Projekty zmian aktów prawnych

Prezydent RP skierował do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, w tym stworzenie otwartego katalogu przesłanek uzasadniających dyskryminację i objęcie szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy pracowników korzystających z urlopów macierzyńskiego oraz przyznanie im analogicznych uprawnień. Proponowane zmiany obejmują także umożliwienie dochodzenia od pracodawcy odszkodowania w przypadku mobbingu i wprowadzenie możliwości wydania przez sąd orzeczenia zastępującego świadectwo pracy.

Tematyka: Kodeks pracy, mobbing, odszkodowanie, pracownicze plany kapitałowe, Pracownicze Plany Kapitałowe, emerytura, PPK, ochrona roszczeń pracowniczych, zatrudnianie cudzoziemców, zezwolenie na pracę sezonową, zezwolenie na pobyt czasowy

Kolejne zmiany w Kodeksie pracy – dodatkowe odszkodowanie w przypadku mobbingu, orzeczenie sądu
zastępujące świadectwo pracy | Pracownicze plany kapitałowe | Większa ochrona roszczeń pracowniczych |
Nowe zasady przyjmowania cudzoziemców do pracy sezonowej | Ciąg dalszy zmian w zatrudnianiu
cudzoziemców – nowe zezwolenia na pobyt czasowy
Kolejne zmiany w Kodeksie pracy – dodatkowe odszkodowanie w przypadku mobbingu, orzeczenie sądu
zastępujące świadectwo pracy
Prezydent RP skierował do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Proponowane zmiany obejmują m.in.:
a) stworzenie otwartego katalogu przesłanek uzasadniających dyskryminację;
b) objęcie szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy pracowników – innych członków najbliższej
rodziny, korzystających z urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego oraz przyznanie im uprawnień
analogicznych do przysługujących rodzicom wychowującym dziecko, korzystającym z tych urlopów;
c) umożliwienie, w przypadku mobbingu, dochodzenia od pracodawcy odszkodowania także w sytuacji, gdy
pracownik nie rozwiązał stosunku pracy, ale na skutek mobbingu poniósł konkretną szkodę;
d) wydłużenie terminu do wystąpienia do pracodawcy z wnioskiem o sprostowanie świadectwa pracy z siedmiu do 14
dni;
e) prawo do wystąpienia przez pracownika do sądu pracy, w przypadku niewydania mu przez pracodawcę
świadectwa pracy, z roszczeniem o zobowiązanie pracodawcy do jego wydania;
f) wprowadzenie możliwości wydania przez sąd orzeczenia zastępującego świadectwo pracy, w przypadku
bezskutecznej egzekucji orzeczenia zobowiązującego pracodawcę do jego wydania.
Pierwsze czytanie projektu odbyło się 12.7.2017 r. Projekt skierowano do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian
w kodyfikacjach.
Pracownicze plany kapitałowe
Trwają prace nad wprowadzeniem Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) jako formy obligatoryjnego
oszczędzania na emeryturę. Będzie to kolejny parapodatek na zabezpieczenie emerytalne. Oszczędzać mają
zarówno pracodawcy, jak i pracownicy, a także podmioty zatrudniające osoby na umowach cywilnoprawnych. System
ma być powszechny.
Ustawa ma wejść w życie 1.1.2018 r., choć podaje się również datę 1.7.2018 r. Jeżeli wejdzie w życie, pracodawca
będzie zobowiązany odprowadzać nowe składki na emerytury w ramach III filaru, w wysokości 2% wynagrodzeń
pracowników. Te składki będą finansowane przez pracodawcę. Pracodawca będzie również odprowadzał
obowiązkową składkę pracownika w wysokości 1, 5% wynagrodzenia, która będzie finansowana z wynagrodzenia
pracownika (w formie potrącenia). Składki po stronie pracodawcy, jak również pracownika, mogą zostać
podwyższone. W przypadku pracodawcy – do 3, 5%, a w przypadku pracownika – nawet do 6%.
Pracowniczy Plan Kapitałowy będzie dodatkowym obciążeniem dla pracodawcy i wywoła niewątpliwie presję
podwyżkową po stronie pracowników. Ponadto wprowadzenie systemu będzie się wiązało z wieloma dodatkowymi
obowiązkami administracyjnymi po stronie pracodawców – od zawierania umów o przystąpieniu do PPK w imieniu
pracowników, do potrącania należnych składek. Istnieje możliwość uniknięcia tworzenia PPK w przypadku tych
pracodawców, którzy mają Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) i spełniają dodatkowe warunki przewidziane
w ustawie.
Pracownik będzie mógł zrezygnować z udziału w PPK. Takie oświadczenie będzie ważne przez 24 miesiące i będzie
mogło zostać w każdym czasie odwołane. Pomimo tego pracodawca i tak będzie zobowiązany prowadzić PPK
i będzie musiał mieć podpisaną umowę z towarzystwem zarządzającym środkami. Przez pierwsze dwa lata będzie to
podmiot państwowy. Dopiero po upływie tego terminu będzie można zmienić towarzystwo na podmiot prywatny.
Większa ochrona roszczeń pracowniczych
Trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności
pracodawcy oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Udzielanie pomocy finansowej pracownikom

w przypadku niewypłacalności pracodawcy ma zostać przyspieszone. Proponuje się również zwiększenie ochrony
roszczeń pracowniczych poprzez rozszerzenie katalogu wypłat oraz wydłużenie okresów referencyjnych pomiędzy
rozwiązaniem stosunku pracy a datą niewypłacalności pracodawcy z dziewięciu na 12 miesięcy. Proponowana
zmiana ma też zapewnić pełniejsze dostosowanie przepisów krajowych do celów zawartych w Dyrektywie
Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/94/WE. Obecnie projektem ustawy zajmuje się Komisja Polityki Społecznej
i Rodziny, po jego rozpatrzeniu przez Senat.
Nowe zasady przyjmowania cudzoziemców do pracy sezonowej
Trwają prace nad zmianami w przepisach rozszerzających katalog zezwoleń na pracę dla cudzoziemców. Zostanie
wprowadzone nowe zezwolenie na pracę sezonową. O takie zezwolenie ubiegać się będzie mógł cudzoziemiec
wykonujący w Polsce pracę, która jest zależna od pory roku, w sektorach, w których zapotrzebowanie na siłę roboczą
jest większe w niektórych okresach roku, jeżeli czas wykonywania pracy nie będzie przekraczać dziewięciu miesięcy
w roku kalendarzowym.
Zezwolenie na pracę sezonową będzie wydawane przez starostę właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce
zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi (a nie przez wojewodę, tak jak obecnie
wszystkie pozostałe rodzaje zezwoleń na pracę). Jednym z warunków jego wydania będzie uprzednie uzyskanie
przez pracodawcę tzw. informacji starosty potwierdzającej brak kandydatów na dane stanowisko wśród polskich osób
bezrobotnych (jednak obywatele niektórych krajów będą zwolnieni z tego wymogu).
Nowelizacja przewiduje utrzymanie uproszczonej procedury zatrudniania cudzoziemców na podstawie oświadczeń
rejestrowanych w urzędzie pracy (obecnie ma ona zastosowanie do obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji, Armenii,
Gruzji i Mołdawii). Procedura ta będzie dostępna dla obywateli krajów określonych w odpowiednim rozporządzeniu
wykonawczym, a także dla określonych zawodów (również wskazanych w odpowiednim rozporządzeniu
wykonawczym), niezależnie od obywatelstwa pracownika. Zasady rejestracji oświadczeń zostaną doprecyzowane
i zaostrzone – urzędy pracy uzyskają m.in. uprawnienie do weryfikowania, czy pracodawca rejestrujący oświadczenie
faktycznie ma zamiar zatrudnić cudzoziemca oraz czy pracodawca ten przestrzega przepisów prawa pracy. Czas
trwania procedury zostanie wydłużony do maksymalnie 30 dni.
Ważną zmianą jest też wprowadzenie przepisu umożliwiającego ministrowi właściwemu ds. pracy określanie na dany
rok kalendarzowy maksymalnej liczby zezwoleń na pracę lub rejestrowanych oświadczeń.
Ustawę uchwalono i przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu.
Ciąg dalszy zmian w zatrudnianiu cudzoziemców – nowe zezwolenia na pobyt czasowy
Trwają prace nad przepisami poszerzającymi katalog zezwoleń na pobyt czasowy. Planuje się wprowadzenie dwóch
nowych zezwoleń, tj. w celu przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa oraz w celu mobilności długoterminowej
w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa. Posiadanie takiego zezwolenia pozwoli cudzoziemcowi pod
pewnymi warunkami na wykonywanie pracy w innych krajach UE bez konieczności uzyskiwania dodatkowych
zezwoleń na pracę.
Ponadto projekt zakłada wprowadzenie nowego rodzaju zezwolenia na pobyt czasowy i pracę dla pracowników
posiadających kwalifikacje zawodowe, pożądane dla polskiej gospodarki. Będzie to odrębny rodzaj zezwolenia od
tzw. niebieskiej karty UE. Starający się o ten rodzaj zezwolenia będą zwolnieni od obowiązku złożenia informacji od
starosty dot. możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych podmiotu na lokalnym rynku pracy, tzw. testu rynku pracy.
Zawody, dla których będzie można uzyskać to zezwolenie, określi rozporządzenie wydane przez MPiPS wraz
z Ministerstwem Rozwoju. Cudzoziemcy posiadający ten rodzaj zezwolenia czasowego będą mogli ubiegać się
o zezwolenie na pobyt stały szybciej – już po 4 latach legalnego pobytu. Proponowane uproszczenie ma przyciągnąć
do Polski pożądanych ekspertów, a także elastycznie odpowiadać na zapotrzebowanie rynku pracy.
Nowelizacja przewiduje także inne zmiany, które mają usprawnić procedury pobytowe. Zakłada się m.in. rezygnację
z wymogu złożenia umowy zawartej pomiędzy cudzoziemcem a pracodawcą. Dotychczasowa praktyka wymuszała
na pracodawcach zawieranie licznych aneksów do umów, które zmieniały datę rozpoczęcia pracy, tak aby
dopasować się do daty otrzymania zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pobyt i pracę. Po zmianach wystarczające
będzie złożenie oświadczenia o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca.
Ważną zmianę stanowi również odstąpienie od traktowania tzw. testu rynku pracy jako braku formalnego
w postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt i pracę. Test nadal będzie potrzebny, jednak jego brak na
początku postępowania nie będzie powodował odmowy jego wszczęcia. Dotychczas niektóre urzędy wojewódzkie
wzywały do załączenia go w ciągu siedmiu dni pod rygorem odmowy wszczęcia postępowania. Po zmianach
cudzoziemcy będą mogli dołączyć wyniki testu rynku pracy już w trakcie toczącego się postępowania.
Trwają prace nad projektem zmian, które obecnie znajdują się na etapie prac Rady Ministrów.
r.pr. Robert Stępień, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch

Paulina Szymczak-Kamińska, aplikant adwokacki, prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch

Trwają prace nad projektem zmian w zatrudnianiu cudzoziemców, m.in. wprowadzenie nowego zezwolenia na pracę sezonową oraz dwa nowe zezwolenia na pobyt czasowy. Projekt ma ułatwić procedury pobytowe i przyciągnąć do Polski pożądanych ekspertów. Obecnie projekty zmian znajdują się na etapie prac Rady Ministrów.