Opodatkowanie budynków o nieznanej powierzchni

Przy opodatkowaniu budynków, których powierzchni użytkowej nie da się ustalić, może dojść do naruszenia PodLokU i Konstytucji RP. Sprawa dotyczyła spółki, której rozliczenia podatkowe zostały zakwestionowane przez fiskusa. Po serii decyzji organów i sądów, ostatecznie WSA we Wrocławiu stwierdził naruszenie przepisów prawa procesowego oraz zasad demokratycznego państwa i prawa. Opodatkowanie budynków bez ustalonej powierzchni użytkowej naruszało art. 4 ust. 1 pkt 2 PodLokU oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.

Tematyka: opodatkowanie, budynki, powierzchnia użytkowa, PodLokU, Konstytucja RP, WSA Wrocław, naruszenie prawa, organy podatkowe

Przy opodatkowaniu budynków, których powierzchni użytkowej nie da się ustalić, może dojść do naruszenia
PodLokU i Konstytucji RP.
Fiskus zakwestionował rozliczenia podatkowe jednej ze spółek, która w 2015 r. w deklaracji podatkowej wykazała
budynki jako zwolnione z podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy z 12.1.1991 r.
o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 849; dalej PodLokU). Burmistrz stwierdził jednak, że
przyjęte przez Spółkę rozliczenie jest niepoprawne i wydał decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego
w podatku od nieruchomości za 2015 r. w wysokości 84.301 zł. Uznał bowiem, że sporne budynki nie mogą korzystać
z ww. zwolnienia podatkowego jako grunty będące częścią gospodarstwa rolnego, ponieważ są posadowione na
gruntach sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako inne tereny zabudowane (Bi).
Spółka zaskarżyła tę decyzję do SKO, które uchyliło w całości decyzję Burmistrza i określiło wysokość zobowiązania
podatkowego w podatku od nieruchomości za 2015 r. w wysokości 50.326 zł. Organ ten uznał, że stan spornych
budynków ze względów technicznych nie pozwalał na ich wykorzystywanie do prowadzenia działalności
gospodarczej. W ocenie SKO, z uwagi na rozpoczęte prace rozbiórkowe spornych budynków, niewątpliwie względy
techniczne miały charakter trwały, natomiast opisany stan techniczny budynków pozwalał na uznanie, że istnienie
względów technicznych ma postać obiektywną. Kolegium zgodziło się z Burmistrzem co do braku zastosowania
wobec ww. budynków zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. b) PodLokU z uwagi na
posadowienie na gruntach oznaczonych w ewidencji gruntów i budynków symbolem „Bi” – inne tereny zabudowane.
Dodatkowo odwołano się do treści art. 21 ust. 1 ustawy z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U.
z 2010 r. poz. 1287; dalej PrGeodKart) i podkreślono, że dokonując ustaleń w sprawie podatku, organ podatkowy jest
związany zarówno zakresem przedmiotowym, jak i podmiotowym zapisów zawartych w ewidencji gruntów, i nie jest
uprawniony do dokonywania własnych ustaleń w tym zakresie. Dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków mają
walor dokumentu urzędowego i stanowią dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone. SKO uznało zatem,
że sporne budynki należało zakwalifikować jako budynki pozostałe i w ten sposób opodatkować podatkiem od
nieruchomości. Organ wskazał, że dostępna w aktach sprawy dokumentacja techniczna, w tym zapisy dziennika
budowy, uniemożliwia weryfikację wskazanej przez spółkę powierzchni użytkowej. Tym samym SKO określiło
wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2015 r. w dniu 16.1.2015 r. oraz jej korekt
z 21.4.2015 r., 27.4.2015 r. oraz 28.9.2015 r., a zatem już po rozpoczęciu prac rozbiórkowych spornych budynków.
Taki obrót sprawy także nie spotkał się z uznaniem spółki, która zaskarżyła decyzję SKO w całości. WSA we
Wrocławiu w wyroku z 20.6.2022 r., I SA/Wr723/20, stanął po stronie skarżącej i stwierdził, że podjęte przez organy
podatkowe rozstrzygnięcia naruszają prawo.
Sąd stwierdził, że na wcześniejszym jej etapie spółka wnioskowała o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie
podatku od nieruchomości. Chciała wiedzieć, w jaki sposób powinna skorygować deklaracje za lata 2014–2019 od
gruntów i budynków, aby były poprawne. Przedstawiając swoje stanowisko w sprawie, wskazała na dwa warianty:
budynki nie powinny być opodatkowane ponieważ nie spełniają definicji budynku oraz budynki są zajęte na
działalność rolniczą. Jednak Organ podatkowy I instancji pominął ww. wniosek, a postanowieniem z 29.8.2019 r.
wszczął postępowanie podatkowe w podatku od nieruchomości za lata 2014–2018. Postanowienie to doręczono
3.9.2019 r. Zgodnie z art. 165 § 4 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; dalej:
OrdPU) datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dzień doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu
postępowania. Upływ 3-miesięcznego terminu do wydania interpretacji indywidualnej nastąpił 30.8.2019 r. Organ
podatkowy nie wydał interpretacji indywidualnej, a zatem upływ ww. terminu wywołał skutki procesowe w postaci
zaistnienia fikcji prawnej w postaci wydania tzw. milczącej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Fakt wydania
przez Organ podatkowy I instancji postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego nie niwelował zaś
konieczności wydania takiej interpretacji indywidualnej. Sama tzw. milcząca interpretacja wywołuje skutki prawne,
bowiem jedynie złożenie wniosku w trakcie toczącego się postępowania podatkowego pozbawiałoby taką
interpretację skutków prawnych – argument a contrario z art. 14b § 4 OrdPU. Natomiast zastosowanie się do
interpretacji indywidualnej nie może szkodzić wnioskodawcy, również w przypadku nieuwzględnienia jej
w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej (art. 14k § 1 OrdPU).
W opinii Sądu należało uznać, że w sprawie doszło do wydania interpretacji stwierdzającej prawidłowość stanowiska
spółki w pełnym zakresie (tzw. milcząca interpretacja). Sąd uznał za najdalej określony przez skarżącą zakres ten,
który wynika z przedmiotowego wniosku, a wskazywał na brak możliwości opodatkowania przedmiotowych budynków
z uwagi na to, że nie spełniają one definicji budynku w myśl art. 1a ust. 1 pkt 1 PodLokU. Natomiast Organy
podatkowe obu instancji, wydając powołane na wstępie decyzje, nie zauważyły tzw. milczącej interpretacji, co
stanowiło naruszenie art. 14o § 1 OrdPU w związku z art. 14d § 1 OrdPU i art. 14k § 1 OrdPU.

Co więcej WSA we Wrocławiu zwrócił uwagę na kontekst faktyczny, który w istocie został pominięty przez Organy
podatkowe. W 2012 r. Starosta wydał decyzję zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia spółce na
budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego z parkingiem podziemnym i naziemnym oraz zagospodarowaniem
terenu wraz z rozbiórką istniejącej zabudowy magazynowo-gospodarczej. Z dziennika budowy wynika, że w latach
2014–2019 r. kolejno:
• „Rozpoczęto roboty wyburzeniowe”;
• „Zdemontowano i wyburzono elementy główne, nośne dachów na obu stodołach; wskazano, że prace muszą być
zabezpieczone przed niekontrolowanym zawaleniem się dachów, trwają przygotowania do zamknięcia drogi głównej
i zdjęcia dachów by następnie koparkami wyburzyć budynki i oczyścić działkę z gruzów”;
• „Otrzymano informację z US, że będą robić drogę i zabiorą część działki”, a „roboty zostały przerwane na żądanie
inwestora, sprawa wymaga sprawdzenia”;
• „Na żądanie kierownika odnotowano przerwanie robót wyburzeniowych przez inwestora” (…) – część budynków
zostało całkowicie wyłączonych z użytkowania z powodu zagrożenia zawaleniem się;
• „Wznowiono prace wyburzeniowe obiektów gospodarczych dla ważności pozwolenia na budowę”;
• „W 2019 r. wyburzono dachy, a dopiero później otrzymano informację od PINB-u i Starostwa o poprawności
inwestycji i wznowiono budowę”.
Należy zauważyć, że decyzją z 21.7.2014 r. Starosta zatwierdził projekt budowlany i podział nieruchomości oraz
udzielił Gminie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, która objęła działkę spółki jako użytkownika
wieczystego. Następnie Starosta dwukrotnie orzekał o ustaleniu odszkodowania za prawa do ww. działek decyzjami
z 2017 r. i 2019 r., aby sprawa znalazła swój ostateczny finał w decyzji Wojewody wydanej w 2022 r., którą to
ustalono odszkodowanie na rzecz spółki.
Ostatecznie WSA we Wrocławiu stwierdził, że Organy podatkowe obu instancji nie tylko naruszyły ww. przepisy
prawa procesowego w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy, lecz także zachowały się w sposób
naruszający zasadę demokratycznego państwa i prawa, i wynikającą z niej zasadę dobrej administracji, a zwłaszcza
zasady rzetelności i uczciwości wobec podatnika (art. 2 Konstytucji RP) oraz godność podatnika (art. 30 Konstytucji
RP). Opodatkowując zaś budynki, których powierzchni użytkowej nie dało się ustalić, naruszono art. 4 ust. 1 pkt 2
PodLokU, a w konsekwencji doszło także do naruszenia art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.
Wyrok WSA we Wrocławiu z 20.6.2022 r., I SA/Wr723/20

Wyrok WSA we Wrocławiu z 20.6.2022 r., I SA/Wr723/20, potwierdził naruszenie przepisów prawa w sprawie opodatkowania budynków o nieznanej powierzchni. Decyzje organów podatkowych zostały uznane za niezgodne z zasadami demokratycznego państwa i prawa oraz zasadą uczciwości wobec podatnika. Sprawa ta podkreśla istotę prawidłowego postępowania organów w zakresie opodatkowania nieruchomości.