Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracownika
W orzecznictwie i doktrynie szeroko akceptowane jest stanowisko, że pracodawca może domagać się odszkodowania, jeśli pracownik rozwiąże umowę o pracę bez uzasadnionej przyczyny. Jednakże wysokość odszkodowania powinna być zgodna z zasadami współżycia społecznego, aby uniknąć nadmiernych konsekwencji dla pracownika. Istotne jest zachowanie okresu wypowiedzenia w celu umożliwienia pracodawcy odpowiedniego przygotowania do odejścia pracownika.
Tematyka: rozwiązanie umowy o pracę, odszkodowanie, okres wypowiedzenia, zasady współżycia społecznego, pracownik, pracodawca, orzecznictwo, doktryna
W orzecznictwie i doktrynie szeroko akceptowane jest stanowisko, że pracodawca może domagać się odszkodowania, jeśli pracownik rozwiąże umowę o pracę bez uzasadnionej przyczyny. Jednakże wysokość odszkodowania powinna być zgodna z zasadami współżycia społecznego, aby uniknąć nadmiernych konsekwencji dla pracownika. Istotne jest zachowanie okresu wypowiedzenia w celu umożliwienia pracodawcy odpowiedniego przygotowania do odejścia pracownika.
W ocenie SN domaganie się przez pracodawcę odszkodowania, jeżeli pracownik bez uzasadnionej przyczyny rozwiązuje umowę o pracę, nie może być traktowane jako godzące w zasady współżycia społecznego. Jak podkreśla się w orzecznictwie, dopuszczalne jest ograniczenie wysokości przysługującego pracodawcy odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli jego wysokość godzi w zasady współżycia społecznego, jednakże sama możliwość jego dochodzenia nie może być traktowana jako niezgodna z tymi zasadami. Stanowisko takie jest szeroko akceptowane zarówno przez orzecznictwo, jak i doktrynę. W przeciwnym razie na pracowniku nie ciążyłaby żadna sankcja za nieuzasadnione rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, co dla pracodawcy niejednokrotnie powoduje istotne problemy z odpowiednią organizacją pracy. Podkreślić należy, że w celu uniknięcia „perturbacji” u pracodawcy wywołanych rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika jest właśnie okres wypowiedzenia, który daje czas na odpowiednie przystosowanie procesu pracy po odejściu pracownika. Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia jest natomiast działaniem nadzwyczajnym, z którego pracownik może skorzystać jedynie w przypadku uzasadnionych powodów. Analogicznie jest w sytuacji rozwiązywania stosunku pracy przez pracodawcę, gdzie rozwiązanie bez wypowiedzenia musi opierać się na szczególnych przesłankach, a w razie ich niespełnienia pracownikowi przysługuje odszkodowanie. Gdyby natomiast uznać, że dochodzenie odszkodowania przez pracodawcę za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia jest niedopuszczalne jako niezgodne z zasadami współżycia społecznego, wówczas pojawiłaby się rażąca nierówność w stosunkach pracy. Pracownik mógłby bez ponoszenia żadnych sankcji rozwiązywać umowę w każdym czasie bez podawania jakiejkolwiek przyczyny, pracodawca zaś liczyć by się musiał z koniecznością zapłaty odszkodowania w sytuacji przeciwnej. Wyrok SN z 12.4.2017 r., II PK 56/16
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika jest działaniem nadzwyczajnym, które wymaga uzasadnionych powodów. W przypadku nieuzasadnionego rozwiązania umowy, pracodawca może dochodzić odszkodowania, pod warunkiem że jego wysokość nie narusza zasad współżycia społecznego. Wprowadzenie rażącej nierówności w stosunkach pracy byłoby nieakceptowalne.