Zmiany w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i PIT-2

Ustawa z 24.2.2022 r. wprowadza zmiany w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz w składaniu oświadczenia PIT-2. Przewiduje wsparcie finansowe dla pracodawców z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i zmiany w podatku od niektórych kopalin. Zmiany te mają na celu zabezpieczenie środków na Zakładowy Fundusz Aktywności i Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz ustalenie nowych stawek podatku za miedź i srebro.

Tematyka: ZmPDOFizU22, PIT-2, zatrudnianie osób niepełnosprawnych, fundusze rehabilitacyjne, stawki podatku, miedź, srebro

U stawa z 24.2.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia
niektórych kopalin (Dz.U. z 2022 r. poz. 558; dalej: ZmPDOFizU22) weszła w życie 10.3.2022 r. Przewiduje ona
wsparcie finansowe dla pracodawców ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych oraz budżetu państwa, a także zmiany w zakresie składania oświadczenia PIT-2. Ponadto
akt przewiduje zmiany w sposobie wyliczania podatku od niektórych kopalin.
• ZmPDOFizU22 ma na celu wyjaśnienie wątpliwości interpretacyjnych w przedmiocie zasad składania PIT-2
w trakcie roku podatkowego i zmniejszenia zaliczki podatkowej o 1/12 w związku z wprowadzeniem
Polskiego Ładu;
• W ustawie przewidziane są rozwiązania, których celem jest zabezpieczenie środków na Zakładowy Fundusz
Aktywności i Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, tworzonych przez zakłady pracy
chronionej oraz zakłady aktywności zawodowej. Rozwiązanie to ma na celu zabezpieczenie ponad 1 tys.
pracodawców, którzy zatrudniają ok. 100 tys. osób z niepełnosprawnościami;
• W ustawie zmieniono też zasady ustalania stawki podatku za tonę wydobytej miedzi oraz stawki podatku za
kilogram wydobytego srebra.
Zmiany w PIT-2
ZmPDOFizU22 wprowadza zmiany w ustawie z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.
z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: PDOFizU). Nowelizacja wynika z problemów interpretacyjnych i niejasnych
przepisów, które mają związek z Polskim Ładem. Ze zmian wynika, że płatnik ma stosować zmniejszenie zaliczki
o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli o 425 zł) również wtedy, gdy oświadczenie PIT-2 jest składane w trakcie
roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym. Jak wynika
z uzasadnienia do ustawy: „Wymaga pokreślenia, że zaproponowane w art. 53a PDOFizU rozwiązanie jest korzystne
dla podatników. Zaproponowany mechanizm gwarantuje, że w przypadkach wskazanych w art. 53a ust. 1 PDOFizU
podatnik zapłaci część zaliczki w okresie późniejszym. Wprowadzenie takiego rozwiązania należy w związku z tym
uznać za zgodne z zasadami demokratycznego państwa prawnego”.
Ponadto ma już nie budzić wątpliwości, że oświadczenie PIT-2 może złożyć również emeryt lub rencista, który
zawnioskuje do organu rentowego o niestosowanie kwoty wolnej od podatku. Co więcej w przepisie przejściowym
przesądzono, że wnioski PIT-2, złożone na dotychczasowych wzorach zachowują moc, a więc podatnicy nie będą
musieli ich ponownie składać. Jak podaje Ministerstwo Finansów wysokość zaliczek u pracowników czy
zleceniobiorców, którzy osiągają miesięczny przychód do 12 800 zł brutto, powinna być pobierana w wysokości nie
wyższej niż kwota zaliczki, obliczanej na zasadach obowiązujących 31.12.2021 r. Zatem jeśli pracownicy otrzymali
niższe wynagrodzenie za styczeń (a było takich wielu), to niezwłocznie dostaną wyrównanie kwoty od pracodawcy.
Zmiany w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
W ustawie z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U.
z 2021 r. poz. 573 ze zm.) zmieniono m.in. zasady finansowania i przyznawania środków zakładom pracy chronionej,
które zatrudniają niepełnosprawnych (tzn. osoby, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem,
wydanym przed ukończeniem 16 roku życia, o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni
niepełnosprawności, o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
o niepełnosprawności). Dane pochodzące od wojewodów za pierwsze półrocze 2021 r. wskazują, że 93 699 osób
niepełnosprawnych jest zatrudnionych w zakładach pracy chronionej, z kolei 5921 osób niepełnosprawnych -
w zakładach aktywności zawodowej.
Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, co do zasady
jest zobowiązany do dokonywania miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65%
przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem, zapewniającym
osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%, a rzeczywistym zatrudnieniem osób
niepełnosprawnych. Aby zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami funkcjonowało jak dotychczas albo podobnie
ustawodawca zdecydował się, że Zakładowy Fundusz Aktywności i Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych zostaną zasilone ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Stało się tak ze względu na wprowadzenie Polskiego Ładu. Według wyliczeń rządu od 1.1.2022 r. doszło do obniżki
podatków dla ok. 18 mln Polaków, ponieważ kwota wolna od podatku została podwyższona do 30 tys. zł. Taka

sytuacja spowodowała mniejsze wpływy do Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
i Zakładowego Funduszu Aktywności, których finansowanie w znaczniej mierze opiera się na zaliczkach na podatek
dochodowy od wynagrodzeń pracowników (zaliczki stanowią około 80% środków funduszy).
Warunkiem uzyskania przez pracodawcę pomocy i środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych jest jednak to, aby był on: zakładem pracy chronionej; zakładem aktywności zawodowej;
podmiotem, który utracił status zakładu pracy chronionej, ale zatrudnia co najmniej 15 pracowników (w przeliczeniu
na pełny wymiar czasu pracy); posiada wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w wysokości co
najmniej 18% lub 25% oraz zachował ZFRON.
Co ważne w 2022 r. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będzie finansował wsparcie
z własnych środków, natomiast zgodnie z ustawą od 2023 r. będzie mógł otrzymać dotację celową z budżetu
państwa, w wysokości nie wyższej niż 150 mln zł. W latach 2023–2032 limit wydatków budżetu państwa w części,
będącej skutkiem finansowym niniejszej ustawy, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego, wynosi łącznie 1,5 mln zł. Na lata 2023–2032 przewidziane zostało po 150 tys. zł rocznie.
Podatek od miedzi i srebra
W ustawie z 2.3.2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 452 ze zm.; dalej:
PodKopalinyU), która dotyczy opodatkowania podatkiem od wydobycia takich kopalin jak: miedzi, srebra, gazu
ziemnego i ropy naftowej, dodano przepisy epizodyczne, w rozdziale 1a, w dziale VII PodKopalinyU. Podatek od
powyższych kopalin stanowi dochód budżetu państwa. W okresie od 1.1.2022 r. do 30.11.2022 r., przy ustalaniu
stawki podatku za tonę wydobytej miedzi zdecydowano się więc wprowadzić zastosowanie następującego wzoru:
stawka podatku = [0,033 × średnia cena miedzi + (0,001 × średnia cena miedzi) 2,5] × 0,6. Z kolei w okresie od
1.1.2022 r. do 30.11.2022 r. przy ustalaniu stawki podatku za kilogram wydobytego srebra stosuje się następujący
wzór: stawka podatku = [0,125 × średnia cena srebra + (0,001 × średnia cena srebra) 4] × 0,6. Zmiana związana jest
z aktualną sytuacją społeczno-gospodarczą.
ZmPDOFizU22 weszła w życie 10.3.2022 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących finansowania Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, które zaczną obowiązywać od 1.1.2023 r.

Nowe przepisy mają na celu ułatwienie składania oświadczenia PIT-2, wprowadzenie zmniejszenia zaliczki podatkowej, wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne oraz zmiany w opodatkowaniu miedzi i srebra. Zmiany w zakładach pracy chronionej i aktywności zawodowej mają na celu zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Przewiduje się również finansowanie Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z budżetu państwa.