Opodatkowanie dotacji z UE

Gmina zwróciła się do fiskusa o interpretację podatkową dotyczącą dofinansowania ze środków UE na montaż przydomowych oczyszczalni ścieków. Fiskus uznał, że dofinansowanie podlega opodatkowaniu VAT, co spowodowało spor władz z samorządowcami. Po wniesieniu skargi do WSA w Lublinie, sąd uchylił interpretację fiskusa, uznając że dofinansowanie nie stanowi podstawy opodatkowania VAT.

Tematyka: opodatkowanie, dotacja UE, dofinansowanie, montaż oczyszczalni ścieków, interpretacja podatkowa, WSA Lublinie

Nie można uznać, że gmina, instalując POŚ wykonuje działalność gospodarczą, a skoro tak, to
bezprzedmiotowe pozostaje pytanie – czy otrzymane przez nią dofinansowanie ze środków europejskich na
realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii wchodzi w skład podstawy opodatkowania,
o której mowa w art. 29a ust. 1 VATU.
Z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej do fiskusa zwróciła się gmina, która w 2020 r. złożyła
wnioski do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 o dofinansowanie projektów związanych
z montażem przydomowych oczyszczalni ścieków (POŚ). Prace z tym projektem gmina planowała rozpocząć w 2021
r. i w związku z tym samorząd mógł liczyć na dotację w wysokości 63,63% kosztów kwalifikowanych projektu, nie
więcej jednak niż 2 000 000 zł w całym okresie finansowania. Gmina planowała zatem zawrzeć umowy
cywilnoprawne z mieszkańcami, w ramach których na jej koszt byłyby montowane biologiczno-mechaniczne
hybrydowe POŚ. Roboty budowlane związane z ich montażem zrealizowane byłyby przez wyłonionych wykonawców,
którzy wystawiliby faktury z wykazanym podatkiem VAT, wskazując gminę jako nabywcę. Na podstawie umowy
właściciel nieruchomości użyczałby swoją nieruchomość na okres 5 lat od dnia zatwierdzenia końcowego raportu
z realizacji przedmiotowych projektów. Po zakończeniu tego okresu gmina zaś zwracałaby przedmiot umowy, a także
przekazywała na własność właścicielowi nieruchomości całość POŚ. Samorząd zobowiązał się przy tym do
zabezpieczenia rzeczowej realizacji projektu. Na podstawie zawartych umów mieszkańcy zobowiązani byliby także
do wniesienia jednakowej opłaty na rzecz gminy w wysokości 5000 zł, które zawierałyby wkład własny w kosztach
kwalifikowalnych projektu oraz podatek VAT od wniesionego wkładu własnego. Opłata byłaby wnoszona na
podstawie faktury VAT wystawionej przez gminę na mieszkańca. Dodatkowo każdy mieszkaniec zostałby
zobowiązany do samodzielnego sfinansowania kosztu podłączenia budynku mieszkalnego do przydomowej
oczyszczalni ścieków oraz sfinansowania innych kosztów niekwalifikowalnych projektu w przypadku ich wystąpienia.
W związku z powyższymi planami urzędnicy chcieli mieć pewność co do słuszności swoich rozważań na temat VAT
związanego z inwestycją, z czym zwrócili się do skarbówki. Zdaniem samorządowców dofinansowanie inwestycji nie
powinno podlegać opodatkowaniu VAT, ponieważ nie stanowi odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia
usług, zaś kwota dofinansowania nie będzie wchodziła do podstawy opodatkowania. Dofinansowanie jest bowiem
dotacją celową na pokrycie części kosztów realizacji całej inwestycji polegającej na montażu POŚ, a nie
dofinansowaniem do konkretnej instalacji POŚ. Tym samym, nie ma ono bezpośredniego wpływu na cenę
w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; dalej:
VATU), ponieważ nieudzielone zostanie jako dopłata do konkretnej usługi czy towaru, ani też w celu obniżenia ceny
usługi świadczonej na rzecz mieszkańca. Celem dotacji jest pokrycie kosztów projektów realizowanych przez gminę.
Niestety fiskus był odmiennego zdania i uznał, że w rozpatrywanej sprawie wystąpią skonkretyzowane świadczenia,
które będą wykonane między dwiema stronami umowy, tj. między gminą, która zobowiąże się do realizacji na rzecz
właściciela usługi montażu POŚ, przekazania jej do korzystania, a następnie na własność, a mieszkańcami, którzy
zobowiążą się do wpłaty wynagrodzenia na jej rzecz. W konsekwencji otrzymywane przez gminę wpłaty od właścicieli
nieruchomości biorących udział w projektach będą stanowiły wynagrodzenie za świadczoną przez gminę na ich rzecz
usługę i będą stanowiły element podstawy opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 1, z uwzględnieniem art. 29a ust. 6
VATU.
Ponadto skarbówka stwierdziła, że otrzymane przez gminę dofinansowanie ma bezpośredni wpływ na kwotę należną
(cenę), którą zobowiązany jest zapłacić mieszkaniec biorący udział w projekcie z tytułu świadczenia usług, a zatem
stanowi zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej. Mieszkaniec (właściciel nieruchomości) wpłaca tylko część ceny usługi,
pozostała część ceny usługi jest pokrywana z otrzymanej przez gminę dotacji. W konsekwencji, dofinansowanie
stanowi element podstawy opodatkowania, w myśl art. 29a ust. 1 z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 VATU i podlega
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z jej art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU.
Urzędnicy zaskarżyli decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. W wyroku z 2.8.2023 r., I SA/Lu
151/21,
, organ stanął po stronie samorządu i uchylił interpretacje w kwestionowanym zakresie.
W uzasadnieniu do orzeczenia WSA w Lublinie przytoczył wcześniejsze wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, z których adekwatnie do omawianej sprawy wynikało, że:
„gmina, która realizując projekt z zakresu odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych), współfinansowany
w znacznej części ze środków europejskich, w ramach którego montuje i podpina instalacje fotowoltaiczne na
budynkach oraz na gruntach mieszkańców, którzy przejmą po upływie 5 lat własność zamontowanych instalacji, nie
wykonuje z tego tytułu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 VATU. W konsekwencji otrzymane na
ten cel dofinansowanie ze środków europejskich (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) nie może być
rozważane jako podstawa opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 VATU”.

Podsumowując swoje rozważania WSA w Lublinie stwierdził, że nie można uznać, iż: „gmina, instalując POŚ
wykonuje działalność gospodarczą, a skoro tak, to bezprzedmiotowe pozostaje pytanie – czy otrzymane przez nią
dofinansowanie ze środków europejskich na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii wchodzi
w skład podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 VATU. Odmienne stanowisko organu
interpretacyjnego potwierdza zatem zarzut naruszenia tego przepisu przez jego błędną wykładnię i zastosowanie”.
Wyrok WSA w Lublinie z 2.8.2023 r., I SA/Lu 151/21,

WSA w Lublinie stwierdził, że gmina nie wykonuje działalności gospodarczej poprzez montaż oczyszczalni ścieków, dlatego dofinansowanie ze środków UE nie podlega opodatkowaniu VAT. Wyrok sądu potwierdził, że organ interpretacyjny błędnie zastosował przepisy VAT.