Ulga mieszkaniowa a budowa wspólnego domu na działce żony

Sądowe rozstrzygnięcie spornego przypadku dotyczącego ulgi mieszkaniowej, w którym podatnik, po sprzedaży nieruchomości i budowie domu, walczył o prawo do zwolnienia podatkowego. Po analizie umowy majątkowej, sąd uznał, że podatnik spełnił warunki do skorzystania z ulgi mieszkaniowej, mimo sprzeczności w interpretacji prawa podatkowego.

Tematyka: ulga mieszkaniowa, wspólność majątkowa, interpretacja podatkowa, budowa domu, sprzedaż nieruchomości, wydatki poniesione, własne cele mieszkaniowe, Wojewódzki Sąd Administracyjny

Zawarcie umowy rozszerzającej wspólność ustawową małżeńską przed upływem wymaganego 3-letniego
okresu, o którym mowa w przepisach nie jest warunkiem skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art.
21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU.
Sądowym rozstrzygnięciem zakończył się spór pomiędzy podatnikiem, a skarbówką, co do prawa skorzystania z tzw.
ulgi mieszkaniowej. Z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej do fiskusa zwrócił się mężczyzna,
który w 2017 r. w drodze darowizny nabył prawo własności nieruchomości stanowiącej niezabudowaną działkę
gruntu. Kilka miesięcy później sprzedał ją, a ponieważ odpłatne zbycie nieruchomości zostało dokonane przed
upływem pięciu lat od jej nieodpłatnego nabycia, mężczyzna cały przychód przeznaczył na budowę domu
mieszkalnego, w którym miał mieszkać wraz z małżonką. Wszystkie wydatki dokumentowane były fakturami VAT
i umowami, w których nabywcą towaru lub usługi był wyłącznie mężczyzna.
Sęk w tym, że budowa domu mieszkalnego była realizowana na nieruchomości gruntowej niezabudowanej, którą
małżonka mężczyzny nabyła w drodze darowizny. Nieruchomość ta stanowiła zatem w tym czasie jej majątek
osobisty.
Małżonkowie uzgodnili, że będą wspólnie realizowali budowę domu mieszkalnego w ten sposób, iż mężczyzna
będzie przeznaczał na inwestycję środki ze sprzedaży nieruchomości wchodzącej w skład jego majątku osobistego
(ww. niezabudowanej działki gruntu), a wkład małżonki będzie stanowiła jej niezabudowana nieruchomość gruntowa.
Po skończonej inwestycji strony w 2022 r. zawarły umowę majątkową małżeńską, na mocy której rozszerzyły
wspólność ustawową małżeńską także na nieruchomość, na której realizowana była inwestycja. W związku z zawartą
umową majątkową mężczyzna zrzekł się ewentualnego roszczenia przyszłego o rozliczenie nakładów poniesionych
na nieruchomość, która poprzednio stanowiła majątek osobisty małżonki. Uzupełniająco mężczyzna we wniosku
o interpretację podkreślił, że w wybudowanym domu realizuje własne cele mieszkaniowe, zamieszkuje w nim wraz ze
swoją rodziną na stałe i jest to jedyne jego miejsce zamieszkania.
W tak zakreślonym stanie faktycznym podatnik chciał wiedzieć, czy jego wydatki można uznać za wydatki poniesione
na własne cele mieszkaniowe w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; dalej PDOFizU), uprawniające do zwolnienia z podatku
dochodowego? Zdaniem mężczyzny, przysługiwało mu prawo do ulgi mieszkaniowej z trzech powodów. Po pierwsze
istniało porozumienie, że podatnik stanie się współwłaścicielem nieruchomości po jej zabudowaniu. Po drugie,
wszystkie wydatki były ponoszone przez niego i udokumentowane imiennymi fakturami wystawionymi na niego. A po
trzecie, porozumienie, o którym mowa zostało zrealizowane tj. doszło do umowy majątkowej rozszerzającej
wspólność ustawową w wyniku czego podatnik stał się współwłaścicielem nieruchomości.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji z 3.1.2023 r., 0115-KDIT2.4011.655.2022.2.KC,
, był jednak odmiennego zdania. W jego opinii warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest zawarcie umowy
rozszerzającej wspólność majątkową małżeńską przed upływem wymaganego przepisami 3-letniego okresu (w tym
przypadku do końca 2021 r.). Dla przyznania zwolnienia nie jest wystarczające poniesienie nakładów na budowę
budynku mieszkalnego. Zakres zwolnienia ograniczony został do budynków, do których podatnik posiada odpowiedni
tytuł prawny pozwalający na uznanie budynku mieszkalnego za własność podatnika, który poniósł nakłady na jego
budowę. Zdaniem Dyrektora KIS z wykładni językowej powołanego przepisu wynika, że niezbędną przesłanką
zastosowania jest legitymowanie się przez podatnika prawem własności (lub udziałem w takim prawie) budynku, na
który poniesiono wydatki. Zastosowanie wykładni gramatycznej uzasadnia twierdzenie, że nabycie tego prawa musi
nastąpić przed upływem 3-letniego terminu określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU. Spełnienie tego warunku
jest bowiem konieczne dla uznania, że nakłady poniesione zostały na czynności związane z „własnym” budynkiem
mieszkalnym podatnika.
Podatnik nie podzielił opinii fiskusa i skierował sprawę do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
w wyroku z 14.12.2023 r., I SA/Gl 414/23,
, uznał jego argumentację za zasadną i uchylił zaskarżoną
interpretację. Skład orzekający zgodził się z podatnikiem, że skarbówka popełniła błąd twierdząc, iż warunkiem
skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU jest zawarcie umowy rozszerzającej
wspólność ustawową małżeńską przed upływem wymaganego 3-letniego okresu, o którym mowa w przepisach. WSA
w Gliwicach przyznał także rację mężczyźnie co do tego, że skarbówka popadła w znaczną niekonsekwencję,
ponieważ z jednej strony wskazała, iż w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 PDOFizU nabywa on prawo do nieruchomości
swojej małżonki już od daty nabycia przez nią tego prawa, a jednocześnie przyjmuje, że poniesione w tym czasie
przez niego wydatki na wybudowanie na tej nieruchomości domu nie stanowią wydatków na własne cele
mieszkaniowe, co kłóci się z zasadami logiki. Co za tym idzie, wobec zawarcia umowy rozszerzającej wspólność

ustawową małżeńską mężczyzna nabył nieruchomość już w dacie nabycia jej przez małżonkę do majątku
osobistego, a tym samym na moment wydatkowania pieniędzy ze zbycia przez niego nieruchomości na budowę
budynku mieszkalnego wydatkował je już na własny cel mieszkaniowy, tj. na budowę budynku, który należał do jego
wspólności majątkowej małżeńskiej, co uprawnia do skorzystania z ulgi mieszkaniowej.
Wyrok WSA w Gliwicach 14.12.2023 r., I SA/Gl 414/23,

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił interpretację fiskusa, potwierdzając rację podatnika w sprawie ulgi mieszkaniowej. Decyzja sądu podkreśliła potrzebę spójności i logiczności interpretacji przepisów podatkowych.