Zgłoszenie gotowości podjęcia pracy przez pracownika

Przyczyna przekroczenia terminu z art. 48 § 1 KP musi być niezależna od pracownika. Wyrok SN z 25.1.2017 r., II PK 320/15 ustalił, że zgłoszenie gotowości podjęcia pracy przez pracownika jest czynnością prawa materialnego i musi nastąpić w terminie 7 dni od przywrócenia do pracy. Powódka, mimo zgłoszenia gotowości, została ukarana z przyczyn zależnych od niej, co stanowiło podstawę dla odmowy zatrudnienia.

Tematyka: termin zgłoszenia gotowości do pracy, art. 48 § 1 KP, gotowość podjęcia pracy, wyrok SN, II PK 320/15

Przyczyna przekroczenia terminu z art. 48 § 1 KP musi być niezależna od pracownika. Wyrok SN z 25.1.2017 r., II PK 320/15 ustalił, że zgłoszenie gotowości podjęcia pracy przez pracownika jest czynnością prawa materialnego i musi nastąpić w terminie 7 dni od przywrócenia do pracy. Powódka, mimo zgłoszenia gotowości, została ukarana z przyczyn zależnych od niej, co stanowiło podstawę dla odmowy zatrudnienia.

Przyczyna przekroczenia terminu z art. 48 § 1 KP musi być niezależna od pracownika.
Wyrok SN z 25.1.2017 r., II PK 320/15
Przewodniczący Sędzia SN Bohdan Bieniek, Sędziowie SN: Halina Kiryło (sprawozdawca), Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych 25.1.2017 r. sprawie z powództwa Jolanty G. przeciwko M. Sp. z o.o. w W. o wynagrodzenie za
pracę na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku SO we W. z 21.5.2015 r. […]; uchyla
zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania SO we W., pozostawiając temu sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie
Powódka Jolanta G. po ostatecznym sprecyzowaniu swoich roszczeń wniosła o zasądzenie od strony pozwanej M.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wynagrodzenia za czas pozostawania w gotowości do świadczenia
pracy za okres od 5.8.2014 r. do 31.12.2014 r. w kwocie 14 214, 90 zł brutto wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty:
2610, 90 zł od 5.8.2014 r. do dnia zapłaty, 2901 zł od 11.10.2014 r. do dnia zapłaty, 2901 zł od 11.11.2014 r. do dnia
zapłaty, 2901 zł od 11.12.2014 r. do dnia zapłaty, 2901 zł od 11.1.2015 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.
Wyrokiem z 19.1.2015 r. SR we W. oddalił powództwo, nie obciążył powódki kosztami zastępstwa procesowego
strony pozwanej oraz ustalił, że nieuiszczone koszty sądowe w zakresie opłaty sądowej od pozwu obciążają Skarb
Państwa. Wyrokiem z 21.5.2015 r. SO we W. oddalił apelację powódki od powyższego orzeczenia i nie obciążył jej
kosztami postępowania odwoławczego.
W sprawie ustalono, że wyrokiem z 9.6.2014 r. SR we W. przywrócił powódkę Jolantę G. do pracy u strony pozwanej
M. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na dotychczasowe warunki pracy i płacy, zasądził od strony
pozwanej na rzecz powódki kwotę 11 604 zł brutto tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pod
warunkiem podjęcia pracy, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania. Ogłoszenie
wyroku nastąpiło na rozprawie 9.6.2014 r., w której uczestniczyła powódka oraz w charakterze publiczności Adrian G.
i Paweł D. Po ogłoszeniu wyroku powódka pouczona została o sposobie i terminie wniesienia apelacji. W toku
postępowania w sprawie o przywrócenie do pracy i zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy
powódka reprezentowana była przez pełnomocnika procesowego radcę prawnego Małgorzatę Ł. Pełnomocnik
powódki 11.6.2014 r. złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie orzeczenia wraz
z uzasadnieniem. Strona pozwana 12.6.2014 r. złożyła analogiczny wniosek. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem
doręczono pełnomocnikowi powódki i pełnomocnikowi pozwanej 21.7.2014 r. Potwierdzenia odbioru zwrócone
zostały do SR we W. i złożone do akt sprawy 25.7.2014 r. – w zakresie doręczenia kierowanego dla pełnomocnika
powódki i 28.7.2014 r. – w zakresie doręczenia kierowanego dla pełnomocnika strony pozwanej. Powódka miała
wiedzę o złożonym przez jej pełnomocnika procesowego wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i o jego
doręczenie. Pozostawała przy tym w stałym kontakcie ze swym pełnomocnikiem. Żadna ze stron nie wywiodła
apelacji od wyroku. Powódka wraz z pełnomocnikiem 12.8.2014 r. stawiła się w sądzie, gdzie uczestniczyła
w sprawie, w której brał udział jej pełnomocnik, a w której powodem był Paweł D., natomiast pozwaną – M. Sp. z o.o.
w W. Z uwagi na to, że w sprawie tej 12.8.2014 r. miał być przeprowadzony dowód z przesłuchania strony pozwanej,
zamiarem powódki było złożenie w tym dniu bezpośrednio prezesowi zarządu strony pozwanej oświadczenia
o gotowości do pracy. Prezes zarządu pozwanej nie stawił się na termin rozprawy, zatem powódka wraz
z pełnomocnikiem udał się do sekretariatu sądu celem ustalenia, czy wydany w sprawie wyrok jest prawomocny. Na
miejscu ani powódka, ani jej pełnomocnik nie zwrócili się z prośbą o udostępnienie do wglądu akt sprawy,
w konsekwencji czego oboje nie zapoznali się z aktami sprawy. Tego samego dnia, tj. 12.8.2014 r., pełnomocnik
powódki złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi w zakresie punktu I, II i IV i jego doręczenie wraz
z klauzulą wykonalności. Odpis wyroku wraz z klauzulą wykonalności wydano pełnomocnikowi powódki 19.8.2014 r.
Po uzyskaniu tytułu wykonawczego pełnomocnik powódki poinformowała mandantkę o uprawomocnieniu się wyroku
z 9.6.2014 r. Pismem z 19.8.2014 r., złożonym pozwanej w tym samym dniu za pośrednictwem P. SA – usługi
recepcyjno-pocztowe, powódka zgłosiła stronie pozwanej gotowość niezwłocznego podjęcia pracy. W odpowiedzi
strona pozwana pismem z 26.8.2014 r., doręczonym adresatce 1.9.2014 r., poinformowała powódkę, że odmawia jej
ponownego zatrudnienia, wskazując, że wyrok SR we W. z 9.6.2014 r. uprawomocnił się 5.8.2014 r., w konsekwencji
czego zgłoszenie gotowości do świadczenia pracy nastąpiło z naruszeniem terminu zakreślonego przepisem art. 48
KP, który to termin upłynął 12.8.2014 r. Pismem z 1.9.2014 r. powódka ponownie zgłosiła stronie pozwanej gotowość
niezwłocznego podjęcia pracy, wskazując, że uchybienie terminowi do zgłoszenia gotowości do pracy nastąpiło
z przyczyn od niej niezależnych. W odpowiedzi strona pozwana pismem z 15.9.2014 r. podtrzymała swoje
dotychczasowe stanowisko.



Sąd II instancji podzielił pogląd sądu I instancji, zgodnie z którym zgłoszenie przez powódkę stronie pozwanej
gotowości świadczenia pracy złożone zostało z uchybieniem terminu zakreślonego przepisem art. 48 KP, natomiast
uchybienie nastąpiło z przyczyn zależnych od powódki. Powódka już 12.8.2014 r. miała bowiem świadomość, że
istnieją podstawy (w tym w zakresie zaistnienia terminu) do złożenia pracodawcy oświadczenia o gotowości do
świadczenia pracy. Powyższe potwierdza także fakt, że tego samego dnia pełnomocnik powódki złożył wniosek
o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności w zakresie punktu I, II i IV oraz jego doręczenie orzeczenia wraz
z klauzulą wykonalności. Zasadą jest bowiem, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności składany jest po
uprawomocnieniu się orzeczenia, zwłaszcza w sytuacji gdy wydane orzeczenie nie było objęte rygorem
natychmiastowej wykonalności. W świetle tych okoliczności niezgłoszenie przez powódkę gotowości do pracy
w ustawowym terminie trudno traktować jako niezależne od pracownika. Zdaniem sądu II instancji nie można
podzielić tezy o wprowadzeniu powódki w błąd przez pełnomocnika. Jest to teza przyjęta jedynie na potrzeby
niniejszego procesu. Sąd I instancji przedstawił przekonującą argumentację, z której jednoznacznie wynika, że
powódka miała w przedmiotowej sprawie wiedzę z różnych źródeł, która pozwalała jej na ustalenie, kiedy doszło do
uprawomocnienia się wyroku. Powódka nie powołuje się zresztą na to, że nie wiedziała, w jakim terminie ma dokonać
zgłoszenia gotowości do pracy. Okoliczność, że powódka była w 12.8.2014 r. w budynku sądu i zrezygnowała
z możliwości zapoznania się z aktami sprawy, była niewątpliwie zależna od jej woli i decyzji. Uznaniu, że powódka
uchybiła terminowi przewidzianemu w art. 48 KP, nie stały też na przeszkodzie zasady współżycia społecznego.
Profesjonalny pełnomocnik powódki nie sprecyzował bowiem, jaka zasada współżycia społecznego miałaby zostać
naruszona i dlaczego. Przez odwoływanie się do klauzul generalnych przewidzianych w art. 8 KP nie można
podważać pośrednio mocy obowiązujących przepisów prawa.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiodła powódka. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie
przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 48 § 1 KP, polegającą na uznaniu przez sąd ad quem, że
w sprawie zachodzą okoliczności uzasadniające przyjęcie, iż powódka uchybiła 7-dniowemu terminowi do zgłoszenia
gotowości niezwłocznego podjęcia pracy z przyczyn zależnych od siebie, kiedy to w istocie powódka została
wprowadzona w błąd przez swojego pełnomocnika procesowego co do terminu, który w ocenie pełnomocnika był
pierwszym możliwym terminem zgłoszenia oświadczenia gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, wobec czego
powódka pozostawała w błędnym przekonaniu, że składając oświadczenia o gotowości niezwłocznego podjęcia
pracy 19.8.2014 r., wskazanym przez jej profesjonalnego pełnomocnika, dokonała czynności w pierwszym
przypisanym ustawowo terminie przewidzianym w art. 48 § 1 KP. Ponadto skarżąca zarzuciła zaskarżonemu
wyrokowi naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy, tj.:
– art. 233 KPC polegające na dowolnej, a nie swobodnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego,
a w szczególności wyciągnięcie wniosków całkowicie oderwanych od logiki i doświadczenia życiowego, czego
konsekwencją było ustalenie, że pomimo korespondujących ze sobą zeznań świadka Małgorzaty Ł. (pełnomocnika
powódki w sprawie o przywrócenie do pracy) oraz powódki sąd przyjął, że powódka zgłosiła swoją gotowość
niezwłocznego podjęcia pracy z uchybieniem terminu z przyczyn wyłącznie zależnych od siebie;
– art. 328 § 2 KPC w zw. z art. 391 § 1 KPC polegające na lapidarnym, wyłącznie ogólnikowym uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku, a w szczególności powierzchownym ustosunkowaniu się do twierdzeń w zakresie
wprowadzenia powódki w błąd przez pełnomocnika procesowego w sprawie o przywrócenie do pracy w zakresie
ustalenia właściwego terminu do zgłoszenia pozwanej gotowości podjęcia pracy, a dalej błędnym wskazaniu, że
w sprawie o przywrócenie do pracy powódka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, kiedy
w rzeczywistości powódka była reprezentowana przez swojego syna niebędącego profesjonalnym pełnomocnikiem,
co w konsekwencji doprowadziło do tego, że w wyniku nieprecyzyjnego sformułowania zarzutu naruszenia art. 8 KP
sąd de facto odstąpił od jego rozpoznania w sytuacji, w której powódka wskazywała, że w związku z nieprzerwanym
26-letnim okresem pracy dla pozwanej i jej poprzedników prawnych odmowa dopuszczenia jej do pracy godzi
w zasady uczciwości i lojalności w stosunku do powódki, bacząc w szczególności, że wskazywała pozwanej
okoliczności spóźnionego zgłoszenia gotowości podjęcia pracy.
Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od
strony pozwanej na jej rzecz kosztów postępowania kasacyjnego; ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania SO we W. oraz pozostawienie temu sądowi rozstrzygnięcia
o kosztach procesu.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwana wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej i zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie, ponieważ uzasadniony jest zarzut naruszenia prawa materialnego
przy ferowaniu zaskarżonego wyroku.
Analizę prawidłowości orzeczenia sądu II instancji wypada rozpocząć od stwierdzenia, że w świetle art. 48 § 1 KP
warunkiem skuteczności restytucji stosunku pracy dokonanej wyrokiem sądowym jest zgłoszenie przez pracownika



gotowości niezwłocznego podjęcia pracy w terminie 7 dni od przywrócenia do pracy. Zgłoszenie gotowości
niezwłocznego podjęcia pracy może nastąpić przez każde zachowanie pracownika wobec pracodawcy, objawiające
w dostateczny sposób jego zamiar kontynuowania zatrudnienia na dotychczasowych warunkach (wyroki SN
z 3.6.1998 r., I PKN 161/98, OSNP Nr 11/1999, poz. 365 i z 12.11.2003 r., I PK 524/02, OSNP Nr 20/2004, poz. 347).
Zgłoszenie gotowości niezwłocznego podjęcia pracy jest zatem czynnością prawa materialnego, jest wyrażeniem
pracodawcy przez pracownika woli kontynuowania restytuowanego stosunku pracy. Termin do zgłoszenia owej
gotowości biegnie od daty uprawomocnienia się orzeczenia o przywróceniu do pracy. Termin ten, jako termin prawa
materialnego, a nie procesowego, nie jest terminem przywracalnym. Nie ma w szczególności podstaw do stosowania
w tym wypadku rygorów z art. 168–172 KPC i tym samym rozważania „braku winy” w uchybieniu terminu. Pracownik
powinien jedynie wykazywać, że pracodawca nie ma prawa do odmowy ponownego zatrudniania, gdy uchybienie
temu terminowi nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika (wyroki SN z 19.12.1997 r., I PKN 444/97, OSNP
Nr 21/1998, poz. 632; z 12.7.2005 r., II PK 358/04, OSNP Nr 5– –6/2006, poz. 8 oraz z 13.12.2012 r., II PK 61/12,
MoPr Nr 5/2013, s. 259–262). Pracownik przywrócony do pracy, który zgłosił gotowość jej podjęcia w okolicznościach
usprawiedliwiających przekroczenie terminu przewidzianego w art. 48 § 1 KP, może w razie odmowy przez
pracodawcę ponownego zatrudnienia go domagać się – po uprzednim ustaleniu, że opóźnienie było
usprawiedliwione – wykonania prawomocnego orzeczenia przywracającego do pracy (art. 1050 KPC). Ustalenia tego
pracownik może dochodzić w sprawie o wynagrodzenie za czas gotowości do pracy (art. 81 § 1 KP) albo – jeżeli nie
ma roszczenia o wynagrodzenie – w sprawie o ustalenie, że przekroczenie terminu z art. 48 § 1 KP nastąpiło
z przyczyn od niego niezależnych. Prawomocne orzeczenie przyznające wynagrodzenie na podstawie art. 81 § 1 KP
ma zaś w postępowaniu egzekucyjnym takie samo znaczenie, jak orzeczenie ustalające, że przekroczenie terminu
z art. 48 § 1 KP nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika (uchwała (7) SN z 28.5.1976 r., PZP 12/75,
OSNCP Nr 9/1976, poz. 187). W sporze sądowym na tym tle wynikający z art. 48 § 1 KP rozkład ciężaru dowodu
nakłada na pracodawcę obowiązek wykazania, że upłynął termin zgłoszenia przez pracownika gotowości
niezwłocznego podjęcia pracy, natomiast pracownik musi wykazać, iż przekroczenie tego terminu nastąpiło
z przyczyn od niego niezależnych.
Przesłanka niezależności od pracownika przyczyn przekroczenia terminu z art. 48 § 1 KP jest pojęciem szerokim.
Zwrot „przyczyny niezależne od pracownika” nie jest tożsamy ze zwrotem „przyczyny niezawinione przez
pracownika”. Rozważenie „przyczyn” przekroczenia terminu do zgłoszenia gotowości do pracy i ocena ich jako
„niezależnych od pracownika” należy do sądu. Są to przesłanki trudne do jednoznacznego zdefiniowania i podlegają
rozważeniu w okolicznościach konkretnej sprawy. Trzeba jednak podkreślić, że są to przyczyny, które jak wynika
z sensu tego określenia, nie zależą od pracownika, czy też na które nie ma on obiektywnego wpływu. Ocena
niezależności tychże przyczyn musi być zatem odnoszona do osoby pracownika. Zgłoszenie gotowości
niezwłocznego podjęcia pracy, jako czynność prawa materialnego, nie jest objęta pełnomocnictwem procesowym
i nie ma do niego zastosowania wyrażane na gruncie art. 168 KPC stanowisko judykatury w kwestii ponoszenia przez
stronę konsekwencji zaniedbań proceduralnych jej pełnomocnika. Przyczyna przekroczenia terminu z art. 48 § 1 KP
musi być zatem niezależna od pracownika, ale może być zależna od jego pełnomocnika procesowego (wyroki SN
z 12.7.2005 r., II PK 358/04, OSNP Nr 5–6/2006, poz. 87; z 14.1.2008 r., II PK 104/07, 
 i z 13.12.2012 r., II PK
61/12, MoPr Nr 5/2013, s. 259–262).
W przedmiotowej sprawie sądy obu instancji skupiły całą uwagę na ustaleniu chwili powzięcia przez Jolantę G.
wiedzy o uprawomocnieniu się wyroku sądu I instancji przywracającego ją do pracy u pozwanego pracodawcy.
Tymczasem istota problemu sprowadza się do pytania, czy powódka została prawidłowo pouczona o tym, jak liczyć
określony w art. 48 § 1 KP termin do zgłoszenia gotowości do pracy. Nie posiadając wykształcenia prawniczego,
zawierzyła ona w tym zakresie swemu profesjonalnemu pełnomocnikowi procesowemu w osobie radcy prawnego.
Dlatego błąd pełnomocnika skarżącej, polegający na utrzymywaniu strony w przeświadczeniu, iż dla skutecznego
zgłoszenia przez pracownika gotowości do pracy konieczne jest legitymowanie się przez niego prawomocnym
wyrokiem sądowym o przywróceniu do pracy, zaopatrzonym w klauzulę wykonalności, może być traktowany jako
przyczyna uchybienia niezależna od pracownika w rozumieniu powołanego przepisu.
Podzielając kasacyjny zarzut naruszenia prawa materialnego przy ferowaniu zaskarżonego wyroku, SN z mocy art.
39815 § 1 KPC oraz art. 108 § 2 KPC w zw. z art. 39821 KPC orzekł jak w sentencji.
Wyrok SN z 25.1.2017 r., II PK 320/15







Sąd Najwyższy uznał, że błąd pełnomocnika powódki, który wprowadził ją w błąd co do terminu zgłoszenia gotowości do pracy, stanowił przyczynę niezależną od pracownika. W rezultacie, SN uwzględnił skargę kasacyjną i zmienił wyrok II instancji, przyznając rację powódce.