Akcyza 2023: Nowa definicja płynu do papierosów elektronicznych

Tematyka: akcyza 2023, definicja płynu do papierosów elektronicznych, zmiany akcyzowe, Ministerstwo Finansów, roztwór do papierosów elektronicznych

Niepisaną tradycją ostatnich lat są regularne i obszerne nowelizacje przepisów dotyczących podatku
akcyzowego. Aby tradycji stało się zadość, pojawił się kolejny pakiet zmian akcyzowych. Prace legislacyjne
trwają - projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym i niektórych innych ustaw (UD428) ma wejść
w życie 1.1.2023 r. Już dziś warto przyjrzeć się propozycjom Ministerstwa Finansów, zwłaszcza że zakres
zagadnień, których dotkną zmiany, jest szeroki i zróżnicowany niczym same wyroby akcyzowe. Zmiany nie
ominą jednej z najmłodszych kategorii wyrobów akcyzowych, jaką jest płyn do papierosów elektronicznych.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 143; dalej: AkcyzU)
ustawa określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych.
Wyrobami akcyzowymi są zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 1 AkcyzU wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje
alkoholowe, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie. Te dwie
ostatnie kategorie znalazły się w katalogu wyrobów akcyzowych stosunkowo niedawno. I właśnie ich dotyczyć ma
daleko idąca zmiana przepisów.
Płyn do papierosów elektronicznych – szersza definicja
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 34 AkcyzU papierosy elektroniczne to urządzenia jednorazowego albo wielokrotnego
użytku, służące do spożywania za pomocą ustnika pary powstającej z płynu do papierosów elektronicznych,
wyposażone w szczególności w kartridże lub zbiorniki. Papierosy elektroniczne to urządzenia, a więc same w sobie
nie podlegają one akcyzie. Akcyza obciąża bowiem (standardowo określone) zdarzenia dotyczące płynu do
papierosów elektronicznych, w tym m.in. produkcję płynu do papierosów elektronicznych, a więc jego wytwarzanie,
przetwarzanie, a także rozlew (art. 99b ust. 1 AkcyzU).
Zgodnie z obecną definicją wyrażoną w art. 2 ust. 1 pkt. 35 AkcyzU płynem do papierosów elektronicznych jest
roztwór przeznaczony do wykorzystania w papierosach elektronicznych, zarówno z nikotyną, jak i bez nikotyny,
w tym baza do tego roztworu zawierająca glikol lub glicerynę.
Definicja ta ma ulec daleko idącemu rozszerzeniu. Zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów za roztwór
przeznaczony do wykorzystania w papierosach elektronicznych uważany ma być każdy roztwór, który jest nie tylko
używany - ale ze względu na jego zasadniczy charakter, skład i właściwości fizykochemiczne - może być użyty
w papierosach elektronicznych, w szczególności, gdy jest oferowany do sprzedaży lub sprzedawany
w specjalistycznych sklepach bądź punktach sprzedaży z wyrobami tytoniowymi, płynami do papierosów
elektronicznych, wyrobami nowatorskimi i ich substytutami oraz urządzeniami i akcesoriami do używania tych
wyrobów akcyzowych, oraz w Internecie.

Komentarz
Ministerstwo Finansów uzasadnia zmianę licznymi doświadczeniami z kontroli skarbowych, w których identyfikowane
były przypadki unikania opodatkowania akcyzą płynu do papierosów elektronicznych. Chodzi zapewne przede
wszystkim o wyroby, które ze względu na swój skład surowcowy albo formę opakowania, czy wreszcie miejsce
sprzedaży w wyspecjalizowanych punktach mogły być użyte bezpośrednio jako płyn do papierosów elektronicznych
albo jako baza do sporządzenia tego roztworu, a więc różnego rodzaju aromaty i olejki, które przez sprzedawców
deklarowane były jako wyroby absolutnie nieprzeznaczone do papierosów elektronicznych (np. jako aromat do
kominków, wkład do świeczek zapachowych czy odświeżacz powietrza).
Celem Ministerstwa Finansów jest więc likwidacja szarej strefy i umożliwienie organom kontrolnym i podatkowym
wykazania, że sprzedawca płynów do e-papierosów jedynie dla pozoru wskazywał przeznaczenie tych wyrobów do
celów nieopodatkowanych. Ministerstwo Finansów twierdzi więc, że zmiana jedynie doprecyzowuje definicję płynu do
papierosów elektronicznych. Nie jest to do końca słuszne twierdzenie. Zmianie ulegnie bowiem istota tej definicji. Nie
będzie ona opierać się na „przeznaczeniu do wykorzystania”, ale na „możliwości użycia”. To oczywiste rozszerzenie
pojęcia i oparcie jej konstrukcji na stanie hipotetycznym. Nie jest to konstrukcja, która w prawie podatkowym znajduje
uznanie. Dlaczego bowiem sankcjonować (opodatkowywać) stany hipotetyczne? Jeśli np. sprzedawca wkładu do
kominka w najlepszej wierze sprzedaje roztwór z takim właśnie przeznaczeniem, poniesie istotny ciężar
administracyjny z samego tylko faktu, że nabywca „może (hipotetycznie) użyć” roztworu do papierosów
elektronicznych. Przypomnijmy, że nie chodzi tylko o samą konieczność zapłaty akcyzy. Zdecydowanie większym
wyzwaniem jest wypełnianie innych obowiązków akcyzowych, na czele z prowadzeniem składu podatkowego
i stosowaniem procedury zawieszonego poboru akcyzy. Dla drobnych producentów roztworów to może być
obowiązek nie do wypełnienia. Istnieje obawa, że organy podatkowe będą ww. przepis (o ile wejdzie wżycie w takiej
formie) interpretować szeroko.

Czy zatem każdy producent płynów potencjalnie nadających się do wykorzystania w papierosach elektronicznych
powinien szykować się na konieczność wypełniania obowiązków akcyzowych? Niekoniecznie - przede wszystkim
nadal niezbędnym elementem definicji płynu do papierosów elektronicznych będzie „roztwór”, a więc mieszanina
przynajmniej dwóch substancji. Baza do roztworu nadal powinna zawierać glikol lub glicerynę. Nawet roztwory na
wczesnym etapie wytwarzania mogą „wypaść” poza rozszerzoną definicję, jeśli dopiero na późniejszych etapach
przetwarzania zyskają możliwość użycia w papierosach elektronicznych. Jest duża szansa, że nie znajdą się w niej (i
nie będą podlegać opodatkowaniu akcyzą) przynajmniej niektóre olejki CBD. Wnioski płynące m.in. z interpretacji
indywidualnej Dyrektora KIS z 4.3.2021 r., 0111-KDIB3-3.4013.2.2021.2.JS,
, zachowają aktualność.
W trudniejszej sytuacji znajdą się np. producenci aromatów, choć mówiąc uczciwie, uzyskiwane przez nich
interpretacje indywidualne Dyrektora KIS (np. z 20.1.2021 r., 0111-KDIB3-3.4013.222.2020.1.JS,
) i tak
dawały złudną i iluzoryczną ochronę. Historia zatacza koło - z podobnym wyzwaniem zmagają się podmioty
wytwarzające produkty stanowiące substytuty papierosów czy tytoniu do palenia. Jeśli spełniają one kryteria dla
papierosów czy tytoniu, są tak właśnie traktowane nawet wówczas, gdy nie zawierają tytoniu. (interpretacja Dyrektora
Izby Skarbowej w Poznaniu z 8.7.2014 r., ILPP3/443-63/14-2/TK,
, w zakresie akcyzy od majeranku).

Ministerstwo Finansów uzasadnia zmianę licznymi doświadczeniami z kontroli skarbowych, w których identyfikowane były przypadki unikania opodatkowania akcyzą płynu do papierosów elektronicznych. Celem Ministerstwa Finansów jest likwidacja szarej strefy i umożliwienie organom kontrolnym i podatkowym wykazania, że sprzedawca płynów do e-papierosów jedynie dla pozoru wskazywał przeznaczenie tych wyrobów do celów nieopodatkowanych.