Obniżka VAT m.in. na żywność, paliwa i prąd przedłużona do 31.12.2022 r.

Kolejne przedłużenie funkcjonowania tzw. tarczy antyinflacyjnej. Obniżka stawek VAT dotyczy żywności, gazu, nawozów, energii i paliw. Początkowo miała obowiązywać do 31.7.2022 r., a potem została wydłużona do 31.10.2022 r. Obecnie obowiązuje do 31.12.2022 r. Obniżona stawka VAT ma na celu wsparcie najuboższych obywateli w obliczu wzrostu cen. Zmiany dotyczą także energii elektrycznej, ciepła i paliw.

Tematyka: Obniżka VAT, żywność, paliwa, prąd, prolongata obniżki, wsparcie społeczne, tarcza antyinflacyjna, stawki VAT, zmiany podatkowe, finanse publiczne

Kolejne przedłużenie funkcjonowania tzw. tarczy antyinflacyjnej. Czasowa obniżka stawek VAT zostanie
z nami do 31.12.2022 r. Chodzi o 0% VAT na żywność, gaz i nawozy, obniżone stawki VAT na energię
elektryczną, cieplną i paliwa. Pierwotnie, obniżka miała trwać jedynie do 31.7.2022 r. Następnie została
wydłużona do 31.10.2022 r. Czas ten wciąż się jednak wydłuża trudno przewidzieć, kiedy tendencja zostanie
zahamowana. Trudno w tym wypadku mówić o pozytywnym oddziaływaniu stawki VAT na inflację. To raczej
wsparcie najmniej zamożnych obywateli, cierpiących z powodu podwyżek cen żywności czy nośników
energii (podwyżek znacznie powyżej poziomu inflacji). Korzystają jednak wszyscy konsumenci, bo każdy
przecież musi jeść lub tankować.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931, dalej:
VATU), stawka podatku wynosi 22%, z pewnymi rzecz jasna zastrzeżeniami. Dla towarów i usług wymienionych
w załączniku nr 3 do VATU, stawka podatku wynosi 7% VAT. Obecny poziom stawek VAT w wysokości 8% i 23% ma
charakter „tymczasowy”, od 1.1.2011 r. zgodnie z art. 146a i art. 146aa VATU. Towary i usługi wskazane
w załączniku 10 do VATU korzystają z 5% stawki VAT.
Czasowa obniżka – do 31.10.2022 r.
Zgodnie z art. 146da ust. 1 VATU, w okresie od 1.2.2022 r. do 31.10.2022 r. obniżeniu do 0% uległa stawka VAT na
szereg towarów. Chodzi konkretnie o:
• podstawowe towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika 10 do VATU (a więc m.in. mięso, pieczywo,
ryby, produkty mleczarskie, warzywa, owoce, zboże, tłuszcze i oleje, przetwory z warzyw, owoców, wody i niektóre
napoje);
• środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoży do upraw (z wyłączeniem podłoży
mineralnych), nawozy i środki ochrony roślin, zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej a także ziemi
ogrodniczej;
• gaz ziemny.
W tym samym okresie, obniżeniu z podstawowej do 5% uległa stawka VAT dla energii elektrycznej i cieplnej (art.
146db VATU). Do 8% VAT ze stawki podstawowej obniżona została zaś zgodnie z art. 146dc VATU stawka na
paliwa. A konkretnie, benzyny silnikowe (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych
benzyn z biokomponentami, oleje napędowe (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych
olejów z biokomponentami, same biokomponenty stanowiące samoistne paliwa. Ale także na przeznaczone do
napędu silników spalinowych gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe (CN 2711, z wyłączeniem CN
2711 11 00 2711 21 00) oraz gazowe węglowodory alifatyczne objęte pozycją CN 2901, skroplone.
Zgodnie z art. 53 ustawy z 7.7.2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy
kredytobiorcom (Dz.U. z 2022 r. poz. 1488, dalej: PomocKredytU), stosowanie ww. preferencji zostało wydłużone do
31.10.2022 r. Dalsze wydłużenie wynikać będzie z przepisów ustawy z 7.10.2022 r. o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. To właśnie o VATU w pojęciu „niektórych innych
ustaw” tu chodzi. Wydłużony zostanie też obowiązek przekazywania nabywcom ww. towarów w czytelnej informacji,
że do ich odstawy stosowana jest obniżona stawka podatku. Według wzoru skonstruowanego przez Ministra
Finansów.
Analogicznie, wydłużone zostanie także do 31.12.2022 r. wyłączenie z opodatkowania podatkiem od sprzedaży
detalicznej benzyn silnikowych, olejów napędowych, biokomponentów stanowiących samoistne paliwa oraz gazów
przeznaczonych do napędu silników spalinowych (art. 11b ustawy z 6.7.2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej
(t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 761, dalej: PodSprzedDetU)).

Komentarz
Opisywana zmiana została uwzględniona w przepisach ustawy, której (niewypowiadanym już wprost przez
Ministerstwo Finansów) celem jest uporządkowanie chaosu spowodowanego zmianami w CIT w ramach pierwszej
edycji tzw. Polskiego Ładu. Fiskus woli skupiać się na pozytywach. Cytując uzasadnienie, projektowana ustawa ma
na celu udoskonalenie przepisów dotyczących opodatkowania dochodów osób prawnych (oraz na zasadzie
analogicznego odwzorowania, także niektórych przepisów w podatku dochodowym od osób fizycznych
i zryczałtowanym podatku dochodowym) w sposób, który uczyni je bardziej przejrzystymi i jednocześnie zapewni ich
większą efektywność z punktu widzenia ich stosowania i celu, jakiemu mają służyć.

Przedłużenie terminów obowiązywania obniżonych stawek VAT ma wymiar praktyczny w kontekście uzyskiwanych
wiążących informacji stawkowych. Otóż WIS wydane w okresie czasowej obniżki wygasają z mocy prawa
w przypadku zmiany przepisów VATU odnoszących się do towaru, będącego przedmiotem tej WIS, w wyniku której
WIS staje się niezgodna z tymi przepisami. Wszystkie uzyskane w tym czasie WIS nie utracą mocy wiążącej do
31.10.2022 r., lecz (co najmniej) dwa miesiące później.
Przypomnijmy, że omawiana nowelizacja ma także zmodyfikować kryteria stosowania „czasowo” podwyższonych
stawek VAT w wysokości 23% i 8%. Będą one nadal stosowane w okresie od 1.1.2023 r. do 31.12.2023 r.
w zasadzie bez jakiegokolwiek uzasadnienia. Z kolei od 1.1.2024 r., podwyższony poziom stawek VAT może być
zachowany do końca roku, w którym suma wydatków na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej
określonych w ustawie budżetowej oraz planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, ewentualnie
w projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej, po wyłączeniu planowanych
przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, jest wyższa niż 3% wartości PKB. Mamy więc odejść od
czynników makroekonomicznych i powiązania poziomu stawek VAT ze stanem finansów publicznych i z ogólną
kondycją gospodarki. Bezpośrednie powiązanie ma za to dotyczyć planowanych wydatków na obronność.

Przedłużenie obniżonych stawek VAT do 31.12.2022 r. ma praktyczne znaczenie dla uzyskiwanych informacji stawkowych. Nowelizacja przewiduje także modyfikację kryteriów stosowania podwyższonych stawek VAT w przyszłych latach, bez uzasadnienia ekonomicznego.