SLIM VAT 3: Korekta WDT w związku z opóźnionym otrzymaniem dokumentów

Przepisy tzw. pakietu SLIM VAT 3 mają wejść w życie 1.4.2023 r. To kolejna kuracja odchudzająca przepisy VAT, w założeniu upraszczająca życie podatnikom. Zmiany dotyczyć będą również transakcji wewnątrzwspólnotowych, w tym korekty WDT związanej z opóźnionym otrzymaniem dokumentów potwierdzających odbiór towarów w innym kraju UE.

Tematyka: SLIM VAT 3, korekta WDT, opóźnione dokumenty, transakcje wewnątrzwspólnotowe, podatnicy, korekty podatkowe, uproszczenia podatkowe

Przepisy tzw. pakietu SLIM VAT 3 mają wejść w życie 1.4.2023 r. To kolejna kuracja odchudzająca przepisy
VAT, w założeniu upraszczająca życie podatnikom. Zmiany nie ominą transakcji wewnątrzwspólnotowych,
w tym także WDT. Nie będą one jednak rewolucyjne, a raczej jedynie doprecyzowujące treść przepisów.
W zakresie WDT możemy spodziewać się takiego właśnie doprecyzowania w zakresie przepisów o korekcie
WDT w przypadku opóźnionego otrzymania dokumentów potwierdzających odbiór towarów w innym kraju
UE.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt. 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej:
VATU) jednym z warunków zastosowania 0% stawki VAT przy WDT jest to, aby podatnik przed upływem terminu do
złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiadał w swojej dokumentacji dowody, że towary
będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do
nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Zgodnie z art. 42 ust. 12 VATU, jeżeli
warunek ten nie został spełniony przed upływem terminu do złożenia deklaracji, podatnik wykazuje ją za kolejny po
następnym okresie rozliczeniowym okres rozliczeniowy ze stawką właściwą dla dostawy danego towaru na terytorium
kraju, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatnik za ten kolejny po następnym okresie
rozliczeniowym okres rozliczeniowy nie posiada stosownych dowodów.
Art. 42 ust. 12a VATU stanowi zaś, że otrzymanie dowodów po upływie ww. terminu upoważnia podatnika do
wykazania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0% w ewidencji za okres rozliczeniowy, w którym
dostawa ta została dokonana, i dokonania korekty właściwej deklaracji podatkowej oraz odpowiednio - informacji
podsumowującej.
Kiedy dokonać korekty?
Odniesienie się w ww. przepisach do momentu dokonania dostawy powoduje szereg wątpliwości praktycznych.
Wszystko dlatego, że obowiązek podatkowy z tytułu WDT wcale nie musi być rozpoznany w momencie dokonania
dostawy. Zgodnie z art. 20 ust. 1 VATU obowiązek podatkowy z tytułu WDT powstaje z chwilą wystawienia faktury,
nie później jednak niż piętnastego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy. Innymi
słowy moment dokonania dostawy może wystąpić wcześniej niż moment powstania obowiązku podatkowego.
Z uwagi na powyższe ustawodawca postanowił zmienić treść art. 42 ust. 12a VATU. Proponuje się, aby w przypadku
korekty dana transakcja była deklarowana w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Uprości
to w pewnym stopniu obowiązek korygowania tej transakcji.

Komentarz
Zmiana jest pozytywna, ale pozostawia poczucie niedosytu. Wydaje się bowiem, że nawet uwzględniając ramy
unijne, można by pójść o krok dalej w upraszczaniu życia podatników. Podatnicy z pewnością doceniliby, gdyby
w przypadku opóźnionego otrzymania dokumentów mogli rozliczać WDT w deklaracji za okres, w którym otrzymali
dokumenty, bez konieczności cofania się (gdziekolwiek to cofnięcie miałoby mieć swoje ujście). W praktyce bowiem
tego rodzaju rozliczenie WDT wymaga dziś podwójnej korekty – deklaracji, w której ujęto WDT ze stawką krajową,
oraz deklaracji historycznej (co plastycznie opisuje Dyrektor KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z 18.11.2020 r.,
0111-KDIB3-3.4012.557.2020.1.JS,
).
Drugi krok mógłby dotyczyć otrzymania dokumentów potwierdzających WDT w okresie dwóch miesięcy,
pozwalających na rozliczenie transakcji ze stawką 0% VAT bez konieczności stosowania stawki krajowej. Posłużmy
się przykładem: załóżmy, że podatnik dokonał WDT (wystawił fakturę) 1.10.2022 r., ale dokumenty CMR uzyskał
30.11.2022 r. (po terminie złożenia JPK za 10.2022 r.). Dziś ma on obowiązek zaraportowania WDT w deklaracji za
październik 2022 r. (a więc w ramach korekty). Czyż nie byłoby lepiej, gdyby zadeklarowanie WDT mogło mieć
miejsce na bieżąco? Analogicznie, jak ma to miejsce już dziś w przypadku eksportu towarów (zgodnie z art. 41 ust. 7
VATU)? Być może poznamy odpowiedź na te pytania, gdyż zostały one zadane w ramach procesu konsultacji
projektu SLIM VAT 3.
A skoro już ustawodawca zdecydował się na modyfikacje zasad rozliczeń korekt WDT: pamiętajmy o przepisie art.
29a ust. 18 VATU, zgodnie z którym w przypadku (m.in.) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zwiększenie
podstawy opodatkowania w przypadku wystawienia faktury korygującej in plus (z przyczyn pierwotnych) następuje
nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wykazane zostały te
transakcje. To oczywiście inna sytuacja niż omawiana w niniejszym tekście, bo nie dotyczy korekt z uwagi na
opóźniony odbiór dokumentów (ale na podwyższenie ceny). Przepisu tego nie trzeba jednak modyfikować, bo już

dzisiaj dostosowany jest do zawiłości rozliczenia WDT. Nie ma możliwości skorygowania WDT z uwagi na podwyżkę
ceny w deklaracji, wcześniejszej niż ta, w której wykazana została pierwotna transakcja. Podobny efekt, choć
stosując nieco inną nomenklaturę, osiągnięty zostanie dzięki SLIM VAT 3.

Zmiany w ramach SLIM VAT 3 mają na celu usprawnienie rozliczeń podatkowych, jednak pozostawiają pewne niedosyt. Proponowane modyfikacje mogą upraszczać korekty WDT, ale istnieje potencjał do dalszych usprawnień, zwłaszcza w kontekście opóźnionego otrzymywania dokumentów potwierdzających transakcje.