji stawkowej. Powoływany przez podatnika przepis § 10 ust. 4 pkt 2
SzczegZakrDanDeklR nie przywoływał bowiem klasyfikacji wymienionych w nim usług. Podobnie zresztą jak jego
następca. Ta historia to kolejny przykład ułomności instytucji WIS związanej z dość jednowymiarowym stosowaniem
przepisów przez Dyrektora KIS. Brak bezpośredniego odwołania w analizowanym przepisie do klasyfikacji
statystycznej to recepta na odmowę wydania Wiążącej Informacji Stawkowej. Cierpieli na tym polu podatnicy
zwłaszcza usiłujący ustalić stosowanie kodów GTU (np. GTU_12 dla usług niematerialnych). Na szczęście
prawodawca poszedł po rozum do głowy i dziś przepisy SzczegZakrDanDeklR w zakresie usług niematerialnych
powołują się już na klasyfikację statystyczną PKWiU. Bezpośrednio.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 14.10.2021 r., 0112-KDIL1-2.4012.323.2021.2.NF

Od lipca 2021 r. zmieniło się oznaczenie 'EE' dla usług elektronicznych, jednak opisywane usługi dla prawników nie spełniają warunków świadczenia usługi elektronicznej. Publikacja analizuje kontekst prawny oraz zaskakujące pytanie podatnika dotyczące interpretacji przepisów podatkowych. Przywołuje także problematykę Wiążącej Informacji Stawkowej w kontekście klasyfikacji usług niematerialnych.