Premie dla wspólników jako koszt podatkowy spółki

Spółka ma prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenie wypłacane swoim wspólnikom jako przedsiębiorcom, ale związek między wypłacanym wynagrodzeniem a osiąganiem przychodu jest kluczowy. Stan faktyczny oraz stan prawny dotyczący premii uznaniowych dla wspólników Spółki zostały zakwestionowane przez organ podatkowy i sąd. Warto zauważyć, że każdy wydatek musi być celowy i racjonalnie uzasadniony, aby został uznany za koszt uzyskania przychodów.

Tematyka: koszt podatkowy, premie dla wspólników, zaliczenie wydatków, związki podatkowe, przychody spółki

Spółka ma prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenie wypłacane swoim wspólnikom
jako przedsiębiorcom, ale sam fakt zawarcia umowy i wypłaty wynagrodzenia nie jest wystarczający do
zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Konieczny jest czytelny związek między
wypłacanym wynagrodzeniem a osiąganiem przychodu przez spółkę.
Stan faktyczny
Przedmiotem działalności spółki z o.o. (dalej: Spółka) jest handel sprzętem komputerowym, sprzętem sieciowym,
telefonią biurową, smartfonami, tabletami, telewizorami oraz sprzętem RTV i AGD. Ponadto Spółka realizuje również
projekty wyposażenia specjalistycznego serwerowni firmowych. Jej działalność jest przede wszystkim hurtowa -
zlecenia detaliczne realizowane są w niewielkim zakresie. Spółka ma dwóch wspólników, którzy są zarazem
członkami jej dwuosobowego zarządu. Każdy ze wspólników prowadzi też własną jednoosobową działalność
gospodarczą i w jej ramach zawarli oni ze Spółką, jako zleceniobiorcy, umowę o świadczenie usług na jej rzecz.
I właśnie te umowy stały się przedmiotem sporu.
Zleceniobiorcy zobowiązali się do prowadzenia negocjacji handlowych, utrzymywania kontaktów z klientami
i dostawcami Spółki, prowadzenia projektów mających na celu zwiększenie sprzedaży jej produktów oraz do obsługi
zamówień. W zamian ze te czynności zleceniobiorcom-wspólnikom przysługiwało wynagrodzenie prowizyjne oraz
premia uznaniowa. Organ podatkowy zakwestionował zaliczenie przez Spółkę do kosztów podatkowych wypłaconych
premii uznaniowych. Organ ustalił, że wypłacone wspólnikom premie uznaniowe stanowiły 96% całego zysku Spółki
za analizowany rok. Nie przedstawiono żadnych dokumentów ani wyjaśnień, potwierdzających zasadność ustalania
takiej wysokości premii uznaniowych. W efekcie różnica między podatkiem wykazanym przez Spółkę w zeznaniu
rocznym, a podatkiem wymierzonym w decyzji wyniosła 113 tys. zł. Spółka zaskarżyła decyzję do sądu.
Stan prawny
Zgodnie z ogólną regułą, określoną w art. 15 ust. 1 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia
przychodów.
Stanowisko WSA w Gdańsku
Sąd oddalił skargę Spółki. Nie przedłożyła ona żadnych dowodów oraz regulaminów, określających zasady
przyznawania i określania (kalkulowania) wysokości premii. Nie były one przyznawane za spełnienie wcześniej
określonych warunków, np. za zwiększenie poziomu sprzedaży w danym okresie, a wysokość premii
w poszczególnych miesiącach nie miała odzwierciedlenia w wysokości przychodu uzyskanego przez spółkę.
Wysokość premii uznaniowych (przyznawanych na nieustalonych zasadach) wielokrotnie przewyższała wartość
głównego składnika wynagrodzenia, przy czym premia uznaniowa stanowiła aż 96% całego zysku ze sprzedaży
usług i towarów handlowych, wypracowanego przez Spółkę. Organ prawidłowo przyjął, że sam fakt zawarcia umów,
porozumień i wypłaty wynagrodzenia nie jest wystarczający do zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania
przychodów.
Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów następuje wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie
udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony.
Podatnik obowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, lecz także jego celowość
i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek wymaga indywidualnej oceny pod
kątem bezpośredniego lub pośredniego związku z przychodem i racjonalnością działania dla osiągnięcia tego
przychodu. W niniejszej sprawie zabrakło tego związku. Podkreślany przez spółkę fakt, iż spółka w umowach ze
zleceniobiorcami-wspólnikami płaciła im marże na poziomie niższym niż płaciłaby podmiotom niezależnym nie
oznacza automatycznie, że mogła wypłacać tak wypracowany wyższy zysk w innej formie niż wypłata dywidendy dla
wspólników.

Komentarz
To bardzo ciekawa sprawa. Nie ma żadnej wątpliwości, że wspólnik spółki prowadzący jednoosobową działalność
gospodarczą w ramach relacji B2B może świadczyć usługi na rzecz tej spółki, a spółka może uznać wypłacane mu
wynagrodzenie za koszt uzyskania przychodu. Jednak musi być przecież spełniony ogólny warunek związku między
wydatkiem a osiąganiem przychodu przez spółkę. I ten związek został zakwestionowany w niniejszej sprawie. Czy
słusznie? Wydaje się, że tak. Jesteśmy bowiem przekonani, że co prawda spółka ma prawo ustalać wysokie
wynagrodzenia wspólnikom, wykonującym świadczenia na jej rzecz, ale musi jednak zadbać o to, by te

wynagrodzenia wynikały z konkretnych okoliczności dotyczących osiągania przez spółkę przychodu. Bohaterka
niniejszego kazusu o to nie zadbała. Można więc powiedzieć, że przyjęła koncepcję szytą grubymi nićmi. Nie
wróżymy jej więc sukcesu przed NSA, jeśli złoży tam skargę kasacyjną.

Wyrok WSA w Gdańsku z 5.1.2022 r., I SA/Gd 1021/21,

Sprawa premii dla wspólników jako kosztu podatkowego spółki to istotna kwestia związana z zaliczaniem wydatków do kosztów uzyskania przychodów. W tym konkretnym przypadku brak było wystarczającego związku między wypłacanymi premiami a osiąganymi przychodami. Decyzja sądu oraz analiza zasadności zaliczenia premii do kosztów podatkowych mają kluczowe znaczenie dla podatników.