Polski Ład: Darowizna auta wykupionego z leasingu na rzecz żony

Polski Ład utrudnia życie podatnikom sprzedającym samochody wykupowane prywatnie z leasingu. Aby uniknąć podatku, trzeba odczekać sześć lat. Czy darowizna auta wykupionego z leasingu na rzecz rodziny to dobre rozwiązanie? Dyrektor KIS wypowiada się na temat skutków takiego działania w kontekście podatku VAT. Zmiany w zasadach opodatkowania przychodu ze sprzedaży składników leasingowanych sprawiają, że podatnicy szukają alternatyw.

Tematyka: Polski Ład, leasing, wykup auta, darowizna, podatek VAT, interpretacja Dyrektora KIS, podatek dochodowy, sprzedaż auta, zasady opodatkowania

Polski Ład utrudnia życie podatnikom sprzedającym samochody wykupowane prywatnie z leasingu. Aby nie
płacić podatku od takiej sprzedaży, należy odczekać aż sześć lat (a nie pół roku, jak to miało miejsce
wcześniej). Trudno się więc dziwić temu, że podatnicy poszukują alternatywnych rozwiązań. Czy darowizna
auta wykupionego z leasingu na rzecz najbliższej rodziny to dobry plan? Dyrektor KIS w najnowszej
interpretacji wypowiada się na temat skutków takiego przedsięwzięcia w kontekście podatku VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.;
dalej: VATU) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby
fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza obejmuje zaś wszelką
działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz
rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody (art. 15 ust. 2 VATU).
W ramach działalności gospodarczej czynności wykonywane są z reguły odpłatnie. Zdarzają się jednak takie, za
które nie pobiera się wynagrodzenia. One także mogą podlegać opodatkowaniu VAT, jeżeli podatnikowi
przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego
z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 2
VATU przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do
jego przedsiębiorstwa, w szczególności wszelkie darowizny.
Problematyka darowizn, dokonywanych w dość luźnym i odległym związku z prowadzoną działalnością, ostatnimi
czasy zyskała na popularności przy okazji składników majątku wykupowanych w związku z zakończeniem umów
leasingu. Takiemu stanowi rzeczy winne są przepisy wprowadzające tzw. Polski Ład. Od 1.1.2022 r. znacząco
zmieniły się zasady opodatkowania przychodu z tytułu sprzedaży składników leasingowanych, uprzednio w ramach
działalności, a następnie wykupionych. To zapewne z tego względu podatnicy szukają rozwiązań.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik zawarł w 2020 r. umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego. Pojazd wykorzystywany był do
celów związanych z działalnością gospodarczą oraz celów prywatnych. Podatnik rozważa jednak zakończenie
umowy leasingu w przyszłości w ten sposób, że pojazd zostanie nabyty na zakończenie czasu jej trwania, ale nie
będzie wykorzystywany dla celów działalności gospodarczej. Chodzi więc o dokonanie tzw. prywatnego wykupu.
W konsekwencji podatnik nie dokona odliczenia kwoty podatku, naliczonego w związku z wykupem auta. Nie będzie
także rozliczał podatkowo wydatków eksploatacyjnych, np. na paliwo.
Wykup auta z leasingu nastąpi rzecz jasna już w stanie prawnym obowiązującym po 1.1.2022 r. Z pewnością nie ma
to żadnego znaczenia w kontekście dalszych planów podatnika, związanych z wykupionym autem. Niemniej jednak
należy nadmienić, że nabyty samochód podatnik zamierza przekazać w formie darowizny członkowi najbliższej
rodziny (a konkretnie żonie). Fakt ten zrodził pytanie, czy dokonanie darowizny pojazdu na rzecz członka rodziny, po
uprzednim wykupie, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Zdaniem podatnika odpowiedź jest przecząca. Dojdzie
bowiem wyłącznie do rozporządzenia majątkiem prywatnym (osobistym). Co na to Dyrektor KIS?
Stanowisko organu
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 24.1.2022 r., 0113-KDIPT1-3.4012.914.2021.1.AG, uznał, że nie każda
czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Musi być
bowiem wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem VAT. Nie zawsze tak się
jednak dzieje. Przykładowo nie jest podatnikiem VAT ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych,
okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej
lub zarejestrowanej działalności gospodarczej. Co więcej, również dokonywanie przez podatnika VAT określonych
czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala w zakresie tych czynności
na uznanie danego podmiotu za podatnika.
Uznanie, czy w odniesieniu do konkretnej czynności dany podmiot działa jako podatnik VAT wymaga więc oceny
okoliczności faktycznych danej sprawy. W tej konkretnej sprawie właściciel auta nie będzie działał w charakterze
podatnika VAT podczas nieodpłatnego przekazywania auta małżonce. Darowizna majątku prywatnego stanowić
będzie zwykłe wykonywanie prawa własności. Tym samym w okolicznościach niniejszej sprawy darowizna
samochodu nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Komentarz
Zmiana charakteru wykupowanego z leasingu auta z biznesowego na prywatny sama w sobie nie powoduje
konieczności opodatkowania VAT. Wykup prywatny nie wiąże się bowiem z jakąkolwiek nieodpłatną czynnością,
przekazaniem samochodu z majątku podatnika itp. Wykup przedmiotu leasingu jest czynnością odrębną od
wcześniejszego opłacania rat leasingowych. Kwalifikacja wykupu (a nie wcześniejszego spłacania rat leasingowych)
ma więc kluczowe znaczenie w kontekście prawa do odliczenia podatku naliczonego. Sam wykup na cele prywatne
ma niewątpliwie miejsce poza działalnością (a nie w ramach działalności i następnie z przekazaniem do majątku
prywatnego) - tak samo jest w przypadku późniejszego przekazania samochodu w formie darowizny na rzecz żony.
Skoro samochód nie będzie znajdował się w majątku przedsiębiorstwa, to nieodpłatne przekazanie musi mieć
charakter prywatny. Fiskus zdaje się mówić, że to, że ktoś jest podatnikiem VAT nie oznacza, że wszystko, co robi,
jest działalnością gospodarczą. Nie sposób nie zgodzić się z taką tezą.
W sprawie nie chodzi jednak o VAT. Zgodnie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: PDOFizU) źródłem przychodów jest m.in. zbycie rzeczy
ruchomych, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i jednocześnie zostało dokonane przed
upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Zbycie rzeczy ruchomej „wyprowadzonej”
z działalności po upływie pół roku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Od 1.1.2022 r. zasada ta nie
dotyczy jednak składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych do tej pory na potrzeby związane
z działalnością gospodarczą na podstawie umowy leasingu (art. 14 ust. 2 pkt 19 PDOFizU), chyba że między
pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności
gospodarczej, a dniem ich odpłatnego zbycia upłynie 6 lat. Doszło więc do zrównania sytuacji sprzedaży, np. pojazdu
wykupionego z leasingu, z pojazdem stanowiącym środek trwały podatnika.
Innymi słowy, jeśli przedsiębiorca prywatnie wykupi z leasingu samochód i zechce go sprzedać niedługo po wykupie,
to musi zapłacić podatek. Publicystyka podatkowa dość szybko wynalazła panaceum na tę niedogodność. Gdyby
bowiem przedsiębiorca (acz działający prywatnie) wykupił auto i zamiast sprzedać, przekazał je w darowiźnie
małżonce, to wówczas nie zapłaci podatku. Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od
spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.) zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw
majątkowych przez małżonka, jeżeli zgłosi nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi
urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Darczyńca nie osiąga też
przychodu, bo przekazał swojej małżonce samochód za darmo. Obdarowana małżonka nie prowadzi działalności
gospodarczej, więc trudno w jej przypadku mówić o wycofaniu składników „wykorzystywanych na potrzeby związane
z działalnością gospodarczą”. Nowe zasady nie powinny więc mieć w tym wypadku zastosowania. Wystarczy więc
poczekać sześć miesięcy i można sprzedaż auto bez konieczności zapłaty podatku.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 24.1.2022 r., 0113-KDIPT1-3.4012.914.2021.1.AG

Wykup auta z leasingu na cele prywatne nie podlega opodatkowaniu VAT. Interpretacja Dyrektora KIS wyjaśnia, że darowizna auta na rzecz członka rodziny po wykupie nie generuje podatku. Nowe zasady nie powinny wpłynąć na sprzedaż auta po upływie sześciu miesięcy. Wystarczy poczekać i można uniknąć podatku dochodowego.