Polisy OC dla pracowników odbywających zagraniczną podróż służbową to brak przychodu po ich stronie

Koszt wykupionych przez pracodawcę polis, jako ponoszony w jego interesie, a nie pracowników, nie stanowi przychodu z nieodpłatnych świadczeń. Sprawa dotyczyła delegowania pracowników do pracy za granicę i konieczności zapewnienia im ubezpieczenia. Spółka złożyła wniosek o interpretację, czy wydatek ten generuje przychód podatkowy po stronie pracowników.

Tematyka: Polisy OC, zagraniczna podróż służbowa, przychód pracowników, polisy ubezpieczeniowe, interpretacja indywidualna, NSA, WSA, Dyrektor KIS, korzyść pracowników, bezpodatkowość, odpowiedzialność pracodawcy, regres, ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, zabezpieczenie interesów pracodawcy

Koszt wykupionych przez pracodawcę polis, jako ponoszony w jego interesie, a nie pracowników, nie
stanowi przychodu z nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 PDOFizU.
Stan faktyczny
Sprawa dotyczyła spółki delegującej pracowników do pracy za granicę. Praca była wykonywana na lądzie oraz na
platformach wiertniczych i wiązała się z ryzykiem chorób i wypadków pracowników, a nawet śmierci. Charakter pracy
delegowanych pracowników powodował, że istniała konieczność zapewnienia pracownikom możliwości leczenia za
granicą, a w razie śmierci - zapewnienia transportu zwłok do Polski. W tych okolicznościach spółka postanowiła
wykupić pracownikom polisy ubezpieczeniowe. Wymóg posiadania polis dla pracowników nałożyła na spółkę także
firma zlecająca jej usługi, które wykonywane były za granicą.
W tych okolicznościach spółka złożyła do Dyrektora KIS wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z pytaniem,
czy opłacanie przez spółkę kosztów polisy ubezpieczeniowej dla pracowników odbywających zagraniczne podróże
służbowe skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po stronie pracowników, a tym samym, czy spółka jako
płatnik ma obowiązek pobierania i odprowadzania podatku dochodowego z tego tytułu.
Zgodnie ze stanowiskiem spółki przedstawionym we wniosku zakup polis nie będzie skutkował powstaniem
przychodu podatkowego po stronie pracowników spółki na podstawie art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z 26.7.1991
r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; dalej: PDOFizU) i w rezultacie nie
powstanie obowiązek pobrania i odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy. Spółka przedstawiła następujące
argumenty na poparcie swojego stanowiska: spółka jako pracodawca ma obowiązek zwrócić pracownikom koszty
leczenia w związku z chorobą lub wypadkiem, które miały miejsce w trakcie odbywania podróży służbowej.
Dodatkowo spółka powinna sfinansować koszt transportu zwłok do kraju pracownika, który zmarł w trakcie podróży
służbowej, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19.12.2002 roku w sprawie wysokości
oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej
jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. z 2002 r. poz. 1991). Spółka
powołała się na art. 21 ust. 1 pkt 16 PDOFizU, zgodnie z którym diety oraz inne należności przyznawane za czas
podróży służbowej pracownika są zwolnione z podatku dochodowego.
Jednocześnie spółka wskazała na niezbędne przesłanki uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód
pracownika, powołując się przy tym na wyrok TK z 8.7.2014 r., K 7/13,
. Do tych przesłanek należą: 1)
spełnienie świadczenia za zgodą pracownika; 2) spełnienie świadczenia w interesie pracownika a nie w interesie
pracodawcy, co oznacza, że to pracownik odnosi korzyść z nieodpłatnego świadczenia; 3) korzyść pracownika jest
wymierna i ma charakter indywidualny (korzyści nie odnoszą wszyscy pracownicy).
W ocenie spółki nie została spełniona jedna z ww. przesłanek uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód
pracownika, bowiem wykupienie pracownikom polis ubezpieczeniowych było podyktowane istotnym interesem spółki,
nie zaś pracowników. W tej sytuacji po stronie pracowników nie powstanie przychód na podstawie art. 11 ust. 1 i art.
12 ust. 1 PDOFizU.
Rozstrzygnięcie
Dyrektor KIS uznał, że w zakresie, w jakim polisy pokrywały koszty leczenia pracowników i transport zwłok do kraju,
stanowisko spółki jest nieprawidłowe. Uzasadniając swoje stanowisko, Dyrektor KIS wskazał, że spółka podała
niewłaściwą podstawę prawną - przywołane przez spółkę Rozporządzenie nie obowiązuje, ponieważ zostało
zastąpione przez rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29.1.2013 r. w sprawie należności
przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu
podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167).
Natomiast w odniesieniu do kosztu polis ubezpieczeniowych od odpowiedzialności cywilnej i odpowiedzialności za
następstwa nieszczęśliwych wypadków Dyrektor KIS uznał, że nie jest on ponoszony w interesie spółki, lecz przynosi
korzyść pracownikom i w rezultacie powoduje powstanie po ich stronie przychodu.
Spółka nie zgodziła się ze stanowiskiem Dyrektora KIS i wniosła skargę do WSA. Po rozpoznaniu skargi WSA
wyrokiem uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. Od wyroku WSA Dyrektor KIS wniósł skargę kasacyjną,
którą NSA uznał za bezzasadną.

Komentarz
W rozpoznawanej przez NSA sprawie spór dotyczył tego, czy Dyrektor KIS prawidłowo uznał, że wykupienie przez
spółkę na rzecz jej pracowników polis ubezpieczeniowych od odpowiedzialności cywilnej i od odpowiedzialności za
następstwa nieszczęśliwych wypadków skutkowało powstaniem po stronie pracowników przychodu z nieodpłatnych
świadczeń. NSA podzielił stanowisko WSA, który trafnie wskazał, że wykupienie polis ubezpieczeniowych służyło
przede wszystkim ochronie interesów majątkowych skarżącej spółki, a niekoniecznie pracowników.
W orzeczeniu NSA odniósł się także do kwestii odpowiedzialności pracodawcy w związku z wykonywaniem przez
pracowników obowiązków pracowniczych – zgodnie z przepisami KC i KP to pracodawca ponosi odpowiedzialność
odszkodowawczą za cudze czyny wobec osób trzecich. O sobista odpowiedzialność pracownika z tytułu czynów
niedozwolonych wobec osoby trzeciej za wyrządzoną jej szkodę jest więc co do zasady wyłączona. Natomiast
pracodawcy może przysługiwać w takiej sytuacji roszczenie regresowe do pracownika. Wykupienie ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej i za następstwa nieszczęśliwych wypadków przez pracodawcę w związku
z wykonywaniem przez pracowników obowiązków pracowniczych ma na celu przeniesienie na ubezpieczyciela
ryzyka wystąpienia obowiązku pokrycia kosztów szkód, które pracownicy mogliby wyrządzić osobom trzecim,
w zamian za składkę ubezpieczeniową. W rezultacie powyższego NSA uznał, że skoro zasadniczym celem
wykupienia pracownikom ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej było zabezpieczenie pracodawcy na wypadek
wyrządzenia przez pracowników szkód osobom trzecim (wyłączenie odpowiedzialności pracodawcy i ułatwiona droga
do zastosowania odpowiedzialności regresowej pracownika), to nie było możliwe określenie korzyści, jaką miałby
uzyskać pracownik wskutek takiego działania pracodawcy, bowiem nie ma możliwości wyliczenia wartości korzyści
odnoszonej przez pracownika w związku z nabyciem przez pracodawcę ubezpieczenia. W rezultacie, skoro wartość
korzyści odnoszonej przez pracownika nie jest możliwa do ustalenia, wykupienie polisy nie może zostać uznane za
zdarzenie powodujące powstanie przychodu zgodnie z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 PDOFizU.

Opracowanie i komentarz: Agnieszka Przedpełska, Starsza konsultantka w dziale prawno-podatkowym PwC
Wyrok NSA z 25.5.2022, II FSK 2542/19

NSA uznał, że wykupienie polis ubezpieczeniowych przez pracodawcę nie skutkuje przychodem po stronie pracowników, gdyż głównym celem było zabezpieczenie interesów spółki. Ubezpieczenie miało na celu przeniesienie ryzyka odpowiedzialności na ubezpieczyciela, co nie przekłada się na bezpośrednią korzyść pracowników. Wyrok NSA potwierdzał decyzję WSA uchylającą interpretację indywidualną Dyrektora KIS.