Projekty zmian aktów prawnych

Zmodyfikowany katalog danych, których pracodawca może żądać od pracownika został rozszerzony o adres e-mail i numer telefonu. Nowy projekt ustawy wprowadza zasady dotyczące zgody pracownika na przetwarzanie danych oraz regulacje dotyczące funduszu świadczeń socjalnych. Zmiany są związane z rozporządzeniem UE o ochronie danych osobowych. Projekt zakłada również legalizację monitoringu w miejscu pracy oraz przetwarzanie danych biometrycznych pracowników. Nowa ustawa wprowadza inspektora ochrony danych, postępowanie kontrolne i odpowiedzialność cywilną za naruszenie przepisów o ochronie danych.

Tematyka: zmiany aktów prawnych, katalog danych, zgoda pracownika, fundusz świadczeń socjalnych, monitorowanie pracy, dane biometryczne, inspektor ochrony danych, odpowiedzialność cywilna, wolność związków zawodowych, handel w niedzielę

Zmodyfikowany katalog danych, których pracodawca może domagać się od pracownika | Korzystanie
z monitoringu w miejscu pracy oraz danych biometrycznych pracowników ma być dozwolone | Inspektor
ochrony danych osobowych, postępowanie kontrolne oraz odpowiedzialność cywilna za naruszenie
przepisów o ochronie danych – jest projekt nowej ustawy | Wolność tworzenia i wstępowania do związków
zawodowych | Ograniczenie handlu w niedziele
Zmodyfikowany katalog danych, których pracodawca może domagać się od pracownika
Ustawodawca nieznacznie zmodyfikował też katalog danych, których pracodawca może żądać od kandydata do
pracy. Wśród propozycji dodano adres e-mail oraz numer telefonu.
Projekt zakłada, że przetwarzanie innych danych niż określone w przepisach będzie możliwe za zgodą pracownika,
z zastrzeżeniem, że dane dotyczą stosunku pracy. Zgoda, tak samo jak w przypadku danych biometrycznych,
powinna być pisemna bądź elektroniczna. Brak jej udzielenia nie może mieć negatywnych konsekwencji dla tych
osób (w postaci np. odmowy zatrudnienia czy zwolnienia). Zmianę należy oceniać pozytywnie. Wydaje się
przesądzać, że zgoda udzielana w stosunkach pracy może być dobrowolna, co do tej pory było przedmiotem sporów
i tematem bardzo kontrowersyjnym.
Zmiany obejmą też zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Pracodawcy uzyskiwaliby dane od osób uprawnionych
do ulgowych usług i świadczeń z ZFŚS na podstawie ich wcześniejszej zgody. Oznacza to koniec wątpliwości, jakie
były do tej pory podnoszone przez pracodawców, którzy nie wiedzieli, czy takie zgody należy odbierać. Dane byłyby
przekazywane w formie oświadczenia i mogłyby być wykorzystywane wyłącznie w zakresie niezbędnym do ustalenia
prawa osoby uprawnionej do ulgowej usługi czy świadczenia.
Projekt jest na etapie konsultacji publicznych. Zmiany są związane z rozpoczęciem obowiązywania od 25.5.2018 r.
rozporządzenia 2016/679 Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku
z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych.
Korzystanie z monitoringu w miejscu pracy oraz danych biometrycznych pracowników ma być dozwolone
Trwają prace nad projektem zmian dotyczących różnego rodzaju form monitorowania pracowników w miejscu pracy.
Przewidują w szczególności możliwość wprowadzenia przez pracodawcę monitoringu wizyjnego w miejscu pracy.
Wystarczy samo poinformowanie o tym fakcie na 14 dni przed jego wprowadzeniem. Monitoring mógłby być
wprowadzony m.in. w celu zapewnienia bezpieczeństwa lub ochrony mienia. Nie może natomiast stanowić środka
kontroli wykonywania pracy przez pracownika. Do tej pory kwestia monitoringu nie jest uregulowana na poziomie
przepisów powszechnie obowiązujących, a jego stosowanie wymaga wprowadzenia szczegółowych regulacji
wewnętrznych co do celu, zakresu oraz sposobu dokonywania kontroli, a także poinformowania pracowników.
Projekt zakłada również dopuszczalność przetwarzania danych biometrycznych pracowników, z zastrzeżeniem, że
dane te dotyczą stosunku pracy. Pracownik będzie musiał wyrazić na to zgodę. Jednocześnie w projekcie brak jest
wyraźnego zakazu przetwarzania danych biometrycznych, np. na potrzeby kontroli czasu ich pracy.
Inspektor ochrony danych osobowych, postępowanie kontrolne oraz odpowiedzialność cywilna za
naruszenie przepisów o ochronie danych – jest projekt nowej ustawy
Ustawa reguluje kwestię wyznaczania inspektora ochrony danych, który zastąpi administratora bezpieczeństwa
informacji. Opisuje warunki i tryb udzielania certyfikacji i akredytacji, reguluje postępowanie w sprawie naruszenia
przepisów o ochronie danych osobowych.
Reguluje również postępowanie kontrolne i wprowadza ograniczenie wysokości administracyjnej kary pieniężnej do
100 000 zł nakładanej na podmioty publiczne, takie jak ZUS, NFZ, PAN itd.
Wprowadzona została także odpowiedzialność cywilna za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych,
dodatkowa, poza możliwością żądania odszkodowania przewidzianą przez rozporządzenie unijne. Projekt ustawy
stanowi, że każda osoba, a więc też pracownik, którego prawa zostały naruszone, może żądać zaniechania tego
działania, a także może żądać, by podmiot, który dopuścił się naruszenia, dopełnił czynności potrzebnych do
usunięcia jego skutków. Zdecydowano się na wprowadzenie takiej regulacji, aby dać wyraźną cywilnoprawną
podstawę do wysuwania roszczeń o charakterze niemajątkowym, poza możliwością wysuwania ich na podstawie
przepisów o ochronie dóbr osobistych przewidzianych w Kodeksie cywilnym.

Projekt znajduje się na etapie opiniowania. Ustawa jest dodatkową regulacją obok rozporządzenia 2016/679
Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych
osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych, które zacznie obowiązywać od 25.5.2018 r.
Wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych
Projekt zmian do ustawy o związkach zawodowych jest konsekwencją wyroku TK z 2.6.2015 r., K 1/13, w którym
Trybunał stwierdził, że art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych w zakresie, w jakim ogranicza wolność
tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom wykonującym pracę zarobkową niewymienionym w tym
przepisie (a więc w szczególności osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych), jest niezgodny
z Konstytucją. Projekt realizuje wytyczne Trybunału, gdyż przyznaje uprawnienia związkowe osobom zatrudnionym
na podstawie umów cywilnoprawnych, które są ekonomicznie zależne i które posiadają interesy grupowe
wymagające ochrony.
Projekt zakłada zapewnienie osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy zrzeszanie się
w związkach zawodowych, jeśli zostaną spełnione następujące przesłanki: osoby te nie zatrudniają do pracy
zarobkowej innych osób, nie ponoszą ryzyka gospodarczego związanego z wykonywaniem tej pracy oraz mają takie
interesy zawodowe związane z wykonywaniem pracy, które mogą być grupowo chronione.
Projekt znajduje się na etapie prac w Sejmie – skierowano go do pierwszego czytania.
Ograniczenie handlu w niedziele
Obywatelski projekt ustawy o zakazie handlu w niedzielę został poddany pracom Podkomisji stałej do spraw rynku
pracy, w efekcie których powstał zupełnie nowy projekt.
Budzi on wiele wątpliwości interpretacyjnych. Przykładowo, zgodnie z projektem, handel to proces sprzedaży,
polegający na wymianie towaru lub wyrobu na środki pieniężne. Takie rozumienie odbiega od klasycznej definicji
sprzedaży wynikającej z Kodeksu cywilnego, gdzie jest mowa o przeniesieniu własności rzeczy i zapłacie ceny.
W projekcie nie ma przy tym definicji „towaru” ani „wyrobu”, co dodatkowo utrudnia ustalenie, czym jest „handel”
w rozumieniu tego projektu. Nieprecyzyjna jest również definicja czynności związanych z handlem. Czynności te są
definiowane jako czynności bezpośrednio związane z handlem wykonywane przez pracownika lub zatrudnionego,
a także czynności związane z magazynowaniem towarów lub ich inwentaryzacją. Projektodawca definiuje „to samo”
przez „to samo”, stwierdzając, że „czynności związane z handlem” to „czynności bezpośrednio związane z handlem”.
Nie wynika z tego, jakie są to czynności i czym się różnią od samego handlu. Podobnych wątpliwości jest znacznie
więcej i projekt wymaga jeszcze intensywnych prac legislacyjnych.
Nad projektem trwają prace w Sejmie. Na razie nie wiadomo, czy i w jakim kształcie projektowane przepisy wejdą
w życie.
r.pr. Robert Stępień, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch
Paulina Szymczak-Kamińska, aplikant adwokacki, prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch

Projekty zmian aktów prawnych dotyczą m.in. katalogu danych pracowniczych, monitoringu w miejscu pracy, inspektora ochrony danych oraz wolności tworzenia związków zawodowych. Ograniczenie handlu w niedziele budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Prace nad projektami trwają, a ich wprowadzenie w życie jest niepewne.