Zakup sprzętu audio a zwrot VAT

Podatnik prowadzący działalność w zakresie sprzedaży samochodów nie może odliczyć podatku naliczonego od wydatku na zakup ekskluzywnego sprzętu audio, zwłaszcza jeśli będzie on zamontowany w domu prezesa. Przepisy podatkowe wymagają niewątpliwego związku ponoszonych wydatków z czynnościami opodatkowanymi, a użytkowanie sprzętu audio w mieszkaniu prywatnym może uniemożliwić odliczenie podatku naliczonego.

Tematyka: VAT, odliczenie podatku, sprzęt audio, działalność gospodarcza, związek wydatków, interpretacja podatkowa

Podatnik prowadzący działalność w zakresie sprzedaży samochodów nie może odliczyć podatku naliczonego
od wydatku na zakup ekskluzywnego sprzętu audio. A już w szczególności, jeśli sprzęt ten będzie
zamontowany w domu prezesa. Nie kwestionując (z pewnością) istotnego wykorzystywania sprzętu np. do
odsłuchiwania ofert handlowych, w takich okolicznościach „nie można wykluczyć użytku prywatnego”.
A ściślejszy związek z prywatną niż biznesową sferą życia prawo do odliczenia wyklucza.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej:
VATU) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych,
podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do
obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione
określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik VAT, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek
został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem
jest określenie podatku należnego.
Przepisy nie precyzują, w jakim zakresie towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności
opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Wiadomo, że wiązek ten może
być bezpośredni lub pośredni. Z pośrednim charakterem związku nie można jednak przesadzić. O każdym wydatku
można powiedzieć, że w ten czy inny sposób wiąże się ze sferą biznesową. Gdy np. podmiot prowadzący
jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych kupuje sobie elegancki zegarek, zawsze
może powiedzieć, że dzięki niemu ma lepszy nastrój, a to sprawia, że pracuje efektywniej, jest bardziej otwarty na
ludzi i dzięki temu pozyskuje coraz to nowe kontrakty. Tyle tylko, że argumentacja ta nie znajdzie uznania w oczach
organów podatkowych.
Wiele jest tego rodzaju spraw dotyczących wydatków „z pogranicza” wydatków biznesowych i osobistych. Co
ciekawe nie dotyczą one wyłącznie wspomnianych działalności jednoosobowych. Równie dobrze mogą zdarzyć się
wydatki ponoszone „na spółkę”, z których korzystają np. członkowie zarządu czy sam prezes. Co wówczas? Czy
spółka może odliczyć podatek naliczony?
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik to jednoosobowa sp. z o.o., prowadzącą działalność w zakresie handlu samochodami. Podatnik dokonał
w styczniu 2022 r. zakupu profesjonalnego sprzętu audio za całkiem pokaźną kwotę. Sprzedawca z nieokreślonych
przyczyn nie dostarczył podatnikowi faktury, wystawił więc w kwietniu 2022 r. duplikat, aby podatnik mógł odliczyć
VAT. Podatnik twierdził bowiem, że wydatek jest związany z jego działalnością opodatkowaną. Zakup wysokiej
jakości sprzętu audio jest powiązany z możliwością nawiązywania szybkiego i przejrzystego kontaktu online
z kontrahentem podatnika, celem prowadzenia negocjacji sprzedażowych. Spółka osiąga niezły obrót, stać ją więc na
taki ekskluzywny zakup.
Pewnej pikanterii sprawie dodaje fakt, że sprzęt zostanie zainstalowany przez sprzedawcę w domu prezesa spółki.
Nie jest to jednak zdaniem podatnika okoliczność dyskwalifikująca. Kontrahent podatnika prowadzi handel o różnych
porach czasowych, przez co prezes często prowadzi rozmowy oraz negocjacje z domu (jest dostępny o różnych
porach dnia i nocy). Zakupiony sprzęt audio pozwala na właśnie taki kontakt bez ograniczeń czasowych. Podatnik
twierdzi też, że dzięki sprzętowi można odtworzyć muzykę lub firm ukazujący ofertę handlową. Używając sprzętu
audio, prezes prowadzi z klientem rozmowę, podczas której pokazuje ofertę widoczną dla obu stron, podczas niej
zostaje omówiony zakres ilościowy zamówień, wyposażenie jakie klient wymaga w towarach (producent
samochodów jest w stanie to zapewnić poprzez dopłatę), a także prowadzone są negocjacje ceny ostatecznej
sprzedaży. Współpraca z kontrahentem odbywa się praktycznie wyłącznie poprzez kontakt zdalny, którego nabywca
wymaga o rożnych porach, w zależności od aktualnej sytuacji rynkowej w jego kraju i zapotrzebowania towaru.
Co więcej domownicy prezesa mają wgląd do sprzętu wyłącznie wizualnie, ponieważ zabezpieczony jest hasłem, do
którego dostęp ma jedynie prezes we własnej osobie. Zakupiony sprzęt przyczynia się do rozwoju podatnika, dzięki
czemu firma jest bardziej prestiżowa na rynku i łatwiej zdobywa kontrahentów (producentów) do zakupu towaru na
szerszą skalę.
Uwzględniając powyższe, podatnik odliczył podatek naliczony w deklaracji za lipiec 2022 r. i zaliczył wydatek do
KUP. Czy prawidłowo? Na to pytanie odpowiedział Dyrektor KIS.
Stanowisko Organu

Dyrektor KIS wydał w tej sprawie interpretację indywidualną z 3.1.2023 r., 0111-KDIB3-1.4012.780.2022.4.ICZ,
. Organ przypomniał, że należy zbadać związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika
czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy. W tym zakresie przywołał
zresztą bardzo obszerne (i standardowo przywoływane w tego typu rozstrzygnięciach) orzecznictwo TSUE - na tyle
znane, że nie ma sensu odwoływać się do niego w szczegółach.
Są bowiem inne ciekawe wątki. Organ nie bez racji zauważył, że każda sp. z o.o. wskazuje swoją siedzibę w umowie
spółki. Jest to jej obligatoryjny element. Zasady prowadzenia działalności opodatkowanej wskazują, że jeżeli spółka
prawa handlowego ma siedzibę, zatem niewątpliwie w tym miejscu powinna wykonywać czynności gospodarcze
i zaopatrywać to miejsce w sprzęt potrzebny do wykonywania działalności gospodarczej. W celu dokonania pełnego
odliczenia VAT sposób wykorzystania tego sprzętu przez podatnika musi wykluczać jego użycie do celów
prywatnych.
Użytkowanie sprzętu audio w mieszkaniu prywatnym spowoduje, że towar zakupiony do działalności gospodarczej
będzie się wiązał w sposób bezpośredni z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT. W takiej sytuacji
nawet jeżeli prezes będzie za pośrednictwem tego sprzętu odtwarzał muzykę oraz filmy związane z ofertą handlową,
to i tak dojdzie do przerwania bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy poniesionymi wydatkami powodującymi
naliczenie podatku a działalnością gospodarczą, skutkującą powstaniem podatku należnego. Organ nie neguje tego,
że zakupiony sprzęt audio umożliwia zdalny, szybki i przejrzysty kontakt z kontrahentem do zaprezentowania swojej
oferty handlowej. Ale wykorzystanie sprzętu w domu prywatnym nie daje pewności, że sprzęt ten jest
wykorzystywany tylko do czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej opodatkowanej. Może
bowiem prowadzić do wykorzystywania tego sprzętu przez samego prezesa lub jego rodzinę do celów prywatnych.
W przedmiotowej sprawie nie zostały spełnione warunki do uznania, że sprzęt audio jest wykorzystywany wyłącznie
do działalności gospodarczej, natomiast użycie tego sprzętu w celach innych niż działalność gospodarcza powoduje,
że podatnik nie ma uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego.

Komentarz
Autor wniosku o wydanie interpretacji chciał wykazać się sprytem. Brawurowo sformułował zadane przez siebie
pytanie: nie „Czy przysługuje mi prawo do odliczenia?”, ale: „Kiedy przysługuje mi prawo do odliczenia?”, skupiając
się na technicznych kwestiach związanych z otrzymaniem duplikatu faktury. Spryt ten jednak nie zdał się na wiele.
Dyrektor KIS nie dał się zwieść i rozstrzygnął sprawę „na swoich zasadach”, skupiając się na istnieniu materialnych
przesłanek prawa do odliczenia podatku naliczonego.
W omawianej sprawie osią rozstrzygnięcia wydaje się miejsce instalacji sprzętu. Fakt instalacji w mieszkaniu prezesa
znacząco ułatwił Organowi sprawę. Widoczny jak na dłoni jest w takim przypadku wielce prawdopodobny związek
wydatku ze sferą osobistą. Nie ma znaczenia, że domownicy prezesa nie znają kodu do uruchomienia
wyrafinowanego sprzętu. Dyrektor KIS nie rozstrzygnął więc, czy wydatki na sprzęt audio dają lub nie dają prawa do
odliczenia VAT. Skupił się na konkretnych okolicznościach towarzyszących transakcji. Widać w tym pewną
powtarzalność, podobnie stało się np. w przypadku interpretacji indywidualnej z 28.9.2022 r., 0114-KDIP4-
2.4012.379.2022.1.AA,
, dotyczącej zakupu psa obronnego, strzegącego biuro podatnika. Rzecz w tym, że
biuro było zlokalizowane w domu, a pies nie ma podzielnej uwagi i nie wie, czy strzeże akurat faktury, czy też np.
sprzętu audio wykorzystywanego w celach prywatnych. Organ zaznaczył też, że wykorzystanie sprzętu w domu
prywatnym nie daje pewności, że służy on tylko do czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
opodatkowanej. Pomimo sprytu wnioskodawcy, interpretacja była więc chyba z góry skazana na niepowodzenie.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 3.1.2023 r., 0111-KDIB3-1.4012.780.2022.4.ICZ,

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 3.1.2023 r. podkreślił, że istnienie ścisłego związku między wydatkami a działalnością gospodarczą jest kluczowe dla możliwości odliczenia podatku naliczonego. Pomimo sprytnej argumentacji wnioskodawcy, okoliczności związane z użytkowaniem sprzętu audio w domu prywatnym spowodowały, że podatnik nie mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT.