Nieuzasadnione przedłużanie terminu zwrotu podatku VAT

Tematyka: przedłużenie terminu zwrotu, postanowienie podatkowe, terminy zwrotu VAT, organy podatkowe, WSA Poznań

WSA w Poznaniu uznał, że wydawanie postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu podatku VAT nie może
być automatyczne i nie powinno stanowić tylko powtórzenia motywów identycznych z tymi, które były
podstawą wydania postanowienia wcześniejszego, pozorując jedynie istnienie dalszej potrzeby
kontynuowania czynności. Ponadto Sąd zauważył uchybienia terminowości wprowadzania do obiegu
prawnego wydanych przez organy podatkowe postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu.
Stan prawny
W analizowanej sprawie Organ podatkowy wszczął postępowanie podatkowe w sprawie prawidłowości rozliczeń
w podatku od towarów i usług za jeden wybrany miesiąc 2016 r. Postępowanie to było poprzedzone kontrolą
podatkową w tym samym zakresie. Kontrolę wszczęto w lutym 2017 r. i w tym samym miesiącu wydano pierwsze
postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. W kwietniu 2017 r. po
raz kolejny przedłużono termin zwrotu podatku VAT. Następne postanowienia wydano w czerwcu, sierpniu, grudniu
2017 r. oraz marcu 2018 r. W uzasadnieniu postanowienia z marca 2018 r. jako powód przedłużenia terminu zwrotu
podatku VAT Organ podatkowy wskazał, że do chwili wydania skarżonego postanowienia nie zakończył gromadzenia
materiału dowodowego. Ten sam powód podano w postanowieniu o przedłużeniu terminu zwrotu, wydanym
w grudniu 2017 r. Termin zwrotu przedłużono aż o cztery miesiące.
Pełnomocnik podatnika wniósł zażalenie na postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu podatku VAT.
W przedmiotowym zażaleniu wskazano m.in., że postępowanie podatkowe było poprzedzone kontrolą podatkową
w tym samym zakresie. Materiał dowodowy został zatem zgromadzony już podczas kontroli podatkowej, a także
w toku postępowania podatkowego. Gdyby, jak wskazywał Organ podatkowy, zachodziła konieczność dalszego
gromadzenia materiału, w postanowieniu zostałaby zamieszczona informacja, jaki materiał dowodowy winien być
jeszcze zebrany, aby rozstrzygnąć sprawę. Organ podatkowy nie wskazał również, dlaczego w postanowieniu określił
tak odległe terminy planowanego zwrotu VAT. Postępowanie i kontrola były prowadzone przez ten sam Organ
podatkowy, a więc materiały dowodowe znane były mu z urzędu, nie zachodziła potrzeba pozyskiwania tych
materiałów od innych podmiotów. Organ podatkowy w spornym postanowieniu nie przedstawił żadnych racjonalnych
powodów przedłużenia zwrotu podatku, nie wskazał konkretnych czynności, które zamierzał przeprowadzić
w sprawie, nie zaprezentował także żadnej kalkulacji (np. czasochłonności planowanych czynności), na podstawie
której określił datę, do której odracza zwrot podatku.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu postanowieniem utrzymał w mocy postanowienie Organu I instancji.
W uzasadnieniu stwierdził, że warunkiem przedłużenia terminu zwrotu VAT jest wymóg dodatkowego zweryfikowania
jego zasadności. Zdaniem Organu II instancji wystarczająca jest powzięta przez Organ I instancji wątpliwość co do
zasadności zwrotu. Odnosząc się do zarzutu wyznaczenia czteromiesięcznego terminu na weryfikację rozliczeń
podatnika, Organ II instancji stwierdził, że Organ I instancji nadal zbiera materiał dowodowy, dokonuje jego analizy,
co wymaga czasu.
Pełnomocnik wniósł skargę od tego rozstrzygnięcia. Jednak wyrokiem z 28.11.2018 r., I SA/Po 783/18,
, WSA
w Poznaniu oddalił powyższą skargę.
Po wniesieniu skargi kasacyjnej NSA wyrokiem z 19.4.2022 r., I FSK 476/19,
, uchylił wyrok WSA w Poznaniu
w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Rozstrzygnięcie WSA
WSA w Poznaniu, ponownie rozpatrując sprawę, zważył, że przy prawidłowej wykładni art. 87 ust. 2 zd. 2 ustawy
z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usługo (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) istotne jest, aby ewentualny
zwrot VAT uwarunkowany został merytorycznym wyjaśnieniem okoliczności faktycznych i prawnych. Podkreślono, że
w przypadku kolejnego przedłużania terminu zwrotu należy mieć na uwadze, czy okoliczności, które pierwotnie
stanowiły przyczynek do weryfikacji zasadności zwrotu, oraz planowane w związku z tym czynności przywołane
w ramach podstawy służącej określeniu przedłużenia terminu zwrotu, pozostają aktualne w dacie kolejnego
przedłużania terminu. Powielanie okoliczności, które kreowały poprzednio określony termin przedłużenia zwrotu, nie
może być podstawą do umotywowania nowego (kolejnego) terminu zwrotu. Konieczne jest także wskazanie, jaki
materiał dowodowy będzie dodatkowo zbierany do weryfikacji zasadności zwrotu. Wydawanie postanowienia nie
może być automatyczne i nie powinno stanowić tylko powtórzenia motywów identycznych z tymi, które były podstawą
wydania postanowienia wcześniejszego, pozorując jedynie istnienie dalszej potrzeby kontynuowania czynności

weryfikacyjnych. Natomiast wyznaczona na postanowieniu data nie może być przypadkowa, oderwana od realiów
danej sprawy, iluzoryczna.
WSA w Poznaniu zauważył również, że przy przedłużeniu terminu zwrotu należy mieć na względzie, że terminy
wskazane w art. 87 ust. 2 i ust. 6 VATU są terminami prawa materialnoprawnego. Po ich upływie organ podatkowy
traci uprawnienie do przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku. Upływ ww. terminów powoduje nabycie przez
podatnika prawa do zwrotu różnicy podatku w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że organ
podatkowy określi je w innej wysokości (art. 99 ust. 12 VATU). WSA w Poznaniu podkreślił, że skuteczne
przedłużenie terminu możliwe jest jedynie przed jego upływem. Analogicznie należy postąpić w przypadku dalszego
przedłużania analizowanego terminu.

Komentarz
Wydłużanie terminów zwrotów VAT przez organy podatkowe to nadal spory problem. Szczegółowe uzasadnienie
przez organ podatkowy postanowienia o przedłużeniu zwrotu VAT jest niezbędne dla zapewnienia jego funkcji
gwarancyjnej. Należy podkreślić, że organy podatkowe nie mogą w nieskończoność przedłużać terminu zwrotu
podatku VAT, narażając podatników na utratę płynności finansowej, jeżeli nie ma ku temu wyraźnych przesłanek.
Wyrok wydany przez WSA w Poznaniu wskazuje, że warto dochodzić swoich praw do zwrotu podatku VAT. Niepokoi
jednak fakt, że w analizowanej sprawie podatnik musiał tak długo czekać i walczyć o sprawiedliwą ocenę dokonanych
w deklaracji rozliczeń.

Wyrok WSA w Poznaniu z 13.10.2022 r., I SA/Po 585/22,

Wydłużanie terminów zwrotów VAT przez organy podatkowe to nadal spory problem. Szczegółowe uzasadnienie przez organ podatkowy postanowienia o przedłużeniu zwrotu VAT jest niezbędne dla zapewnienia jego funkcji gwarancyjnej. Wyrok wydany przez WSA w Poznaniu wskazuje, że warto dochodzić swoich praw do zwrotu podatku VAT.