MPP w przypadku płatności w walucie

Dyrektor KIS uznał, że płatność MPP w walucie może być realizowana poprzez podzielenie kwoty netto i VAT, zapłata VAT musi być dokonana w złotówkach. Sprawa dotyczyła dwóch przypadków: zapłaty netto w walucie obcej i VAT w złotówkach oraz zapłaty całości brutto w walucie obcej. Organ wydał interpretację, w której wskazał, że w obu przypadkach możliwe jest zastosowanie MPP, jednak należy dokonać dwóch odrębnych wpłat. Praktyka podatkowa ewoluowała, a interpretacja dotyczyła sytuacji fakultatywnego MPP, wprowadzonego przed obowiązkowym MPP. Podatnik otrzymał ostatecznie po pięciu latach odpowiedź od Dyrektora KIS.

Tematyka: MPP, podzielona płatność, waluta, VAT, Dyrektor KIS, interpretacja podatkowa, prawo podatkowe, obowiązkowe MPP, fakultatywne MPP

Dyrektor KIS uznał oficjalnie, że można realizować walutową płatność MPP w sposób (nomen omen)
podzielony. Kwota netto płacona jest wówczas „konwencjonalnie” na rachunek walutowy w walucie obcej,
a jedynie odpowiednio przeliczona kwota VAT trafia na rachunek VAT w walucie krajowej. Nie ma zaś
możliwości zapłaty MPP całości kwoty (brutto) wyrażonej w walucie obcej. Dziś brzmi to mało odkrywczo,
problem w tym, że Organ wypowiedział się w tym temacie w odpowiedzi na pytanie zadane… pięć lat temu.
Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej:
VATU), podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności
wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności. Czasami muszą to zrobić, ponieważ
zgodnie z art. 108a ust. 1a VATU przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku
nr 15 do VATU, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej
równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do
przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot, stosowane w celu
określenia podstawy opodatkowania.
Wydawać by się mogło, że tematyka MPP przestała rozbudzać wyobraźnię podatników. Przyzwyczaili się oni już do
tego rozwiązania. Praktyka podatkowa w tym temacie nieco okrzepła. Nie zawsze tak jednak było, w szczególności
w początkach obowiązywania przepisów o fakultatywnym i (zwłaszcza) obligatoryjnym MPP. Jednym
z charakterystycznych zagadnień budzących wątpliwości była zapłata MPP w walutach obcych. Z jednej strony
przepisy o obowiązkowym MPP wprost wskazują, że wystawienie faktury w EUR lub USD samo w sobie nie wyłącza
płatności podzielonej, gdy jest obowiązkowa. Z drugiej strony technicznie nie da się zapłacić MPP w obcej walucie,
gdyż rachunki VAT są tylko w polskich złotych. Jak wybrnąć z tego zapętlenia? Należy odwołać się do praktyki
podatkowej, choć – jak pokaże przykład omawianej interpretacji – praktyka ta czasem rodzi się w bólach.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik nabywa towary i usługi od podmiotów polskich i zagranicznych. Płatność za dostarczone usługi lub towary
następuje na wskazany rachunek bankowy dostawcy. W niektórych umowach z kontrahentami wprowadzane jest
zastrzeżenie, że płatność kwoty netto określonej w walucie zagranicznej zostanie dokonana w tej walucie, natomiast
VAT zostanie zaprezentowany na fakturze w złotych polskich i zapłacony w krajowej walucie. Zdarzają się również
przypadki, gdy na fakturze kwota do zapłaty (brutto) wykazywana jest w walucie obcej i w tej walucie realizowana jest
również płatność. W takiej sytuacji całość zapłaty jest przekazywana na konto dostawcy w walucie obcej.
Podatnik nabrał wątpliwości, czy w takich przypadkach jest możliwe dokonanie zapłaty w mechanizmie podzielonej
płatności. A przypadki takie są – uściślijmy – dwa. Pierwszy – zapłata netto w walucie obcej i kwoty VAT
w złotówkach, przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności. Drugi – zapłata całości kwoty brutto w walucie obcej.
Zdaniem podatnika użycie MPP w obydwu przypadkach nie jest możliwe, ale podatnik postanowił potwierdzić swoje
konserwatywne podejście z Dyrektorem KIS, wnioskując o wydanie interpretacji indywidualnej. Dyrektor KIS
początkowo odmówił jej wydania, wskazując, że problem wykracza poza zakres przedmiotowy instytucji interpretacji
wydanej w trybie właściwych przepisów. Podatnik zaskarżył ten unik, i tak finalnie, po prawie pięciu latach i po
rozstrzygnięciu NSA, Dyrektor KIS stanął jednak przed koniecznością wydania interpretacji. Oto, co „przyciśnięty do
muru” Organ uznał w sprawie za stosowne.
Stanowisko Organu
Dyrektor KIS wydał interpretację indywidualną z 27.4.2023 r., 0114-KDIP1-1.4012.105.2018.10.S.RR,
. Na
początku przypomniał w niej, że przepisy umożliwiają zapłatę wartości netto wynikającej z faktury przy użyciu
mechanizmu podzielonej płatności na rachunek bankowy, dla którego jest prowadzony rachunek VAT, ale również
w inny sposób. W rezultacie płatność może być też rozliczona w walucie obcej. Jednakże w przypadku zapłaty
należności w mechanizmie podzielonej płatności za fakturę wystawionej w walucie obcej podatek VAT musi zostać
zapłacony w złotych polskich z użyciem komunikatu przelewu, na rachunek VAT.
Istnieje zatem możliwość zapłaty wartości netto wynikającej z faktury wyrażonej w walucie obcej przy użyciu
mechanizmu podzielonej płatności na rachunek bankowy, dla którego jest prowadzony rachunek VAT, jednakże
podatek VAT musi zostać zapłacony w złotych polskich z użyciem komunikatu przelewu, na rachunek VAT.
W efekcie podatnik, dokonując zapłaty za fakturę wyrażoną w walucie obcej przy użyciu MPP, powinien w dyspozycji
przeznaczonej do tego rodzaju płatności dokonać dwóch odrębnych wpłat: przelewu kwoty netto w walucie obcej (na
konto walutowe odbiorcy płatności) oraz przelewu kwoty VAT w PLN (w mechanizmie podzielonej płatności) według

kwoty VAT wskazanej w złotówkach na fakturze na rachunek rozliczeniowy prowadzony w polskich złotych, dla
którego prowadzone jest konto VAT.
Natomiast podatnik nie ma możliwości dokonania płatności brutto w walucie obcej, gdyż w przypadku płatności
dokonywanej przy użyciu metody podzielnej płatności podatek VAT musi zostać zapłacony w polskich złotych
z użyciem komunikatu przelewu, na rachunek VAT.

Komentarz
Dlaczego Dyrektor KIS początkowo odmawiał wydania interpretacji w tym zakresie? Otóż wskazał, że przedmiotem
interpretacji mogą być przepisy prawa podatkowego dotyczące podmiotu, przedmiotu opodatkowania, powstania
obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania, stawki w zakresie konkretnego podatku. Zdaniem Dyrektora KIS
interpretacja ma dotyczyć wskazania sposobu, w jaki powinien zachować się wnioskodawca, aby prawidłowo
zrealizować swoje prawa i obowiązki z zakresu materialnego prawa podatkowego. Sposób dokonywania płatności
kwot należności wynikających z faktur dokumentujących transakcje zakupu towarów lub usług pozostaje bez wpływu
na obowiązki w zakresie rozliczenia podatku VAT. Zdaniem fiskusa podatnik chciał tylko poznać opinię Organu.
To częsty unik fiskusa, stosowany również m.in. w przypadku przepisów sankcyjnych (np. dotyczących paragonów
z NIP, zgodnie z art. 106b ust. 5 i 6 VATU). W tym wypadku nie ma on uzasadnienia. Składając wniosek
interpretacyjny, podatnik chce przecież uzyskać wiedzę, jak skutecznie wywiązać się z obowiązku nałożonego
przepisem prawa podatkowego w zakresie realizowania płatności w mechanizmie podzielonej płatności.
W przypadku kontroli podatkowej organ kontrolny mógłby zakwestionować sposób płatności faktur w mechanizmie
podzielonej płatności, gdy będzie on realizowany niezgodnie z przepisami. Prawidłowa interpretacja przepisów
pozwoli prawidłowo realizować obowiązki.
Co ważne, omawiana interpretacja nie dotyczy obowiązkowego MPP. Wniosek został bowiem złożony w czasie,
w którym mechanizm podzielonej płatności miał charakter wyłącznie fakultatywny. Pewnie dlatego fiskus unikał
odpowiedzi na zadane pytanie. Brak zapłaty MPP w sytuacji obowiązkowego charakteru płatności (a więc załącznik
15 do VATU oraz faktura powyżej 15.000 zł) faktycznie stanowiłby jasne i klarowne naruszenie obowiązków
podatnika, obwarowane konkretnymi sankcjami zarówno dla sprzedawcy, jak i nabywcy. Wnioski płynące
z omawianej interpretacji można jednak w pełni zastosować także do przepisów o obowiązkowym MPP. Praktyka
dnia codziennego poszła zresztą w tę właśnie stronę. Zapłata za faktury dokumentujące czynności objęte
obowiązkowym MPP może więc być dokonywana (i w praktyce jest) w walucie obcej, ale przy tzw. „podwójnym
podzieleniu”: netto na rachunek walutowy, a sam tylko VAT na rachunek VAT, w polskiej walucie - to technicznie
uciążliwe, ale poprawne merytorycznie.
Analizując omawianą interpretację, nie można przejść obok kwestii sprawności procesu interpretacyjnego. Podatnik
czekał pięć lat na samo tylko wydanie interpretacji przez Organ. W międzyczasie wydarzyło się bardzo dużo, w tym
pojawiły się przepisy o obowiązkowym MPP. Gdyby podatnik chciał skarżyć interpretację (co w tym wypadku jest
raczej nieprawdopodobne), przyjmując kolejną wizytę przed NSA, cały proces potrwałby pewnie dziesięć lat. Dziesięć
lat! Takie przypadki są jak najbardziej znane.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 27.4.2023 r., 0114-KDIP1-1.4012.105.2018.10.S.RR,

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 27.4.2023 r. dotyczyła możliwości dokonywania płatności MPP w walucie obcej. Organ wskazał, że wartość netto faktury w walucie obcej może być płacona przy użyciu MPP, jednak VAT musi zostać zapłacony w złotówkach. Omawiana interpretacja nie dotyczyła obowiązkowego MPP, ale wnioski z niej płynące mogą być stosowane także do tej formy płatności.