Sposób ustalenia wysokości wynagrodzenia autorskiego za przeniesienie autorskich praw majątkowych

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określają sposobu ustalenia wynagrodzenia autorskiego za przeniesienie autorskich praw majątkowych. W związku z brakiem wytycznych spółka informatyczna postanowiła uregulować kwestie naliczania kosztów uzyskania przychodu z tytułu przeniesienia praw do utworów stworzonych przez pracowników. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zakwestionował stanowisko spółki, co doprowadziło do rozstrzygnięcia przez WSA we Wrocławiu.

Tematyka: przeniesienie autorskich praw majątkowych, wynagrodzenie autorskie, koszty uzyskania przychodu, interpretacja indywidualna, honorarium autorskie, orzecznictwo, prawa autorskie

Przepisy ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze
zm.; dalej: PDOFizU) nie uzależniają możliwości zastosowania preferencyjnych kosztów uzyskania
przychodu w przypadku przeniesienia autorskich praw majątkowych od sposobu określenia wynagrodzenia
autorskiego pracownika (honorarium autorskiego). Art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU nie formułuje wymogów co
do sposobu określenia takiego honorarium – wskazano w wyroku WSA we Wrocławiu.
Sprawa dotyczyła spółki informatycznej, której przedmiotem działalności jest głównie świadczenie usług
programistycznych. W ramach świadczonych usług spółka wytwarza oprogramowanie, a także tworzy analizy
wymagań, dokumentację techniczną, scenariusze testowe i inne (dokumenty niezbędne do wytworzenia
oprogramowania). Przygotowywane przez spółkę dokumenty stanowią utwory w rozumieniu ustawy z 4.2.1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1062 ze zm.; dalej: PrAut).
W związku z charakterem prowadzonej działalności, w ramach której powstają utwory, spółka postanowiła formalnie
uregulować kwestie związane z naliczaniem 50% kosztów uzyskania przychodu z tytułu przeniesienia na spółkę praw
do utworów stworzonych przez pracowników w ramach istnienia stosunku pracy, w tym uregulowała kwestie podziału
wynagrodzenia pracowników na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych oraz część związaną
z wykonywaniem pracy twórczej (honorarium autorskie). Część wynagrodzenia obejmująca honorarium autorskie
została określona w wewnętrznej dokumentacji spółki jako iloczyn stawki godzinowej za pracę twórczą oraz liczby
godzin pracy poświęconej na pracę twórczą (wynikającą z miesięcznych raportów pracownika). W przypadku
przeniesienia przez pracownika na spółkę majątkowych praw autorskich do utworu w danym miesiącu, część
wynagrodzenia związana z wykonywaniem pracy twórczej, stanowiła jednocześnie honorarium autorskie z tytułu
przeniesienia tych praw do utworów na pracodawcę.
W związku z tym, że w ocenie spółki przepisy nie formułują wymogów dotyczących ustalania wysokości honorarium
autorskiego ani nie określają metod jego obliczenia, spółka postanowiła określić zasady dokumentowania zdarzeń
dających podstawę do zastosowania w stosunku do honorariów autorskich 50% kosztów uzyskania przychodu, które
to zasady przedstawiła we wniosku o interpretację indywidualną z pytaniem: „Czy na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3
w zw. z art. 22 ust. 9b PDOFizU prawidłowe jest przyjęcie w przyszłości, że do wynagrodzenia za pracę twórczą
w zakresie tworzenia programów komputerowych obliczanego jako iloczyn stawki godzinowej za pracę twórczą oraz
ilości godzin pracy poświęconej na pracę twórczą […], zastosowanie znajdą koszty uzyskania przychodu
w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich, w rozumieniu
odrębnych przepisów lub rozporządzania przez nich tymi prawami?”.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS) ocenił stanowisko spółki jako nieprawidłowe. Wskazał,
że dla zastosowania preferencyjnych kosztów uzyskania przychodu konieczne jest określenie honorarium za
rozporządzenia prawami autorskimi, które powinno być ustalane na podstawie wartości rynkowej przekazanego
prawa autorskiego. Jednocześnie zauważył, że wynagrodzenie obliczane w oparciu o nakład czasu pracy pracownika
na wykonywanie pracy twórczej (tj. iloczyn przepracowanych godzin w celu stworzenia utworów i określonej
w umowie stawki za godzin pracy) nie może być uznane za wyodrębnione wynagrodzenie (honorarium autorskie).
Spółka zaskarżyła niekorzystną interpretację do WSA we Wrocławiu, wnosząc o uchylenie interpretacji. Wojewódzki
Sąd Administracyjny uwzględnił skargę, uznając zarzuty skargi za uzasadnione i uchylił zaskarżoną interpretację
indywidualną.
Sąd podzielił zarzuty skargi dotyczące m.in. błędnej wykładni art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU dokonanej przez Dyrektora
KIS. W ocenie sądu, wbrew stanowisku przedstawionemu przez Dyrektora KIS, prawidłowa wykładnia art. 22 ust. 9
pkt 3 PDOFizU nie daje podstaw do stwierdzenia, że przepis ten stawia wymogi co do sposobu określenia
honorarium autorskiego pracownika, ponieważ przywołany przepis pozostawia w tym zakresie swobodę stronom
stosunku pracy.

Komentarz
Z analizowanego wyroku wynikają istotne i korzystne dla pracowników (a także pracodawców) konsekwencje. Przy
czym należy wskazać, że stanowisko prezentowane w wyroku WSA nie jest odosobnione, podobny pogląd prawny co
do braku wymogów w zakresie sposobu określenia honorarium autorskiego w celu zastosowania podwyższonych
kosztów uzyskania dochodów, zaś w szczególności dotyczący braku wymogu określenia wysokości wynagrodzenia
autorskiego na podstawie ustalonej wartości rynkowej przekazanego prawa autorskiego, był przedstawiany już

wcześniej (np. wyrok WSA we Wrocławiu z 30.8.2018 r., I SA/Wr 573/18,
).
Jednocześnie należy przywołać jednolite stanowisko orzecznictwa, które wskazuje, że dla zastosowania 50%
kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 22. ust. 9 pkt 3 PDOFizU istotne jest spełnienie następujących
wymogów:
1) rozróżnienie wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i na część
określającą honorarium autorskie (część związana z korzystaniem przez pracownika z przysługujących mu
majątkowych praw autorskich lub rozporządzania nimi),
2) wyodrębnienie czasu pracy przeznaczonej przez pracownika na pracę twórczą, która powiązana jest z powstałym,
lub mającym powstać w przyszłości, utworem w dokumentacji pracodawcy,
3) wypłata wynagrodzenia autorskiego w związku z przeniesieniem praw do powstałego utworu (wyrok NSA
z 26.4.2017 r., II FSK 217/15,
; wyrok z 12.3.2010 r., II FSK 1791/08,
; wyrok z 16.9.2010 r., II FSK
839/09,
oraz wyrok z 29.4.2011 r., II FSK 2217/09,
).

W konsekwencji przyjętej przez orzecznictwo wykładni art. 22 ust. 3 pkt 9 PDOFizU, przy zastosowaniu
preferencyjnej stawki kosztów uzyskania przychodów strony mają swobodę w kształtowaniu zasad określania
wysokości honorarium autorskiego. Zasady te powinny zostać określone w dokumentacji wewnętrznej pracodawcy,
z tym jednak zastrzeżeniem, że muszą być spełnione podstawowe warunki zastosowania podwyższonych kosztów
uzyskania przychodów (tj. powstanie utworu w ramach wykonanej pracy, rozporządzenie przez pracownika-twórcę
majątkowymi prawami autorskimi do utworu oraz otrzymanie przez pracownika wynagrodzenia za powstały utwór
i przeniesienie majątkowych praw autorskich.

Opracowanie i komentarz: Agnieszka Przedpelska, starszy konsultant w dziale prawno-podatkowym PwC.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 24.8.2021, I SA/Wr 268/20,

Wyrok WSA we Wrocławiu przyniósł istotne konsekwencje dla pracowników i pracodawców, podkreślając brak wymogów co do sposobu określenia honorarium autorskiego. Orzecznictwo wskazuje, że kluczowe jest rozróżnienie wynagrodzenia za pracę twórczą od obowiązków pracowniczych oraz wyodrębnienie czasu pracy przeznaczonego na tworzenie utworów.