Tarcza antyinflacyjna 2.0: VAT na żywność, paliwo i prąd w dół
Jednym ze sposobów walki z inflacją jest obniżka podatków, mających bezpośrednie przełożenie na cenę określonych towarów i usług. Ministerstwo Finansów przedstawiło kolejne rozwiązanie, nazwane Tarczą antyinflacyjną 2.0, wprowadzając 0% VAT na żywność, gaz i nawozy oraz obniżając stawki VAT na energię elektryczną, cieplną i paliwa.
Tematyka: Tarcza antyinflacyjna 2.0, VAT, obniżka podatków, żywność, gaz, nawozy, energia elektryczna, energia cieplna, paliwo, inflacja
Jednym ze sposobów walki z inflacją jest obniżka podatków, mających bezpośrednie przełożenie na cenę określonych towarów i usług. Ministerstwo Finansów przedstawiło kolejne rozwiązanie, nazwane Tarczą antyinflacyjną 2.0, wprowadzając 0% VAT na żywność, gaz i nawozy oraz obniżając stawki VAT na energię elektryczną, cieplną i paliwa.
Jednym ze sposobów walki z inflacją jest obniżka podatków, mających bezpośrednie przełożenie na cenę określonych towarów i usług. W praktyce są to podatki pośrednie, obciążające konsumpcję. Ministerstwo Finansów przedstawiło kolejne rozwiązanie, nazwane Tarczą antyinflacyjną 2.0. Wprowadza ona przede wszystkim 0% VAT na żywność, gaz i nawozy, oraz obniża stawki VAT na energię elektryczną, cieplną i paliwa. Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej: VATU) stawka tego podatku wynosi 22%, jednak z pewnymi zastrzeżeniami. Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do VATU stawka podatku wynosi 7% VAT. Obecny poziom stawek VAT w wysokości 8% i 23% ma charakter tymczasowy - od dnia 1.1.2011 r., zgodnie z art. 146a i art. 146aa VATU. Towary i usługi, wskazane w załączniku 10 do VATU, korzystają z 5% stawki VAT. To właśnie tej ostatniej grupie towarów i usług zostanie niebawem tymczasowo obniżona stawka. Z pewnością jednak okres ten nie potrwa tyle, ile w przypadku stawki 8% i 23% VAT. Wszystko dzięki unijnej zgodzie na obniżkę w ramach przeciwdziałania negatywnym skutkom inflacji. 0% VAT na żywność W okresie od 1.2.2022 r. do 31.7.2022 r. obniżeniu do 0% ulegnie stawka VAT na towary spożywcze, wymienione w poz. 1-18 załącznika 10 do VATU. Chodzi konkretnie o: • Mięso i podroby jadalne; • Ryby i skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne – z wyłączeniem owoców morza; • Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego; • Jelita, pęcherze i żołądki zwierząt (z wyjątkiem rybich), całe i w kawałkach, świeże, schłodzone, zamrożone, solone, w solance, suszone lub wędzone; • Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy, jadalne; • Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów; • Zboża; • Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny; • Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza – wyłącznie towary przeznaczone do spożycia przez ludzi; • Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego oraz produkty ich rozkładu; gotowe tłuszcze jadalne; woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego – wyłącznie jadalne; • Przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych – z wyłączeniem kawioru, homarów itp.; • Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze; • Przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin; • Zupy i buliony i preparaty do nich; złożone przetwory spożywcze, homogenizowane; • Lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao; • Tłuszcze złożone z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksy), wyroby seropodobne (analogi serów) oraz preparaty do początkowego żywienia niemowląt; • Wody i niektóre napoje; • Dietetyczne środki spożywcze. Przepis wskazuje, że stawka 0% VAT znajdzie zastosowanie „dla towarów”, nie zaś dla konkretnych czynności opodatkowanych. Można więc wnioskować, że praktycznie każda czynność opodatkowana, dotycząca ww. towarów, skorzysta ze stawki 0% VAT. Wyjątki stanowić będą: import towarów umieszczonych w przesyłkach o wartości do 150 euro (mało istotne) w ramach SOTI oraz wydawanie żywności w ramach usług związanych z wyżywieniem (to już istotniejsze). Usługi gastronomiczne nie potanieją. 0% VAT – także na nawozy i gaz ziemny W okresie od 1.2.2022 r. do 31.7.2022 r. stawka VAT zostanie obniżona do 0% na następujące produkty: środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoży do upraw (z wyłączeniem podłoży mineralnych), nawozy i środki ochrony roślin, zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej, a także ziemi ogrodniczej. 0% stawka VAT w tym samym okresie obejmie też gaz ziemny. Już obecnie, zgodnie z § 10e rozporządzenia Ministra Finansów z 25.3.2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U z 2021 r. poz. 1696, dalej: WarObnVATR), gaz ziemny korzysta z preferencji (8% VAT). Ulegnie więc ona zarazem podwyższeniu i wydłużeniu. 5% VAT na energię elektryczną i cieplną Już obecnie, zgodnie z § 10f WarObnVATR, w okresie od 1.1.2022 r. do 31.3.2022 r. obniżoną do wysokości 5% stawkę VAT stosuje się dla dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu energii elektrycznej (CN 2716 00 00). Projekt tzw. tarczy antyinflacyjnej 2.0 wydłuża okres preferencji do 31.7.2022 r. Z kolei § 10e WarObnVATR ustala obecnie opodatkowanie energii cieplnej na poziomie 8% VAT (do 31.3.2022 r.). Zgodnie z projektem stawka zostanie obniżona jeszcze bardziej (do 5% VAT) i wydłuży się jej obowiązywanie (do 31.7.2022 r.). 8% VAT na paliwa W okresie od 1.2.2022 r. do 31.7.2022 r. obniżona z 23% do 8% zostanie stawka VAT na paliwa: benzyny silnikowe (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyroby powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami; oleje napędowe (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyroby powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami; same biokomponenty, stanowiące samoistne paliwa - ale także te, przeznaczone do napędu silników spalinowych gazu ziemnego (mokrego) i pozostałych węglowodorów gazowych (CN 2711, z wyłączeniem CN 2711 11 00 2711 21 00) oraz gazowych węglowodorów alifatycznych, objętych pozycją CN 2901, skroplonych. Komentarz Ministerstwo Finansów informuje, że celem czasowych obniżek stawek VAT jest zahamowanie wzrostu cen na te towary, a zatem również pomoc w walce ze skutkami inflacji. W obliczu kryzysu spowodowanego pandemią COVID- 19 oraz rosnącymi cenami energii niezbędne jest wsparcie dla społecznie wrażliwych obszarów. Jednym z nich jest właśnie sektor szeroko pojętej żywności, czyli towarów pierwszej potrzeby. Zdaniem fiskusa można założyć, że zredukowanie stawek VAT „powinno przyczynić się do poprawy sytuacji rodzin” najbardziej dotkniętych skutkami gwałtownie rosnących cen: trudno tu jednak o gwarancję. Po pierwsze, różnica 5% VAT może nie być aż tak odczuwalna. Ponadto, aby jednak taka była, cały łańcuch dostaw (producenci, hurtownicy, sprzedawcy detaliczni) musi oprzeć się pokusie „skonsumowania” obniżki VAT jako swojego przychodu. Jeśli bowiem sprzedawcy podniosą cenę netto o 5%, to nabywca nie zauważy różnicy i wówczas zyska sprzedawca. Można przypuszczać, że to z tego powodu sprzedawcy ww. towarów mają mieć obowiązek informowania nabywców o obniżonych stawkach VAT - tak jak w przypadku obniżki akcyzy na paliwa. Konsumenci zyskają więc oręż do kontrolowania sklepikarzy w sytuacji, w której nie zaobserwują oni zauważalnej obniżki cen, np. żywności. To strategia karkołomna, ale Ministerstwo Finansów ewidentnie „polubiło” nakładanie tego rodzaju obowiązków na podatników. Znacznie łatwiej przewidzieć pozytywny wpływ obniżki stawek podatku na wyroby akcyzowe. Obniżka akcyzy (np. na paliwa) ma bezpośredni wpływ na niższe ceny. Stawki akcyzy liczone są bowiem od wolumenu wyrobu (a nie od ceny netto). Niższa akcyza to także niższy VAT, skoro wchodzi ona do podstawy opodatkowania nim. Pytanie brzmi: Czy obniżka VAT na paliwa będzie zgodna z prawem unijnym? Dziś nikt o to nie dba. Obniżki w branży nawozów miały w założeniu wesprzeć rolników. W praktyce skorzystają wyłącznie rolnicy ryczałtowi, którzy nie mają prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu ponoszonych zakupów. Co ciekawe, i w tym przypadku ma obowiązywać nakaz informowania o obniżonych stawkach VAT.
Ministerstwo Finansów informuje, że celem czasowych obniżek stawek VAT jest zahamowanie wzrostu cen na te towary, wspierając walkę ze skutkami inflacji. Obniżki mają pomóc społecznie wrażliwym obszaram, takim jak sektor żywności, poprzez przyczynienie się do poprawy sytuacji rodzin. Jednakże wprowadzenie tych zmian może wymagać świadomego monitorowania cen przez konsumentów.