SLIM VAT 3: Kuracja odchudzająca nabiera kształtów

Ministerstwo Finansów prezentuje wstępny projekt przepisów SLIM VAT 3, który ma uprościć rozliczenia podatku VAT dla przedsiębiorców. Projekt obejmuje m.in. rozszerzenie mechanizmu podzielonej płatności, zmniejszenie sankcji VAT oraz ułatwienia w obrocie międzynarodowym. Propozycje te mają na celu zwiększenie efektywności i zmniejszenie obciążeń dla firm.

Tematyka: SLIM VAT 3, odchudzanie przepisów, podatek VAT, uproszczenia podatkowe, mechanizm podzielonej płatności, sankcje VAT, obieg międzynarodowy, mały podatnik, fakturowanie, zwolnienia z VAT

Na początku 2022 r. Ministerstwo Finansów zaprezentowało wstępny projekt przepisów w ramach kolejnej
kuracji odchudzającej przepisy ustawy o VAT. Tzw. SLIM VAT 3, czyli projekt ustawy o zmianie ustawy
o podatku od towarów i usług oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (UC128) trafił niedawno do
wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów na trzeci kwartał 2022 r. Nie znamy jeszcze
oficjalnej propozycji projektu przepisów, daty wejścia w życie ani wyników prowadzonych konsultacji. Można
już jednak przewidzieć, w którym kierunku pójdą proponowane zmiany.
Ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) nie jest lekturą lekką,
łatwą i przyjemną. Ministerstwo Finansów praktykuje ostatnio stopniowe „odchudzanie” ww. przepisów z rozwiązań
utrudniających podatnikom rozliczenia. Do wykazu prac legislacyjnych trafiły założenia SLIM VAT 3. Czego się
spodziewać? Zapowiedzi są obiecujące. Ministerstwo Finansów wskazuje m.in, że „dokonana analiza przepisów
VATU pozwoliła na wskazanie regulacji (obszarów), które wymagają zmiany tak, aby rozliczanie tego podatku stało
się łatwiejsze i mniej czasochłonne”. Zapowiada więc, że „rozwiązania planowane w projekcie SLIM VAT 3 mają
głównie charakter upraszczający”. Co jeszcze ważniejsze „są również odpowiedzią na zgłaszane przez
przedsiębiorców postulaty”.
Co z tego się ziści? Póki co Ministerstwo Finansów wskazało hasłowo obszary zmian SLIM VAT 3. Bazując na
wstępnym projekcie poddanym konsultacjom, można spróbować odgadnąć, co konkretnie kryje się pod chwytliwymi
hasłami.
Mechanizm podzielonej płatności (MPP)
Tu należy spodziewać się dwóch zmian: Po pierwsze, rozszerzenia możliwości przeznaczenia środków
zgromadzonych na rachunku VAT na kolejne podatki oraz opłaty (np. podatek od sprzedaży detalicznej, opłatę od
środków spożywczych, podatek tonażowy); po drugie, umożliwienia przekazywania środków z rachunku VAT na
rachunek VAT przedstawiciela grupy VAT celem zapłaty do urzędu skarbowego należnych podatków.
Niższe sankcje VAT
Najpewniej przybędzie nowa przesłanka pozwalająca uniknąć dodatkowego zobowiązania z art. 112b-112c VATU.
Chodzić ma o szczególne okoliczności, z których można wywnioskować, że podatnik działał z należytą starannością.
To pokłosie wyroku TSUE z 15.4.2021 r., Grupa Warzywna sp. z o.o. vs. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we
Wrocławiu, C-935/19,
.
VAT w obrocie międzynarodowym: zmniejszenie formalności
Po pierwsze możliwe ma stać się odliczanie podatku naliczonego przy WNT także bez posiadania faktury.
Rozliczenie WNT zyska więc pełną neutralność, częściowo wprowadzoną ustawą z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy
o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2419; dalej: ZmVATU20),
sankcjonującą to, co wynika z wyroku TSUE z 18.3.2021 r., A. vs. Dyrektor Krajowej Informacji Skrabowej, C-895/19,
(likwidacja „szyku rozwartego”).
Druga awizowana na początku roku zmiana ma dotyczyć powrotnej korekty WDT w przypadku opóźnionego
otrzymania dokumentów potwierdzających wywóz. Bez cienia wątpliwości – ma to mieć miejsce w deklaracji, w której
powstał obowiązek podatkowy.
Przyjazna proporcja
Podatnicy stosujący proporcjonalne odliczenie VAT będą mogli zaokrąglić swój współczynnik przekraczający 98% do
pełnego odliczenia, przy czym limit kwoty podatku naliczonego niepodlegającej odliczeniu urośnie do 10 tys. zł.
Zmienią się też zasady korekty proporcji po zakończeniu roku. Po pierwsze, jeżeli różnica pomiędzy proporcją
wstępną a tą dla zakończonego roku podatkowego nie przekroczy 2%, to wówczas korekta nie będzie konieczna.
Gdy próg 2% będzie na korzyść „starego roku”, rezygnacja z korekty możliwa będzie jedynie, jeśli kwota podatku
naliczonego niepodlegająca odliczeniu nie przekroczy 10 tys. zł.
Prostsze fakturowanie?
Najpewniej nie chodzi tu o KSeF (obowiązkowy dopiero od 1.1.2024 r.). Prawdopodobnie pod zgrabnym
marketingowym hasłem kryje się propozycja, by podatnicy otrzymujący zaliczki nie musieli w pewnych
okolicznościach wystawiać faktur zaliczkowych.

Więcej zwolnień z VAT
W obliczu prawa UE ustawodawca ma w tej kwestii związane ręce. Nie może ot tak wprowadzać zwolnień z VAT.
Prawdopodobne jest jednak rozszerzenie zwolnienia z VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi na
fundusze inwestycyjne z siedzibą w innych państwach członkowskich UE.
Wiążące informacje: łatwiej i taniej
WIS, WIA i WIT mają być wydawane i rozpatrywane w II instancji przez ten sam organ: Dyrektora KIS. W dodatku
WIS mają być wydawane bez opłaty, czyli za darmo.
Więcej (większych) małych podatników
Mały podatnik to ten, u którego wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej
w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro (brutto). Mały podatnik może rozliczać się kasowo
zgodnie z art. 21 ust. 1 VATU oraz składać deklaracje kwartalne (art. 99 ust. 2 VATU). Próg sprzedaży ma urosnąć
do 2 000 000 euro. Jest to więc zmiana zauważalna, być może niekoniecznie wynikająca jedynie z samej inflacji.
Zmiana nie dotknie zapewne maklerów żyjących z prowizji – tu próg pozostanie na poziomie 45 000 euro.
Zmiany w kursach wymiany: faktury korygujące
Zapowiadane zmiany nie są rewolucyjne, a jedynie potwierdzające dotychczasową praktykę. Korekta in minus
skutkuje zastosowaniem kursu właściwego dla pierwotnie zaraportowanej transakcji, zaś korekta in plus różnicuje
kurs w zależności od przyczyny. Z kolei w przypadku zbiorczych faktur korygujących właściwy jest kurs na ostatni
dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej. Jeśli zaś zbiorcza faktura korygująca dotyczy
WNT, to właściwym kursem będzie ten z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury przez podatnika z innego
kraju UE.

Komentarz
Ministerstwo Finansów ma też inne propozycje, o raczej incydentalnym znaczeniu (np. dotyczące zasad importu
samochodu związanego z przesiedleniem uprawnionego członka personelu dyplomatycznego). Na szczegółowy opis
wszystkich propozycji brak więc miejsca. Zdaniem Ministerstwa Finansów „projekt SLIM VAT 3 usuwa wiele
zbędnych, niepotrzebnych już obowiązków spoczywających na firmach. W zamian wprowadza rozwiązania, które
znacznie ułatwią rozliczanie podatku”. Nie da się nie oprzeć wrażeniu, że sygnalizowane zmiany zasadniczo
odpowiadają tekstowi zgłoszonemu do pre-konsultacji. Nie widać wiele ponad to, co podnoszone było przez
Ministerstwo Finansów już wcześniej.
Wydaje się, że Ministerstwo Finansów nie wsłuchało się w sygnały zgłaszane w czasie pre-konsultacji. Szkoda.
Skoro rośnie limit dla małego podatnika, mógłby też urosnąć limit zwolnienia przedmiotowego, przewidzianego w art.
113 ust. 1 VATU (obecnie 200 tys. zł). Wiele innych „zbędnych obowiązków” zostało zignorowanych (np. konieczność
akceptacji noty korygującej czy konieczność wystawiania faktur korygujących z uwagi na skonto). Nawet w tych
zidentyfikowanych (np. korekta WDT po opóźnionym otrzymaniu dokumentów) można było pójść o krok dalej (np.
rozliczanie na bieżąco bez konieczności korekty wstecznej). Do uchwalenia SLIM VAT 3 wciąż daleka droga,
czekamy więc i obserwujemy, co jeszcze się zadzieje.

Ministerstwo Finansów proponuje szereg zmian w ustawie o VAT, które mają usprawnić system podatkowy i zredukować biurokrację dla przedsiębiorców. Mimo obiecujących zapowiedzi, konieczne będzie dokładne monitorowanie procesu legislacyjnego, aby poznać szczegóły i efekty finalnych zmian.