Eksport z Polski nawet, gdy zamknięcie procedury celnej w Holandii

Eksport to dostawa towarów, z którym wiąże się ich wywóz poza terytorium UE. Wolumen transakcji eksportowych poszerzył się, bo zawęził się dla odmiany katalog państw członkowskich UE. Firmy wywozowe dokonują odpraw celnych wywożonych towarów w różnych miejscach w UE ze względów logistycznych i kosztowych. Często odprawa celna odbywa się w kraju innym niż Polska, co rodzi wątpliwości dokumentacyjne dotyczące kwalifikacji transakcji jako eksportu towarów.

Tematyka: Eksport, wywóz towarów, odprawa celna, dokument Proof of Export, stawka VAT, organ celny, wywóz poza UE, interpretacja indywidualna, NSA, transport towarów

Eksport to dostawa towarów, z którym wiąże się ich wywóz poza terytorium UE. Wolumen transakcji eksportowych poszerzył się, bo zawęził się dla odmiany katalog państw członkowskich UE. Firmy wywozowe dokonują odpraw celnych wywożonych towarów w różnych miejscach w UE ze względów logistycznych i kosztowych. Często odprawa celna odbywa się w kraju innym niż Polska, co rodzi wątpliwości dokumentacyjne dotyczące kwalifikacji transakcji jako eksportu towarów.

Eksport to dostawa towarów, z którą wiąże się ich wywóz poza terytorium UE. W ostatnim roku wolumen
transakcji eksportowych poszerzył się, bo zawęził się dla odmiany katalog państw członkowskich UE. Firmy
wywozowe (np. kurierskie) z oczywistych względów dokonują odpraw celnych wywożonych towarów
w imieniu sprzedawców w różnych miejscach w UE. Decydują względy logistyczne i ograniczenie kosztów.
Skutkiem jest jednak często zamknięcie odprawy celnej w kraju innym niż Polska. Zazwyczaj nie zmienia to
kwalifikacji transakcji jako eksport towarów z terytorium kraju, ale rodzi wątpliwości dokumentacyjne.
Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej:
VATU), przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju
poza terytorium Unii Europejskiej jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez
właściwy organ celny określony w przepisach celnych. Eksport korzysta z opodatkowania 0% stawką VAT. Pod
warunkiem jednak, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres
rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (art. 41 ust. 6
VATU).
Zgodnie z art. 41 ust. 6a VATU, dokumentem potwierdzającym wywóz poza UE może być w szczególności dokument
w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo
potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu. Ale także np. dokument w formie elektronicznej
pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym
systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność. Albo też zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym
w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo
jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.
Podatnik może się więc dla udokumentowania eksportu posłużyć się każdym dokumentem, który jednoznacznie
i w sposób niebudzący wątpliwości potwierdza wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Dokument musi
pochodzić od organu celnego, tylko taki jest dostatecznie wiarygodny i potwierdzający faktyczne dokonanie wywozu
towarów. Ww. przepisy nie wspominają zaś słowem o tym jaki urząd celny powinien wystawić dokument
potwierdzający wywóz towarów poza UE. To przez lata rodziło pewien praktyczny problem w sytuacji, gdy towary
opuszczały terytorium UE w innym niż Polska kraju i tamże finalizowana była odprawa wywozowa.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik dokonał wywozu towarów do Wielkiej Brytanii za pośrednictwem firmy kurierskiej. Wystawił więc fakturę
sprzedaży na towary podlegające wywozowi i zastosował 0% stawkę podatku VAT. Podatnik udzielił pełnomocnictwa
firmie kurierskiej do dokonania w jego imieniu zgłoszenia do odprawy celnej. Miejscem dokonania odprawy celnej
wywozowej był urząd celny w Holandii. Po drodze do Wielkiej Brytanii dochodziło do przeładunków towaru
transportowanego przez kuriera. Wszystko mieściło się jednak w ramach jednej usługi realizowanej przez kuriera „od
drzwi do drzwi”. Podatnik uznał więc, że dostawa z Polski do Wielkiej Brytanii ma charakter nieprzerwany. Tym
bardziej, że posiada także podpisaną przez nabywcę fakturę sprzedaży z adnotacją potwierdzającą odbiór towaru
w miejscu docelowym.
Potwierdzeniem wywozu towarów poza terytorium EU był dla podatnika dokument „Proof of Export”. Zawiera on
informację o miejscu i dacie wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej. A dodatkowo m.in. także numer
MRN (numer zaświadczenia potwierdzającego procedurę wywozu), numer listu przewozowego, numer urzędu
celnego wyjścia z UE (Export Office, Exit Office).
Dokument Proof of Export podatnik otrzymał po terminie do złożenia deklaracji podatkowej za miesiąc dokonania
dostawy eksportowej. Z uwagi na niepewność odnośnie stosowania przepisów w sprawie możliwości zastosowania
stawki 0% VAT na podstawie otrzymanego dokumentu, podatnik wykazał dostawę jako transakcję krajową,
opodatkowaną zgodnie z krajową stawką VAT (wyliczoną „w stu”). Skoro już jednak dokument trafił w ręce podatnika,
postanowił on upewnić się, czy na jego podstawie przysługuje mu prawo do zastosowania 0% stawki VAT. A więc do
dokonania korekty rozliczenia.
Stanowisko organu
Wydając interpretację indywidualną z 26.11.2021 r., 0111-KDIB3-3.4012.490.2021.2.MAZ, Dyrektor KIS wydał osąd
z perspektywy podatnika korzystny. Zauważył, że dla możliwości rozliczenia dostawy jako eksportu, konieczne jest,
aby w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu poza terytorium Unii Europejskiej towary znajdowały się na
terytorium kraju, a transport, który rozpoczął się na terytorium Polski, miał nieprzerwany charakter. W takiej sytuacji



dokumenty dotyczące wywozu towarów poza Unię Europejską mogą być potwierdzone przez każdy unijny urząd
celny.
Zatem dokument „Proof of Export”, z którego wynika tożsamość towarów będących przedmiotem dostawy i wywozu
poza terytorium Unii Europejskiej, pozwala na wykazywanie dokonanej sprzedaży jako eksportu towarów. Ważne, że
dokument „Proof of Export” odwołuje się do konkretnej paczki, do której jest przypisana faktura eksportowa. Poza tym
dokument „Proof of Export” zawiera nr MRN, nr listu przewozowego i datę nadania paczki, nr urzędu celnego wyjścia
poza Unię Europejską (urzędu dokonującego odprawy celnej eksportowej), daty zwolnienia i wyjścia. Poza tym
Wnioskodawca posiada potwierdzenie klienta na fakturze, że towar został odebrany na terytorium Wielkiej Brytanii.

Komentarz
Omawiana interpretacja odwołuje się do wciąż dość często zadawanego przez eksporterów pytania: Czy dla uznania
transakcji za eksport towarów w rozumieniu VATU niezbędne jest, żeby odprawa celna wywozowa kończyła się na
terenie kraju. Odpowiedź na takie pytanie jest przecząca. Wystarczy, że odprawa rozpoczyna się w urzędzie
krajowym. Kończyć może się w dowolnym miejscu w UE.
Sprawę rozstrzygnął NSA w wyroku z 25.6.2012 r., I FPS 3/12, 
 zauważając, że dla zastosowania przez
podatnika stawki 0% VAT z tytułu eksportu towaru konieczne jest, aby wywóz towaru następował w ramach
transportu, który rozpoczął się na terytorium Polski. Zgłoszenie towaru do procedury wywozu towarów w krajowym
urzędzie celnym należy traktować jako niewątpliwy dowód rozpoczęcia takiego transportu na terytorium Polski.
Ważne przy tym, by transport był nieprzerwany (w sensie podatkowym, niekoniecznie czysto logistycznym).
Zatem, dla zaistnienia eksportu w rozumieniu VATU, towar wcale nie musi opuścić terytorium UE za pośrednictwem
krajowego organu celnego. Może to nastąpić poprzez każdy unijny urząd celny, lecz niezbędnym jest, aby transport
(wysyłka) tego towaru, przed opuszczeniem terytorium Unii Europejskiej, rozpoczął się na terytorium Polski. Taka
sytuacja rodzi jednak praktyczny problem dokumentacyjny. Odpowiedni dokument potwierdzający wywóz poza
terytorium UE to warunek do skorzystania z 0% stawki VAT. W przypadku zamknięcia procedury celnej w innym kraju
UE nie będzie to typowy dla eksportu dokument IE-599. Przepisy VATU nie wskazują wprost na dokument, którego
posiadanie stanowi warunek konieczny zastosowania stawki 0% VAT. W art. 41 ust. 6a VATU ustawodawca
posługuje się sformułowaniem „w szczególności”. Przewidziany w tym przepisie katalog jest otwarty, a wymienione
w nim dokumenty stanowią jedynie przykłady dokumentów uznanych za dowód potwierdzający dostawę i wywóz
towaru poza granice UE. Podatnik dla wykazania eksportu może więc w praktyce posłużyć się każdym dokumentem,
który jednoznacznie i w sposób niebudzący wątpliwości potwierdza wywóz towarów poza terytorium UE.
Przyjęcie przeciwnego podejścia skutkować mogłoby problemami praktycznymi. Co prawda przemieszczenie towaru
np. do Holandii w celu wywozu poza terytorium UE nie stanowiłoby WDT. Gdyż zgodnie z art. 13 ust. 4 pkt VATU, nie
dochodzi do nietransakcyjnego WDT w przypadku przemieszczenia towarów do innego kraju UE w sytuacji, gdy
towary mają być przedmiotem eksportu towarów przez tego podatnika. Natomiast, nadal polski podatnik zamykający
odprawę celną w innym kraju UE musiałby tam rozpoznać eksport towarów. A to skutkowałoby koniecznością
rejestracji VAT tamże. I bardzo skutecznie ograniczałoby swobodę wywozu towarów poza granice Wspólnoty.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26.11.2021 r., 0111-KDIB3-3.4012.490.2021.2.MAZ







Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS określa warunki uznania dostawy jako eksportu towarów z UE. Dokument 'Proof of Export' potwierdzający wywóz poza UE umożliwia wykazywanie sprzedaży jako eksportu. Istotne jest, aby transport rozpoczął się na terytorium Polski i był nieprzerwany. NSA potwierdził, że odprawa celna wywozowa nie musi kończyć się w kraju, gdzie rozpoczęła się procedura wywozu.