Współtworzenie programów komputerowych a dochód
Zdaniem NSA, wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w postaci programu komputerowego uprawnia twórcę do preferencyjnej stawki opodatkowania. Publikacja omawia interpretację prawa podatkowego dotyczącego dochodów z odpłatnego zbycia prawa własności intelektualnej, zwłaszcza w kontekście działalności badawczo-rozwojowej.
Tematyka: NSA, wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, program komputerowy, dochód, preferencyjna stawka opodatkowania, działalność badawczo-rozwojowa, współtworzenie programów komputerowych, interpretacja prawa podatkowego, prawo autorskie
Zdaniem NSA, wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w postaci programu komputerowego uprawnia twórcę do preferencyjnej stawki opodatkowania. Publikacja omawia interpretację prawa podatkowego dotyczącego dochodów z odpłatnego zbycia prawa własności intelektualnej, zwłaszcza w kontekście działalności badawczo-rozwojowej.
Zdaniem NSA, wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w postaci programu komputerowego, w ramach własnej działalności badawczo-rozwojowej, uprawnia twórcę programu do zastosowania do dochodu z odpłatnego zbycia tego prawa preferencyjnej stawki opodatkowania, także wówczas, gdy program ten wykorzystywany jest następnie przez nabywcę prawa do tworzenia w ramach działalności badawczo-rozwojowej nabywcy utworu zbiorowego. Stan faktyczny We wniosku o interpretację indywidualną Strona wskazała, że jest osobą fizyczną, podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Będąc przedsiębiorcą wykonuje działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG, przede wszystkim w zakresie świadczenia usług związanych z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki i usług powiązanych. W ramach prowadzonej działalności, Strona osiąga dochód ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Strona tworzy i rozwija oprogramowania oraz jego elementy składowe, które następnie sprzedaje kontrahentowi w ramach świadczonych na jego rzecz usług, na podstawie umowy o współpracy. Do rezultatów prac należy kod źródłowy, a także rozwijane i ulepszane części oprogramowania. Strona była zainteresowana m.in. uzyskaniem odpowiedzi na pytania, czy wykonywana przez nią działalność stanowi działalność badawczo-rozwojową oraz czy będzie mogła używać stawki 5% od dochodu ze sprzedaży praw autorskich na stworzone i rozwijane przez siebie oprogramowanie. Zdaniem Strony wykonywana działalność kwalifikuje się do działalności badawczo-rozwojowej, w związku z czym może używać stawki 5% od dochodu ze sprzedaży praw autorskich na stworzone i rozwijane przez siebie oprogramowanie. W interpretacji indywidualnej z 12.1.2022 r., 0113-KDIPT2-3.4011.937.2021.2.MS, , Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Powyższą interpretację wnioskodawca zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Wyrokiem z 8.6.2022 r., I SA/Kr 368/22, , WSA w Krakowie uchylił zaskarżoną interpretację. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazał, że nie budzącym wątpliwości jest to, że część programu komputerowego może stanowić i co do zasady w tym przypadku stanowi sama w sobie program komputerowy, o którym mowa w art. 74 ust. 1 PrAut. Posługując się definicją wskazaną przez Rzecznika Generalnego Yveśa Bota w opinii z 14.10.2010 r., część programu zawiera w sobie „zbiór instrukcji mających na celu umożliwienie komputerowi wypełnienie szczególnego zadania lub szczególnej funkcji” i tylko o ile zachowane są warunki określone w art. 1 ust. 1 PrAut, tj. stanowi ona przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, stanowi ona program komputerowy podlegający ochronie, o której mowa w art. 74 ust. 1 PrAut i prawach pokrewnych. Ponadto WSA uznał zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 30ca ust. 2 pkt 8 w zw. z art. 5a pkt 38 i pkt 40 PDOFizU poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do uznania, że współtworzenie programów komputerowych i ich części w grupie programistów nie stanowi działalności badawczo-rozwojowej poszczególnych programistów, tym samym nie może być ono uznane za kwalifikowane prawo własności intelektualnej, co według organu prowadzi do uznania, że Skarżący nie może skorzystać w tym zakresie z ulgi podatkowej. Postępowanie przed NSA Od powyższego wyroku Dyrektor KIS wywiódł skargę kasacyjną, w której wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości. Wyrokiem z 14.11.2023 r., II FSK 17/23, , Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę jako niezawierającą usprawiedliwionych podstaw. Zdaniem NSA, zasadniczy spór w niniejszej sprawie dotyczy możliwości skorzystania przez skarżącego podatnika z preferencyjnej stawki opodatkowania w odniesieniu do dochodu uzyskanego z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. We wniosku o wydanie interpretacji i jego uzupełnieniu skarżący wyjaśnił, że wytwarzanie, rozwijanie oraz ulepszanie przez niego oprogramowania / części oprogramowania jest działalnością prowadzoną w ramach zespołu programistów pracujących dla kontrahenta (w ramach działalności badawczo-rozwojowej kontrahenta) w celu wytworzenia nowych, ulepszonych produktów. W wyniku współpracy w ramach zespołu danego kontrahenta tworzy część programu, która jest utworem w rozumieniu art. 74 PrAut, tożsamym przenosząc prawa autorskie do wytworzonej części oprogramowania za wynagrodzeniem na Kontrahenta. Skarżący uzyskał dochody z tytułu sprzedaży autorskiego prawa majątkowego do elementu składowego oprogramowania, który powstał w efekcie jego samodzielnej pracy twórczej. NSA podkreślił dlatego, że nie budzącym wątpliwości jest to, że kwalifikowanym prawem własności intelektualnej jest autorskie prawo do programu komputerowego, podlegające ochronie prawnej. Dodatkowo wskazać należy, że programiści mogą tworzyć indywidualnie programy komputerowe (w tym pojęciu mieszczą się także m.in. kody źródłowe) i wówczas każdemu z nich do stworzonego przez niego utworu przysługuje prawo autorskie jako twórcy. Kilka takich utworów (samodzielnych części) może być następnie połączonych w jeden utwór zbiorowy przez kontrahenta, który zamówił go u poszczególnych twórców. Uprawnionym do tego utworu zbiorowego będzie podmiot zamawiający te poszczególne utwory i dokonujący ich połączenia. Jednak nawet to połączenie nie powoduje utraty praw autorskich twórców poszczególnych części utworu zbiorowego. We wzorze wskaźnika, służącego do obliczenia wysokości dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (art. 30ca ust. 4 PDOFizU), uwzględnione są zarówno koszty prowadzonej przez podatnika samodzielnej działalności badawczo rozwojowej, jak i koszty związane z nabyciem wyników prac badawczo- rozwojowych nabytych od innych podmiotów. Wnioskować z tego należy, że ustawodawca podatkowy uwzględnia zróżnicowanie w prawie autorskim utworu indywidualnego (tworzonego przez twórcę) od utworu zbiorowego (powstałego w wyniku połączenia utworów indywidualnych stworzonych przez twórców) oraz przewiduje możliwość stosowania preferencji podatkowej w odniesieniu do dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej zarówno w odniesieniu do twórcy, jak i do podmiotu uprawnionego, który łączy poszczególne utwory w utwór. Komentarz Odnosząc się do problematyki współtworzenia programów komputerowych i ich części w grupie programistów, warto wskazać, że prawo autorskie obejmuje również swoją ochroną współtwórców, pod warunkiem jednak, że współpraca wszystkich osób przy powstawaniu utworu ma charakter twórczy, a nie pomocniczy. Stanowisko to podjął w swoim orzeczeniu Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 19.4.2018 r., VI ACa 1917/16, . SA stwierdził, że,,współautorstwo jest tym charakterystyczne, że utwór jest dziełem stanowiącym wynik wspólnego wkładu twórczego jego autorów’’. Zdanie SA jest jak najbardziej właściwe, bowiem beż wkładu twórczego autorów, utwór nie powstałby. Może się on jednak przejawiać w różnej postaci i jest przede wszystkim zależny od rodzaju utworu. Wkład pracy współtwórców w powstanie utworu może mieć zróżnicowany charakter, rozmiar czy też wymagać zróżnicowanego nakładu pracy. Warto tutaj podkreślić, że nawet jeśli wkład jednego ze współautorów jest zdecydowanie większy od wkładu pozostałych, okoliczność ta nie pozbawia utworu jego wspólnego charakteru. W związku z powyższym w przypadku gdy prace nad danym utworem toczą się w zespole, każda z zaangażowanych osób, która wnosi twórczy, indywidualny wkład w efekt końcowy, będzie uważana za współautora. W konsekwencji współtworzenie w tym przypadku programów komputerowych i ich części w grupie programistów stanowi działalność B+R poszczególnych programistów. Wyrok NSA z 14.11.2023 r., II FSK 17/23,
Współtworzenie programów komputerowych w grupie programistów ma istotne znaczenie dla interpretacji prawa autorskiego i podatkowego. NSA podjął decyzję o możliwości skorzystania z preferencyjnej stawki opodatkowania dla twórców kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, pomimo wcześniejszej kontrowersji w tej sprawie.