Naprawa Polskiego Ładu: wniosek o brak poboru zaliczek przez płatnika

Tematyka: Polski Ład, zaliczki, podatek dochodowy, płatnik, art. 31c PDOFizU, kwota wolna od podatku, wniosek o niepobieranie zaliczek, art. 31a ust. 3 PDOFizU, Ordynacja podatkowa

Nadchodzi kolejne, tym razem kompleksowe łatanie Polskiego Ładu. Niektóre zmiany zaproponowane
i wdrożone w ramach „historycznej obniżki podatków” spowodowały jedynie historyczne zamieszanie.
Szczególnie niedopracowane były rozwiązania w zakresie obliczania i poboru przez płatników zaliczek na
podatek PIT. Przez to nawet korzystne zmiany podatkowe mogły okazać się niespecjalnie odczuwalne przez
ich beneficjentów. Dlatego też w tej materii prawodawca szykuje kolejną pulę nowych rozwiązań.
Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.
1128 ze zm., dalej: PDOFizU), podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f PDOFizU pobiera się od podstawy
jego obliczenia według skali podatkowej liczonej następująco: podatek wynosi 17% minus kwota zmniejszająca
podatek o 5.100 zł w przypadku podstawy opodatkowania do 120.000 zł. W przypadku podstawy opodatkowania
przekraczającej 120.000 zł, podatek wynosi 15.300 zł + 32% nadwyżki ponad 120.000 zł. Wraz z wejściem w życie
ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105, dalej: ZmPDOFizPrU21)
wprowadzającej tzw. Polski Ład, doszło m.in. do podwyższenia do 30.000 zł kwoty wolnej od podatku. „Kwota
zmniejszająca podatek” stanowi więc 17% kwoty 30.000 zł (wspomniane 5.100 zł).
Zgodnie z art. 31 PDOFizU, zakład pracy obowiązany jest jako płatnik do obliczania i pobierać w ciągu roku zaliczki
na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku
pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy (a także kilku innych tytułów). Wysokość i sposób
kalkulacji zaliczek określa szczegółowo art. 32 ust. 1 PDOFizU. Sposób ten skorelowany jest z konstrukcją skali
podatkowej. I tak, za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy nie
przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali, zaliczka wynosi 17% dochodu uzyskanego
w danym miesiącu. Z kolei za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy
przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, zaliczka wynosi 17% od tej części dochodu
uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną
granicę pierwszego przedziału skali. Wreszcie, zaliczka w danym miesiącu wynosi 32% dochodu w przypadku
dochodu uzyskanego od początku roku w kwocie przekraczającej 120.000 zł.
Sposób kalkulowania zaliczek z uwzględnieniem lub bez uwzględnienia kwoty wolnej od podatku już przed wejściem
w życie tzw. Polskiego Ładu miał znaczenie i wpływał m.in. na ewentualne nadpłacanie podatku w ciągu roku (a więc
zwrot po jego zakończeniu). Wraz ze zwiększeniem kwoty wolnej od podatku, kwestia ta staje się jeszcze bardziej
ważka. Z tego też względu, na znaczeniu zyskał np. sławetny już w chwili obecnej formularz PIT-2. Inna sprawa, że
wraz ze wzrostem kwoty wolnej, istnieje pewna grupa podatników, którzy mogą „zmieścić się” w ramach ww. kwoty
wolnej względem całości osiąganych przez siebie dochodów. To oznaczałoby, że pobieranie zaliczki na podatek
skutkowałoby znaczącą nadpłatą (aż do kwoty 5.100 zł rocznie).
Wniosek o niepobieranie zaliczek
Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 31c PDOFizU, płatnik nie będzie pobierał zaliczek na podatek, jeżeli
podatnik złoży płatnikowi wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym. Podatnik będzie mógł złożyć
wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym, jeżeli przewiduje, że uzyskane przez niego dochody
podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych (skalą) nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30.000 zł.
Gdyby jednak dochody miały okazać się finalnie wyższe, płatnik obliczać będzie zaliczki powyżej ww. kwoty bez
dokonywania stosownych pomniejszeń o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.

Komentarz
Projektowana ustawa zawiera regulacje, na mocy których podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika do
niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek na podatek. Rozwiązanie dotyczyć ma co do zasady wszystkich
płatników podatku dochodowego. Nie tylko zakładów pracy (art. 31 PDOFizU). Ale także organów emerytalnych
i rentowych (art. 34 PDOFizU), spółdzielni produkcyjnych (art. 33 PDOFizU). Podmiotów wypłacających dochody
z działalności wykonywanej osobiście (art. 41 ust. 1 PDOFizU) oraz innych podmiotów szczegółowo wymienionych
w art. 35 PDOFizU (np. aresztów śledczych i zakładów karnych, uczelni wyższych w zakresie stypendiów, podmiotów
wypłacających emerytury i renty z zagranicy itp.).
Do skorzystania z ww. przepisów wymagane będzie sporządzenie wniosku na piśmie. Podatnik będzie mógł złożyć
taki wniosek jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu na skali
podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30.000 zł (czyli kwoty wolnej od podatku).
Omawiane rozwiązanie wpisuje się w szereg innych zmian, które mają dotknąć przepisy PDOFizU dotyczące

obliczania i poboru zaliczek na podatek. Część ma charakter porządkowy i odnosi się np. do planowanej obniżki
pierwszego progu skali podatkowej do 12%. Obniżeniu ulegnie przez to „kwota zmniejszająca podatek”, o której
ułamek płatnik zmniejsza kwotę zaliczki. Skoro o wilku mowa, podatnicy zyskają też większą „elastyczność”
w stosowaniu pomniejszenia zaliczki odpowiednią część kwoty wolnej, w przypadku wpłaty zaliczek przez
maksymalnie trzech płatników. To jednak inna (choć genetycznie powiązana) kwestia. Omawiana nowa instytucja
umożliwi bowiem podatnikom zawnioskowanie u płatnika nie tyle o stosowną obniżkę zaliczki (to mogą uczynić np.
pracownicy be względu na poziom osiąganych dochodów). Ale o całkowite niepobieranie zaliczek, zważywszy na
szacowany poziom dochodów nieprzekraczający 30.000 zł rocznie.
Choć podatnik powinien wycofać lub zmienić oświadczenie, jeżeli zmianie ulegną okoliczności za nim przemawiające
(zgodnie z planowanym art. 31a ust. 3 PDOFizU), niewątpliwie również sam płatnik ma obowiązek śledzenia, czy
warunki do stosowania omawianego rozwiązania wciąż są spełnione. Należy bowiem pamiętać o art. 26a § 1 ustawy
z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm., dalej: OrdPU). Zgodnie z tym przepisem,
podatnik nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania -
do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik.

Projektowana ustawa zawiera regulacje, na mocy których podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika do niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek na podatek. Rozwiązanie dotyczyć ma co do zasady wszystkich płatników podatku dochodowego. Omawiane rozwiązanie wpisuje się w szereg innych zmian, które mają dotknąć przepisy PDOFizU dotyczące obliczania i poboru zaliczek na podatek.