Obowiązkowy KSeF: Zmiany w MPP i białej liście

Obowiązkowy system KSeF to zaawansowane rozwiązanie legislacyjne uszczelniające system podatkowy w Polsce, mające wejść w życie 1.1.2024 r. Zmiany dotyczyć będą m.in. faktur ustrukturyzowanych i mechanizmu podzielonej płatności. System ten stanowi kolejny krok w uszczelnianiu systemu VAT, łącząc sfery podatkową i IT. Przepisy obejmują także dostosowanie płatności w MPP do fakturowania w KSeF oraz modyfikacje w białej liście podatników VAT.

Tematyka: KSeF, faktury ustrukturyzowane, mechanizm podzielonej płatności, biała lista podatników VAT, Ministerstwo Finansów, obowiązek fakturowania, pewność prawa, stałe miejsce prowadzenia działalności, podatnicy, e-faktura

Obowiązkowy system KSeF to kolejne zaawansowane rozwiązanie legislacyjne uszczelniające system
podatkowy w Polsce. Spodziewamy się, że wejdzie w życie 1.1.2024 r. Obowiązkowy KSeF można jednym
tchem wymieniać obok innych uszczelniających zmian legislacyjnych z ostatnich lat. Charakterystycznymi
przykładami są np. biała lista podatników VAT oraz mechanizm podzielonej płatności. Wspominamy o nich
nieprzypadkowo. System faktur ustrukturyzowanych ma bowiem zmodyfikować te instytucje. Zmiany nie
będą daleko idące, ale warto o nich wspomnieć.
Zgodnie z art. 2 pkt. 32a ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej:
VATU), faktura ustrukturyzowana to taka wystawiona przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wraz
z przydzielonym jej numerem identyfikującym. Z kolei z art. 106nd ust. 2 VATU definiuje KSeF.
System KSeF będzie dla podatników wyzwaniem technicznym i technologicznym. Podobne obawy towarzyszyły
wejściu w życie przepisów o białej liście podatników VAT oraz o mechanizmie podzielonej płatności. To właśnie te
dwie instytucje wytyczyły w ostatnim czasie szlak rozwiązań uszczelniających system VAT z pogranicza sfery
podatkowej oraz IT (i dodatkowo ze sfery bankowości). One też wraz z wejściem w życie obowiązkowego KSeF
ulegną pewnym modyfikacjom.
KSeF a zmiany w MPP
Ustawodawca zdecydował się na dostosowanie płatności realizowanych w mechanizmie podzielonej płatności do
wdrażanego obowiązku fakturowania w sposób ustrukturyzowany. Stąd też pojawiła się propozycja wprowadzenia do
komunikatu przelewu MPP dodatkowej informacji. Chodzi o numer identyfikujący fakturę ustrukturyzowaną w KSeF.
Obowiązek zamieszczania tej informacji będzie dotyczył wyłącznie sytuacji, w której dostawca lub usługodawca jest
obowiązany do wystawiania e-faktur w KSeF. Przypominamy, że chodzi o numer inny niż sam numer faktury – choć
ten rzecz jasna nadal będzie wskazywany w takim komunikacie przelewu.
Dodatkowo proponuje się wprowadzenie zmian w przepisach regulujących dokonywanie płatności w mechanizmie
podzielonej płatności odnośnie płatności zbiorczych, a więc takich, gdy zapłata dotyczy więcej niż jednej faktury. Oto
zatem gdy płatność będzie dotyczyć faktur ustrukturyzowanych, nabywca będzie mógł dokonać płatności za kilka
wybranych faktur, a nie jak dziś - za wszystkie faktury wystawione dla niego przez jednego dostawcę lub
usługodawcę w danym okresie. W takim przypadku w komunikacie przelewu podatnik zamiast wpisywania okresu, za
który dokonywana jest płatność, będzie podawał identyfikator zbiorczy generowany przez KSeF.
KSeF a zmiany w białej liście
Zmiany nie ominą także białej listy. Zgodnie z założeniami wykaz podmiotów prowadzony przez Szefa Krajowej
Administracji Skarbowej w postaci elektronicznej będzie zawierał dodatkową informację o obowiązku podmiotu
wystawiania faktur przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur albo o braku takiego obowiązku. Innymi słowy podatnicy
będą mogli sprawdzić, czy ich kontrahent jest zobligowany do wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a tym samym
do otrzymywania tych faktur przy zastosowaniu tego systemu. Ministerstwo Finansów wierzy, że dzięki temu
podatnicy będą mieć pewność, że e-faktura dotrze do kontrahenta bez konieczności jej przekazywania w inny
sposób.

Komentarz
Propozycja Ministerstwa Finansów w zakresie zamieszczania w białej liście informacji o stosowaniu obowiązkowego
KSeF – o ile wejdzie w życie - może mieć istotne znaczenie praktyczne. Przypomnijmy, że obowiązkowym KSeF nie
będą (w założeniu) objęci podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca
prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. O ile kwestia siedziby jest jednak dość „zerojedynkowa”,
to interpretowanie pojęcia stałego miejsca jest od lat kontrowersyjne w naszej praktyce podatkowej.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 11 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15.3.2011 r.
ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości
dodanej (Dz.Urz. UE L z 2011 r. Nr 77, s. 1) stałe miejsce prowadzenia działalności to dowolne miejsce, inne niż
miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz
odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, tak by umożliwić mu odbiór
i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności
gospodarczej. Kwestia ma znaczenie dla zasad opodatkowania VAT świadczenia usług. Zgodnie z art. 28b ust. 2
VATU, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika,
które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest

to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Praktyka podatkowa definiująca ww. pojęcie jest zmienna,
na co wpływ ma m.in. dynamika orzecznicza TSUE (wystarczy porównać np. wyrok TSUE z 7.5.2020 r., Dong Yang
Electronics, C-547/18,
, i wyrok TSUE z 16.10.2014 r., Welmory, C-605/12,
.
Jeśli proponowane rozwiązanie wejdzie w życie, o istnieniu lub nieistnieniu stałego miejsca prowadzenia działalności
na terenie kraju (pośrednio) będzie informować podatników biała lista - np. o braku obowiązku wystawiania przez
podmiot zagraniczny faktur ustrukturyzowanych, co będzie równoznaczne z brakiem tzw. FE w Polsce. Od razu
nasuwa się pytanie, na ile sama tylko informacja z białej listy będzie w tej materii wystarczająca i rozstrzygająca.
Obawiam się, że w ogóle nie będzie, a to rodzi pytanie o sens rozwiązania, czy wniesie ono jakąkolwiek wartość do
poczucia pewności prawa.

Propozycja Ministerstwa Finansów wprowadzenia obowiązkowego KSeF może mieć istotne znaczenie praktyczne, zwłaszcza dla podmiotów zobowiązanych do fakturowania ustrukturyzowanego. Istnieją jednak wątpliwości co do skuteczności samej informacji z białej listy w zapewnieniu pewności prawa. Kwestia stałego miejsca prowadzenia działalności pozostaje kontrowersyjna, a ewentualne zmiany mogą wywołać dodatkowe zaniepokojenie.