Procesowe konsekwencje wydania podatnikowi awizowanej decyzji po upływie 14 dni

Jeżeli decyzja podatnikowi zostanie wydana po upływie 14 dni od pierwszego awiza, a pełnomocnik złoży odwołanie po upływie ustawowego terminu, może wystąpić problem z przywróceniem terminu. W niniejszej publikacji omówiono spory dotyczące terminów procesowych i doręczeń zastępczych przez Pocztę Polską, z uwzględnieniem stanowisk organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.

Tematyka: doręczenie zastępcze, terminy procesowe, Poczta Polska, odwołanie, przywrócenie terminu, sąd administracyjny, operator pocztowy

Jeżeli w ramach doręczenia zastępczego przesyłka zawierająca decyzję zostanie podatnikowi wydana
w placówce pocztowej już po upływie 14 dni od dnia pierwszego awiza, to w przypadku złożenia odwołania
w terminie 14 dni od faktycznego przekazania decyzji, ale po upływie ustawowego terminu do wniesienia
odwołania, uzasadnione jest przywrócenie tego terminu.
Stan faktyczny
Naczelnik urzędu skarbowego wydał wobec podatnika decyzję wymiarową i doręczał ją pełnomocnikowi podatnika
poprzez Pocztę Polską. Listonosz nie zastał pełnomocnika pod wskazanym adresem, wobec czego doszło do
doręczenia zastępczego (przez awizo). Termin do odebrania awizowanej dwukrotnie przesyłki minął bezskutecznie
29.5. Pełnomocnik przyszedł jednak do placówki pocztowej następnego dnia (30.5) i zapytał o przesyłkę, którą mu
wydano. Następnie 13.6. pełnomocnik wniósł odwołanie od decyzji przekazanej mu w powyższy sposób.
Organ podatkowy wydał jednak postanowienie stwierdzające uchybienie terminowi do wniesienia odwołania. Jego
zdaniem termin ten powinien być liczony od 29.5, a więc minął 12.6. Wobec tego pełnomocnik złożył wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, podnosząc, że miał prawo sądzić, że 14-dniowy termin powinien
być liczony od dnia faktycznego przekazania mu decyzji, czyli od 30.5. Organ oddalił jednak ten wniosek, gdyż
profesjonalny pełnomocnik powinien znać zasady obliczania terminów procesowych. Pełnomocnik złożył więc
w imieniu podatnika skargę do sądu.
Stan prawny
Jeżeli następuje doręczenie zastępcze (przez awizo) i adresat przesyłki jej nie odbiera, to uznaje się, że została ona
doręczona w dniu, w którym upływa 14-dniowy termin liczony od dnia pierwszego zawiadomienia (awiza) – art. 150 §
3 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; dalej: OrdPU). Jeżeli organ podatkowy
ustali, że podatnik uchybił terminowi do wniesienia odwołania, stwierdza to w formie postanowienia (art. 228 § 1 pkt 2
OrdPU), które zamyka możliwość rozpatrzenia odwołania. Jeśli termin zostanie przekroczony, to możliwe jest jego
przywrócenie, ale tylko wtedy, gdy uchybienie terminowi nastąpiło bez winy strony (art. 162 § 1 OrdPU).
Stanowisko WSA w Rzeszowie
Sąd uchylił zaskarżone postanowienie, nakazując przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Zdaniem sądu
organ podatkowy, doręczając przesyłkę zawierającą decyzję wymiarową za pośrednictwem Poczty Polskiej, powinien
przy rozpatrywaniu wniosku o przywróceniu terminu uwzględniać błędy tego pośrednika. W niniejszej sprawie Poczta
Polska dopuściła się takiego błędu, gdyż naruszyła przepis art. 150 § 1 pkt. 1 OrdPU i inne właściwe przepisy
pocztowe poprzez przechowanie przesyłki przez okres dłuższy niż 14 dni, licząc od pierwszego zawiadomienia.
Odbierając przesyłkę 30.5, strona mogła być przekonana, że termin do wniesienia odwołania należy liczyć od tego
dnia. Brak jest podstaw prawnych do twierdzenia, że strona powinna w tym zakresie sama ustalać takie okoliczności,
jak termin pierwszego zawiadomienia i upłynięcie 14 dni liczonych od tego momentu. Takie ustalenia należą do
profesjonalnych organów, w tym do Poczty Polskiej. Niewywiązanie się z obowiązków i wprowadzenie w błąd nie
mogą obciążać konsekwencjami strony. Jeśli, opierając się na takim doręczeniu, niewłaściwie policzyła ona termin do
złożenia odwołania, to pełnomocnik poprzez złożenie w terminie kompletnego wniosku o jego przywrócenie
skorzystał z możliwości naprawienia tego błędu. W takiej sytuacji stronie nie można zarzucić, że przyczyniła się
w jakikolwiek sposób do powstania błędu.
Stanowisko NSA
Sąd oddalił skargę kasacyjną organu. Przyczynienie się przez operatora pocztowego do uchybienia terminowi
przewidzianemu do wniesienia odwołania oznacza, że podatnik bez swojej winy wniósł odwołanie jeden dzień po
terminie, liczonym od upływu okresu przechowywania decyzji przez operatora pocztowego. Termin do wniesienia
odwołania należy więc przywrócić, stosownie do art. 162 § 1 OrdPU.

Komentarz
Niniejsza sytuacja nie jest bynajmniej unikalna, gdyż pracownicy placówek pocztowych nie zawsze rygorystycznie
przestrzegają 14-dniowego terminu do odbioru awizowanej przesyłki. Zdarza się, że wydają adresatowi przesyłkę już
po upływie tego terminu. Fakt ten nie uchyla zasady, że doręczenie nastąpiło z upływem 14 dni od dnia pierwszego
awiza. Nie następuje więc w dniu faktycznego przekazania przesyłki. Innymi słowy uznaje się, że przesyłka została

doręczona nie w dniu, w którym faktycznie miało to miejsce, ale w dniu, w którym ustawa wyznacza fikcję prawną
doręczenia. Takie rozwiązanie może być mylące dla adresatów. Dlatego bezdyskusyjnie słuszne jest rozstrzygnięcie
tej sytuacji przez sądy. Przyjęcie, że adresat miałby ponosić konsekwencje błędu operatora pocztowego, naruszałoby
elementarne poczucie sprawiedliwości.

Wyrok NSA z 21.1.2022 r., I FSK 1375/18,

Placówki pocztowe czasami nie przestrzegają 14-dniowego terminu odbioru przesyłki, co może skutkować trudnościami w ustaleniu terminu doręczenia. W sytuacjach takich, jak opisana w publikacji, istotne jest rozstrzygnięcie przez sądy, aby nie obciążać adresata błędami operatorów pocztowych.