Prowizja handlowa może skorzystać ze zwolnienia z VAT

Podatnik świadczący usługi pośrednictwa handlowego może korzystać ze zwolnienia z VAT, jeśli jego obroty nie przekroczą 200 tys. zł rocznie. Może wystawiać faktury prowizyjne ze stawką zwolnioną, choć nie jest zobowiązany do tego. Jednakże, podmiot zwolniony z VAT może spełniać obowiązki podatkowe, jeśli tak zdecyduje.

Tematyka: podatnik, VAT, zwolnienie, obroty, faktury, pośrednictwo, prowizja, doradztwo, interpretacja, Dyrektor KIS

Podatnik świadczący usługi pośrednictwa handlowego może korzystać ze zwolnienia z VAT z uwagi na
nieprzekroczenie poziomu obrotu w wysokości 200 tys. zł. Pośrednictwo handlowe to bowiem nie doradztwo.
Podmiot taki może dokumentować usługi pośrednictwa poprzez wystawianie faktur prowizyjnych ze stawką
zwolnioną.
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.;
dalej: VATU), zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie
przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Podatnik zwolniony z VAT siłą rzeczy
zwolniony jest także z określonych obowiązków takich jak rejestracja do celów VAT (art. 96 ust. 3 VATU), składanie
JPK (art. 99 ust. 7 VATU) czy też wystawianie faktur (art. 106b ust. 2 VATU. Podatnik zwolniony może jednak (jeśli
chce) spełniać ww. obowiązki.
Podmioty korzystające ze zwolnień z VAT z reguły odczuwają pewien dyskomfort odnośnie kwalifikacji dla celów VAT
czynności wykraczających poza ich standardowy zakres. Jeśli więc rozpoczynają, chociażby incydentalnie,
świadczenie nowego rodzaju usług, pojawia się wątpliwość, czy aby zwolnienie nadal będzie im przysługiwało.
Wątpliwości te dotyczą nie tylko zwolnień przedmiotowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 VATU. Ale także zwolnień
ze względu na poziom obrotu. Opisywana w niniejszym tekście interpretacja stanowi jeden z wielu przykładów tego
rodzaju sytuacji.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i korzysta ze zwolnienia z VAT z uwagi na
nieprzekraczanie poziomu obrotu w wysokości 200 tys. zł rocznie. W ramach swojej działalności, podatnik
w przeważającej części świadczy usługi kompleksowego projektowania wnętrz w różnorodnym standardzie. Podatnik
m.in. wykonuje dokumentacje techniczną wnętrz, wizualizacje pomieszczeń oraz zestawienia wyposażenia
i materiałów do aranżowanych wnętrz. Dodatkowo, podatnik ma wpisany do CEIDG rodzaj działalności w postaci
usług w zakresie pozaszkolnych form edukacji artystycznej. Ale nie świadczył jeszcze w praktyce tego typu
czynności.
Od czasu założenia działalności, do podatnika zgłaszają się firmy z branży wnętrzarskiej z propozycjami współpracy
prowizyjnej za pośrednictwo handlowe. W swojej codziennej pracy, podatnik ma bowiem możliwość proponowania
klientom konkretnych produktów wyposażenia wnętrza. Podatnik może to robić niejako „przy okazji” oferowanej
usługi kompleksowego opracowania projektu aranżacji wnętrz. Niemniej, wystawienie faktury prowizyjnej za
pośrednictwo to kuszące dodatkowe źródło dochodu. Oczywiście, podatnik nie zamierza kupować i sprzedawać tego
rodzaju produktów. A jedynie „polecać je” jako pośrednik handlowy. Podatnik nabrał jednak wątpliwości, czy może
wystawiać faktury VAT na tego rodzaju pośrednictwo, nie narażając się jednocześnie na utratę prawa do zwolnienia
z VAT.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS rozstrzygnął sprawę wydając interpretację indywidualną z 25.3.2022 r., 0111-KDIB3-
1.4012.1085.2021.2.ICZ,
. A rozstrzygnął ją skupiając się w zasadzie na samym tylko możliwości wystawienia
faktury VAT przez podatnika zwolnionego z VAT. Fiskus zauważył w tej kwestii, że podatnik zwolniony podmiotowo
nie ma obowiązku wystawiania faktury dla dokonanej sprzedaży. Przepisy VATU nie pozbawiają jednak podatników
zwolnionych podmiotowo prawa do wystawiania faktury dokumentującej te czynności. Wystawienie faktury
w opisanych przypadkach jest, co do zasady, pozostawione wyborowi wykonującego czynność, za wyjątkiem
sytuacji, gdy nabywca, w ustawowym terminie wystąpi z żądaniem wystawienia faktury dokumentującej czynności
zwolnione od podatku.
W świetle powołanych wyżej reguł, jako podmiot zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 VATU podatnik
posiada prawo do wystawienia faktury, zgodnie z art. 106e ust. 4 pkt 3 VATU. Faktura taka może dokumentować
pośrednictwo handlowe, pośrednictwo w sprzedaży lub prowizję od sprzedaży.

Komentarz
Dyrektor KIS nie zastanowił się zupełnie nad kwestią, czy podatnikowi w ogóle będzie przysługiwać prawo do
zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ust. 1 VATU, jeśli podejmie się świadczenia usług w zakresie
rekomendacji określonych elementów wyposażenia wnętrz w zamian za prowizję. Istnieje ryzyko, że działalność tego
typu może zostać uznana za „doradztwo”. A zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 2 VATU, usługi w zakresie doradztwa,
z drobnym wyjątkiem odnośnie doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą

zwierząt, nie mogą korzystać ze zwolnienia z uwagi na wysokość obrotu. Fiskus w typowy dla siebie „sprytny” sposób
wolał „dopytać” podatnika, czy świadczy usługi doradztwa. Ten uznał, że nie. Więc organ przyjął percepcję podatnika
jako element stanu faktycznego, względnie zdarzenia przyszłego niniejszego wniosku. Nie rozstrzygnął kwestii co do
istoty, więc w przypadku kontroli podatkowej może okazać się, że z tym zwolnieniem z VAT to nie do końca tak. A jak
wiadomo, organ jest ściśle związany przedstawionym stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). To
podatnik ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu
stanu faktycznego itd. Stara sztuczka, na którą niestety podatnicy nadal dają się nabrać.
Warto przypomnieć, że zdaniem Dyrektora KIS, sam termin „doradztwo” obejmować może szereg usług doradczych,
np.: podatkowe, prawne, finansowe i inne. Odwołując się do wykładni językowej, pod pojęciem „doradcy” należy
rozumieć „tego, kto doradza”. Natomiast „doradzać” oznacza „udzielić porady, wskazać sposób postępowania
w jakiejś sprawie”. Tak więc doradztwo/poradnictwo jest udzielaniem fachowych zaleceń, porad na przykład
w zakresie ekonomii, finansów czy też z innych dziedzin, a przez doradcę rozumie się tego, kto udziela porad,
doradza (tak Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 25.6.2021 r., 0114-KDIP4-2.4012.226.2021.2.SKJ,
).
Co prawda nie każdy, kto sam nazywa się „doradcą” w rzeczywistości „doradza” (tak Dyrektor KIS w interpretacji
indywidualnej z 21.7.2020 r., 0114-KDIP1-3.4012.321.2020.2.KP,
odnośnie podatnika prowadzącego
usługowo profile w mediach społecznościowych). Z drugiej strony, doradztwo może świadczyć podatnik, który sam za
doradcę się nie uważa. W analizowanej sprawnie teoretycznie może dochodzić do doradztwa – jeśli podatnik
w ramach świadczonej usługi przykładowo przedstawia zalety karnisza „A” i jego przewagę konkurencyjną nad
karniszem „B”. Tylko dlatego, że z firmą „A” ma podpisaną umowę na pośrednictwo. Ale no właśnie: analizując
charakter usługi świadczonej przez podatnika należy zerkać na relację z producentem lub dystrybutorem produktów
dekoracyjnych. Im zaś podatnik nie doradza, lecz „pośredniczy”. Wydaje się więc, że faktycznie ryzyko „doradztwa”
jest w tym przypadku niewielkie.
Co do samych faktur VAT wystawianych przez podatnika zwolnionego: oczywiście, nie ma przeszkód
uniemożliwiających podatnikowi ich wystawianie. Faktury takie mogą mieć ograniczony zakres elementów (art. 106e
ust. 4 pkt 3 VATU). Warto pamiętać, że dodatkowo kwestię tę regulują także przepisy rozporządzenia Ministra
Finansów z 29.10.2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz.U. z 2021 r. poz. 1979, dalej: WystFakturR).

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 25.3.2022 r., 0111-KDIB3-1.4012.1085.2021.2.ICZ,

Dyrektor KIS rozstrzygnął, że podatnik zwolniony z VAT ma prawo wystawiać faktury dokumentujące pośrednictwo handlowe. Istnieje jednak ryzyko, że działalność podatnika może być uznana za doradztwo, co wyklucza zwolnienie z VAT. Organ oparł swoją decyzję na interpretacji art. 113 ust. 13 pkt 2 VATU.