Opcja opodatkowania VAT usług finansowych nie tylko dla banków
Udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym, może stanowić działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów VAT, nawet jeśli pożyczkodawca zasadniczo prowadzi działalność operacyjną w innym zakresie. Od 1.1.2022 r., pożyczkodawca może zrezygnować ze zwolnienia z VAT, co potwierdza najnowsza interpretacja indywidualna Dyrektora KIS. Zmiana ta dotyczy opcji opodatkowania usług finansowych, dostępnej teraz nie tylko dla klasycznych instytucji finansowych.
Tematyka: opcja opodatkowania, VAT, usługi finansowe, pożyczki, zwolnienie z VAT, interpretacja indywidualna, Dyrektor KIS
Udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym, może stanowić działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów VAT, nawet jeśli pożyczkodawca zasadniczo prowadzi działalność operacyjną w innym zakresie. Od 1.1.2022 r., pożyczkodawca może zrezygnować ze zwolnienia z VAT, co potwierdza najnowsza interpretacja indywidualna Dyrektora KIS. Zmiana ta dotyczy opcji opodatkowania usług finansowych, dostępnej teraz nie tylko dla klasycznych instytucji finansowych.
Udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym, może stanowić działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów VAT, nawet jeśli pożyczkodawca zasadniczo prowadzi działalność operacyjną w innym zakresie. Udzielanie pożyczek z zasady korzysta ze zwolnienia z VAT. Od 1.1.2022 r., pożyczkodawca może jednak zrezygnować ze zwolnienia. Tzw. „opcja opodatkowania” usług finansowych dostępna jest zatem nie tylko klasycznym instytucjom finansowym. Potwierdza to najnowsza interpretacja indywidualna Dyrektora KIS. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU), zwolnione z VAT są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Wraz z wejściem w życie 1.1.2022 r. ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105; dalej: ZmPDOFizPrU21), wprowadzona została możliwość rezygnacji ze zwolnienia z VAT usług finansowych. Zgodnie z art. 43 ust. 22 VATU, czynny podatnik VAT powinien złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia. Złożenie zawiadomienia wymaga konsekwentnego opodatkowania usług finansowych przez okres minimum dwóch lat w odniesieniu do wszystkich świadczonych usług finansowych w relacjach B2B. Przepisy są nowe. Nie zdążyła się w związku z nimi wykształcić praktyka podatkowa. Jedno z najczęściej zadawanych pytań dotyczących instytucji „opcji opodatkowania” usług finansowych dotyczy podmiotowego zakresu. Pożyczki udzielane są bowiem nie tylko przez instytucje finansowe. Często zdarza się, że w rolę pożyczkodawcy wciela się „zaprzyjaźniony” podmiot (np. z jednej grupy kapitałowej), dzięki czemu pożyczkobiorcy nie muszą martwić się o finansowanie zewnętrzne swojej działalności. Pytanie, czy takie podmioty też mogą z opcji skorzystać. Czego dotyczyła sprawa Podatnik prowadzi działalność jako tzw. centrum usług wspólnych dla innych podmiotów wchodzących w skład grupy kapitałowej, której jest członkiem. Wskazane „usługi wspólne” polegają m.in. na świadczeniu usług księgowych i rachunkowych, doradczych oraz controllingowych. W związku z dynamicznym rozwojem grupy kapitałowej, podatnik rozważa podjęcie działalności polegającej na udzielaniu spółkom wchodzącym w skład grupy, oprocentowanych pożyczek pieniężnych z własnych środków pieniężnych, w celu umożliwienia tym podmiotom finansowania bieżących potrzeb gospodarczych. W efekcie podmioty wchodzące w skład grupy kapitałowej unikną konieczności pozyskiwania zewnętrznego finansowania. Podatnik nie jest w stanie przewidzieć jak często i na jakie kwoty będzie udzielać pożyczek, gdyż zależy to od potrzeb pożyczkobiorców. A te trudno przewidzieć. Planowane działania mają w zamyśle stanowić długofalową alternatywę dla spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej w stosunku do kredytów bankowych. Podatnik postanowił potwierdzić, czy udzielając pożyczek tego rodzaju będzie mógł skorzystać z ich efektywnego opodatkowania VAT. Stanowisko organu Dyrektor KIS rozstrzygnął sprawę wydając interpretację indywidualną z 24.5.2022 r., 0112- KDIL3.4012.144.2022.1.LS, . Odpowiedź na pytanie, czy udzielane przez podatnika pożyczki mogą podlegać opodatkowaniu 23% stawką VAT wymaga jednak w pierwszej kolejności uczynienia dwóch kroków wstecz. Po pierwsze, trzeba ustalić, czy pożyczkodawca będzie w tym zakresie działał jako podatnik VAT. Przecież zasadniczy przedmiot jego działalności jest inny. Fiskus uznał, że udzielenie pożyczek przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny, a więc uznać za rodzącą obowiązki w zakresie VAT. Udzielając pożyczek na rzecz spółek wchodzących w skład grupy, podatnik prowadzi działalność gospodarczą. Czynności te stanowią więc odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 VATU. Po drugie, trzeba ustalić kwalifikację podatkową świadczonych usług. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 VATU, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. Zdaniem fiskusa, przepis ten znajdzie w niniejszej sprawie zastosowanie. Zatem z zasady, usługi udzielania pożyczek korzystają ze zwolnienia z VAT. Po trzecie wreszcie i kluczowe dla sprawy: art. 43 ust. 22 VATU daje możliwość opodatkowania usług m.in. w zakresie udzielania pożyczek efektywną stawką VAT. Podatnik w niniejszej sprawie może z tej możliwości skorzystać, jeśli spełni warunki określone we właściwych przepisach. W związku z powyższym, w sytuacji, gdy podatnik podejmie decyzję o rezygnacji ze zwolnienia od podatku, spełniając warunki z art. 43 ust. 22 VATU, to usługa udzielania oprocentowanych pożyczek na rzecz spółek wchodzących w skład grupy nie będzie korzystała ze zwolnienia – będzie opodatkowana VAT. Komentarz Tzw. „opcja opodatkowania” VAT usług finansowych to rozwiązanie wynikające z przepisów Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr). Państwa członkowskie mogą je wprowadzić. Polska od 1.1.2022 r. skorzystała z tego uprawnienia jako jeden z pobocznych elementów tzw. polskiego ładu. Ma ona zapewnić neutralności rozliczeń w sektorze finansowym. Opodatkowanie usług finansowych spowoduje powstanie prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach związanych ze świadczeniem tych usług. Prawa tego podmioty z branży finansowej nie mają w ogóle, albo mają w bardzo ograniczonym zakresie odliczenia proporcjonalnego, jeśli świadczą też czynności opodatkowane (za wyjątkiem np. leasingodawców, ta bowiem usługa finansowa podlega opodatkowaniu VAT). W całym tym pomyśle chodzi zasadniczo o wprowadzenie dodatkowej zachęty do lokowania w Polsce nowych inwestycji podmiotów z branży finansowej. Przy jednoczesnym zachowaniu neutralności po stronie usługobiorców, którzy w założeniu mogą odliczać ewentualny podatek naliczony wliczony w cenę nabywanych usług finansowych. „Opcja opodatkowania” może być ciekawym rozwiązaniem także dla podmiotów spoza klasycznie pojmowanego sektora finansowego. Jeśli względem takich podmiotów udzielanie pożyczek nie zostanie zakwalifikowane jako czynność o pomocniczym charakterze (w świetle art. 90 ust. 6 pkt 2 VATU), obrót zwolniony z VAT może dość mocno wpływać na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego w odniesieniu do tych wydatków podatnika, które nie podlegają alokacji bezpośredniej zgodnie z art. 90 ust. 1 VATU. Rezygnacja ze zwolnienia da takim podmiotom komfort pełnego odliczenia VAT. Aby zrezygnować ze zwolnienia z VAT, wystarczy złożyć do właściwego organu zawiadomienie i stosować się konsekwentnie do nowego schematu rozliczeń przez minimum dwa lata. Rezygnacja dotyczy wszystkich usług finansowych, nie tylko pożyczek. Co ważne, rezygnacja ma charakter jednostronny. Nie wymaga składania zgodnego oświadczenia woli przez pożyczkodawcę i pożyczkobiorcę. W relacjach wewnątrzgrupowych, nie stanowi to jednak większego problemu. „Opcja opodatkowania” nie działa jednak wstecz. Ciekawe wnioski w tym zakresie płyną z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 25.3.2022 r., 0112-KDIL1-2.4012.4.2022.1.ST, . Wnioskodawca świadczył usługi sekurytyzacji wierzytelności, zwolnione z VAT. Postanowił jednak zrezygnować ze zwolnienia. Dyrektor KIS odmówił podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków na obsługę prawną poniesionych po rezygnacji ze zwolnienia – jeśli dotyczą one jednak wierzytelności nabytych przed rezygnacją (a więc gdy usługi korzystały ze zwolnienia z VAT). Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 24.5.2022 r., 0112-KDIL3.4012.144.2022.1.LS
Tzw. „opcja opodatkowania” VAT usług finansowych wprowadzona od 1.1.2022 r. ma na celu zachęcenie do lokowania inwestycji w Polsce oraz zapewnienie neutralności rozliczeń w sektorze finansowym. Rezygnacja ze zwolnienia z VAT wymaga złożenia zawiadomienia i konsekwentnego stosowania nowego schematu rozliczeń przez minimum dwa lata. Opcja ma charakter jednostronny i dotyczy wszystkich usług finansowych, nie tylko pożyczek.