Realizacja dotowanego projektu termoizolacyjnego a VAT

Gmina dokonała dotowanej inwestycji w montaż odnawialnych źródeł energii na nieruchomościach mieszkańców, finansowanej z zewnętrznych środków. Projekt obejmował zakup i instalację różnych urządzeń, z możliwością wyboru przez mieszkańców. Umowy cywilnoprawne regulowały zobowiązania finansowe beneficjentów. Dyrektor KIS uznał, że dotacja wpływa na wartość usługi, zwiększając podstawę opodatkowania. Kwestia ta trafiła na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.

Tematyka: dotowana inwestycja, odnawialne źródła energii, umowy cywilnoprawne, dotacja zewnętrzna, podstawa opodatkowania, interpretacja dyrektora KIS, WSA Gdańsk

Podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia przez gminę usługi na rzecz mieszkańców, stanowią
wyłącznie kwoty wynagrodzenia ustalone w umowach, pomniejszone o kwotę podatku należnego.
Jeden z urzędów gminy dokonał dotowanej inwestycji w zakresie montażu odnawialnych źródeł energii na
nieruchomościach mieszkańców. W ramach realizowanego projektu dokonano zakupu i instalacji solarnych
systemów grzewczych, systemów fotowoltaicznych, pomp ciepła ciepłej wody użytkowej oraz kotłów na biomasę
(dalej: urządzenia lub instalacje). Powyższe instalacje zostały zamontowane na terenie nieruchomości będących
własnością osób fizycznych oraz na budynkach użyteczności publicznej. Mieszkańcy mogli wybrać dwa spośród
czterech rodzajów urządzeń (solarne systemy grzewcze, panele fotowoltaiczne, pompy ciepła ciepłej wody
użytkowej, kotły na biomasę) do zainstalowania na swoich nieruchomościach.
Gmina zawarła z mieszkańcami (beneficjentami inwestycji) umowy cywilnoprawne mające na celu ustalenie
zobowiązań organizacyjnych i finansowych dotyczących projektu. Na podstawie indywidualnych umów na zakup
i montaż instalacji fotowoltaicznych zawartych z gminą, poszczególni mieszkańcy zobowiązali się do wniesienia
wkładu własnego do przedmiotowej inwestycji, w wysokości 15% wartości kosztów kwalifikowalnych indywidualnego
zestawu fotowoltaicznego wraz z kosztami ogólnymi projektu powiększonymi o podatek VAT dla całej instalacji.
Przedsięwzięcie zostało zrealizowane przy współfinansowaniu ze środków zewnętrznych – gmina otrzymała dotację
w ramach zawartej z województwem umowy o dofinansowanie w ramach „Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa na lata 2014-2020”. Pomoc została przyznana w formie refundacji części kosztów kwalifikowanych
operacji, poniesionych i opłaconych przez gminę, w określonej wysokości. Zgodnie z umową, gmina pokryła
pozostałą część kosztów kwalifikowanych oraz koszty niekwalifikowane (podatek VAT stanowił koszt
niekwalifikowany projektu). Gmina nie uzyskała dofinansowania tych kosztów. Biorąc pod uwagę powyższe, poziom
wynagrodzenia uiszczanego przez mieszkańca na rzecz gminy z tytułu usługi realizowanej na jego rzecz nie był
uzależniony od ostatecznej wysokości otrzymanej dotacji.
W związku z całą inwestycją urzędnicy skierowali do fiskusa następujące pytania: Czy podstawą opodatkowania
dla świadczonych przez gminę usług wykonania instalacji będzie kwota wynagrodzenia pobierana od
uczestników projektu (bez kwoty dotacji przypadającej na danego mieszkańca, którą gmina otrzyma na
realizację projektu), pomniejszona o kwotę VAT należnego, oraz czy gminie przysługuje prawo do odliczenia
pełnej kwoty podatku naliczonego od wydatków na realizację projektu?
Dyrektor KIS w indywidualnej interpretacji – zgodnie z oczekiwaniem urzędników – na drugie pytanie odpowiedział
twierdząco, jednak w stosunku do pierwszego miał zdanie odmienne od gminy. W jego opinii przedmiotowa dotacja
wpływa bezpośrednio na wartość świadczonej usługi polegającej na dostawie oraz montażu instalacji i zwiększa
podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 VATU, zatem otrzymana dotacja stanowi dopłatę do ceny
świadczonych usług, a nie zwrot poniesionych kosztów zakupu towarów i usług związanych z wykonaniem instalacji.
Organ uznał, iż kwota obowiązkowej wpłaty ostatecznego odbiorcy świadczenia, tj. mieszkańca, z tytułu świadczenia
ww. usługi jest niższa od tej, jaką gmina musiałby żądać od mieszkańca, gdyby przedmiotowego dofinansowania nie
było. Zatem, należy stwierdzić, iż realizacja projektu a tym samym świadczenie usługi na rzecz mieszkańca jest
uzależniona od otrzymanego dofinansowania.
Urzędnicy zaskarżyli stanowisko fiskusa i sprawa trafiła na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Gdańsku. Ten w wyroku z 16.3.2022 r., I SA/Gd 1505/21,
uznał skargę za zasadną. Sąd stwierdził, że
gmina uzyskała dotację o charakterze zakupowym, która wywierała bezpośredni wpływ jedynie w relacji gmina –
wykonawca, nie zaś w relacji gmina – mieszkańcy. Gmina nabywa urządzenia oraz montaż instalacji od podmiotów
zewnętrznych i to te nabycia powiązane są z dotacjami. Zatem będący przedmiotem uzyskanego dofinansowania
zakup i montaż kotłów, kolektorów oraz pomp przez gminę (na jej rzecz) jest transakcją całkowicie odrębną od usługi
świadczonej przez gminę na rzecz mieszkańców.
W ocenie Sądu przedmiotowej dotacji nie daje się bezpośrednio powiązać z usługami świadczonymi przez gminę na
rzecz mieszkańców i z tej przyczyny nie powinna ona być wliczana do podstawy opodatkowania w rozumieniu art.
29a ust. 1 VATU. W zaistniałej sytuacji błędne jest stanowisko fiskusa, a prawidłowe – gminy, że podstawą
opodatkowania w przypadku świadczenia przez gminę usługi na rzecz mieszkańców stanowią wyłącznie kwoty
wynagrodzenia ustalone w umowach, pomniejszone o kwotę podatku należnego.
Wyrok WSA w Gdańsku z 16.3.2022 r., I SA/Gd 1505/21,

Sąd administracyjny uznał, że dotacja dla gminy miała charakter zakupowy i nie wpływała bezpośrednio na relację gmina-mieszkańcy, nie powinna więc być wliczana do podstawy opodatkowania. Zdaniem sądu, stanowisko fiskusa było błędne, a prawidłowe - gminy, że podstawą opodatkowania są kwoty wynagrodzenia pomniejszone o VAT.