Opodatkowanie VAT wirtualnego udziału w konferencjach

Tematyka: opodatkowanie VAT, wirtualny udział, konferencje, miejsce świadczenia usług, zmiany przepisów, Dyrektywa Rady 2006/112/WE, usługi wirtualne, konkurencja

Usługi w zakresie wstępu na imprezy, targi i wystawy oraz usługi w zakresie organizacji wydarzeń
kulturalnych, sportowych czy naukowych mają swoje szczególne zasady odnośnie określania miejsca
opodatkowania VAT. Zasady te niebawem powinny się jednak zmienić dla tych z ww. usług, które
świadczone są w sposób wirtualny albo wymagający wirtualnej jedynie obecności. To efekt zmian
dostosowawczych w przepisach unijnych.
Zgodnie z art. 28g ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU),
miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne,
rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te
imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają. Z kolei
miejscem świadczenia usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług,
takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług, w tym świadczenia usług przez organizatorów
usług w tych dziedzinach, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, jest miejsce, w którym ta
działalność faktycznie jest wykonywana.
W związku ze zmianami przepisów Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11. 2006 r. w sprawie wspólnego systemu
podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr), państwa członkowskie powinny do
31.12.2024 r. zaimplementować do krajowych porządków prawnych modyfikacje w zakresie reguł ustalania miejsca
świadczenia niektórych usług. Celem tych zmian jest bardziej precyzyjne odzwierciedlenie zasady opodatkowania
usług podatkiem VAT w miejscu rzeczywistej konsumpcji usług. Zmiany dotkną więc ww. katalogu usług – z tym
jednak założeniem, że dotyczyć będą usług, w których udział beneficjenta ma charakter wirtualny.
Obecność wirtualna – usługi wstępu i działalność kulturalna, edukacyjna i naukowa
Opodatkowanie usług wstępu czy organizacji wydarzeń według dotychczasowych reguł, tj. np. w miejscu, w którym te
imprezy faktycznie się odbywają lub w miejscu, w którym działalność ta jest faktycznie wykonywana, stwarza
w kontekście wydarzeń wirtualnych ryzyko zakłóceń konkurencji. Przeniesienie organizacji wydarzenia wirtualnego
do krajów trzecich lub krajów o niższych stawkach podatkowych może bowiem dość łatwo wpłynąć na
konkurencyjność (a zarazem nie być fiskalnie korzystne). Stąd zgodnie z propozycją, nowe zasady określania
miejsca świadczenia dotyczą:
• po pierwsze - usług świadczonych na rzecz podatników, takich jak usługi wstępu na imprezy kulturalne,
artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy oraz usługi
pomocnicze związane z usługami wstępu na te imprezy, w przypadku gdy obecność konsumenta jest wirtualna;
• po drugie - usług świadczonych na rzecz konsumentów, związanych z działalnością kulturalną, artystyczną,
sportową, naukową, edukacyjną, rozrywkową lub podobną, taką jak targi i wystawy, w tym również świadczenie usług
przez organizatorów takiej działalności, a także usługi pomocnicze do ww. usług, w przypadku gdy są one
świadczone na rzecz osoby niebędącej podatnikiem (tj. na rzecz ostatecznego konsumenta), jeżeli usługa jest
transmitowana lub w inny sposób udostępniana wirtualnie.
Miejscem wykorzystania ww. usług, w przypadku gdy obecność konsumenta na wydarzeniach jest wirtualna lub
usługi są transmitowane lub w inny sposób udostępniane wirtualnie, powinno być zasadniczo miejsce, do którego
usługa jest transmitowana przez dostawcę. W przypadku usług świadczonych na rzecz podatników (usługi wstępu),
oznacza to powrót do zasady ogólnej z art. 28b VATU (miejsce siedziby lub stałego miejsca prowadzenia
działalności). W przypadku natomiast ww. usług świadczonych na rzecz konsumenta, usługi podlegać będą
opodatkowaniu w miejscu, w którym ten konsument ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce
pobytu.

Komentarz
Cyfrowa transformacja gospodarki oraz doświadczenia minionych lat (zwłaszcza w związku z pandemią COVID-19)
spowodowała zmianę sposobu świadczenia niektórych usług. W sytuacjach, w których usługi są świadczone
w sposób wirtualny, np. z wykorzystaniem sieci Internet, miejsce konsumpcji takiej usługi może różnić się od miejsca
konsumpcji usług świadczonych w tradycyjny sposób. Nowe zasady świadczenia ww. usług na rzecz konsumentów
znacząco upodobnią sposób rozliczeń do usług świadczonych drogą elektroniczną, o których mowa w art. 28k VATU.
To dobrze – bo usługi kulturalne czy rozrywkowe online mają niewątpliwie sporo wspólnego z usługami
świadczonymi drogą elektroniczną. Ale niekoniecznie spełniają definicję takich usług na gruncie VATU. Oto bowiem
do usług świadczonych drogą elektroniczną należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej,

których świadczenie - ze względu na ich charakter - jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego
udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe. Nie są więc
usługami świadczonymi drogą elektroniczną np. różnego rodzaju warsztaty czy szkolenia (tak np. Dyrektor KIS
w interpretacji z 22.2.2024 r., 0112-KDIL1-3.4012.609.2023.1.AKS,
w zakresie warsztatów szkoleniowych
i terapeutycznych online) albo np. kursy językowe online, które prowadzą jednak dostępni dla kursantów lektorzy,
a nie np. wyłącznie sztuczna inteligencja (tak np. Dyrektor KIS w interpretacji z 25.10.2023 r., 0114-KDIP1-
2.4012.412.2023.2.AGM,
). Dziś rozróżnienie obydwu kategorii usług na rzecz konsumentów (świadczonych
drogą elektroniczną oraz np. w dziedzinie nauki) ma znaczenie także z uwagi na miejsce opodatkowania. To się
zmieni i zunifikuje, co jest niewątpliwie dobrą informacją.

Cyfrowa transformacja gospodarki oraz doświadczenia minionych lat spowodowała zmianę sposobu świadczenia niektórych usług. Nowe zasady świadczenia usług na rzecz konsumentów upodobnią sposób rozliczeń do usług świadczonych drogą elektroniczną. To dobrze, ponieważ usługi kulturalne czy rozrywkowe online mają sporo wspólnego z usługami świadczonymi drogą elektroniczną.