Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany coroczny urlop
Publikacja omawia kwestię ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny urlop w kontekście dyrektywy 2003/88/WE oraz Karty Praw Podstawowych UE. Przeanalizowano ramy prawne dotyczące corocznego urlopu wypoczynkowego z perspektywy prawa UE i prawa Zjednoczonego Królestwa. Opisano stan faktyczny związany z powództwem pracownika oraz stanowisko Trybunału Sprawiedliwości w kwestii prawa pracownika do urlopu i możliwości kumulowania niewykorzystanego urlopu.
Tematyka: coroczny urlop, ekwiwalent pieniężny, dyrektywa 2003/88/WE, Karta Praw Podstawowych UE, Trybunał Sprawiedliwości, prawa pracownicze
Publikacja omawia kwestię ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny urlop w kontekście dyrektywy 2003/88/WE oraz Karty Praw Podstawowych UE. Przeanalizowano ramy prawne dotyczące corocznego urlopu wypoczynkowego z perspektywy prawa UE i prawa Zjednoczonego Królestwa. Opisano stan faktyczny związany z powództwem pracownika oraz stanowisko Trybunału Sprawiedliwości w kwestii prawa pracownika do urlopu i możliwości kumulowania niewykorzystanego urlopu.
1. Wykładni art. 7 dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4.11.2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy[Dz.Urz. UE L Nr 299, s. 9; dalej jako: dyrektywa 2003/88.] oraz art. 47 Karty Praw Podstawowych UE[Dz.Urz. UE z 2010 r., C-Nr 83, poz. 389; dalej jako: Karta.], ustanawiającego prawo do skutecznego środka prawnego, należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji sporu między pracodawcą a pracownikiem co do tego, czy pracownik jest uprawniony do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego na podstawie pierwszego z tych unormowań, unormowania te stoją na przeszkodzie wymogowi, zgodnie z którym pracownik musi najpierw skorzystać z takiego urlopu zanim będzie mógł ustalić, czy jest on uprawniony do wynagrodzenia z tego tytułu. 2. Wykładni art. 7 dyrektywy 2003/88 należy dokonywać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom lub praktykom krajowym, które nie pozwalają pracownikowi na przeniesienie, a w danym przypadku na skumulowanie aż do chwili ustania jego stosunku pracy, praw do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przysługujących mu w kilku kolejnych okresach rozliczeniowych, który nie został wykorzystany ze względu na to, że pracodawca odmówił mu wypłacenia wynagrodzenia za ten urlop. Wyrok TS z 29.11.2017 r., King, C-214/16 Ramy prawne 1. Konwencja MOP Nr 132 Zgodnie z art. 9 ust. 1 Konwencji MOP Nr 132 z 24.6.1970 r. dotyczącej corocznych płatnych urlopów (zrewidowanej) nieprzerwana część corocznego urlopu płatnego, o której mowa w ust. 2 art. 8 niniejszej Konwencji, powinna być udzielona i wykorzystana nie później niż w ciągu roku, a pozostała część corocznego urlopu płatnego nie później niż w ciągu 18 miesięcy od końca roku, za który przysługuje prawo do urlopu. Konwencja została ratyfikowana przez 37 państw, w gronie których nie ma Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. 2. Prawo UE Zgodnie z motywem 6 dyrektywy 2003/88 należy wziąć pod uwagę zasady MOP dotyczące organizacji czasu pracy, włączając w to również zasady odnoszące się do pracy w porze nocnej. W art. 1 dyrektywy 2003/88 określono: „1. Niniejsza dyrektywa ustala minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w odniesieniu do organizacji czasu pracy. 2. Niniejszą dyrektywę stosuje się do: a) minimalnych okresów […] corocznego urlopu wypoczynkowego […]”. Artykuł 7 dyrektywy 2003/88 brzmi następująco: „1. Państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, by każdy pracownik był uprawniony do corocznego płatnego urlopu [wypoczynkowego] w wymiarze co najmniej czterech tygodni, zgodnie z warunkami uprawniającymi i przyznającymi mu taki urlop, przewidzianymi w ustawodawstwie krajowym i/lub w praktyce krajowej. 2. Minimalny okres corocznego płatnego urlopu nie może być zastąpiony wypłatą ekwiwalentu pieniężnego, z wyjątkiem przypadku gdy stosunek pracy ulega rozwiązaniu”. Artykuł 17 dyrektywy 2003/88 przewiduje, że państwa członkowskie mogą stosować odstępstwa od niektórych jej przepisów. Żadnego odstępstwa nie dopuszcza się w odniesieniu do art. 7 dyrektywy 2003/88. 3. Prawo Zjednoczonego Królestwa Dyrektywa 2003/88 została wdrożona do prawa Zjednoczonego Królestwa poprzez Working Time Regulations 1998[Dalej jako: rozporządzenie z 1998 r.]. Artykuł 13 rozporządzenia z 1998 r. przyznaje każdemu pracownikowi prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego. Na podstawie art. 13 ust. 1 tego rozporządzenia pracownikowi przysługuje prawo do czterech tygodni corocznego urlopu wypoczynkowego w ciągu każdego rocznego okresu rozliczeniowego. Artykuł 13 ust. 9 rozporządzenia z 1998 r. przewiduje, że urlop przysługujący pracownikowi na mocy niniejszego przepisu może być podzielony na części, lecz: a) może on być wykorzystany jedynie w okresie rozliczeniowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo, oraz b) nie może zostać zastąpiony wypłatą ekwiwalentu pieniężnego, chyba że stosunek pracy pracownika ustanie. Artykuł 16 ust. 1 rozporządzenia z 1998 r. przewiduje, że pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas corocznego urlopu wypoczynkowego przysługującego mu na mocy art. 13 w wysokości równej tygodniowemu wynagrodzeniu za każdy tydzień urlopu wypoczynkowego. Artykuł 30 ust. 1 rozporządzenia z 1998 r. przyznaje pracownikom następujące prawo: „1. Pracownik może wytoczyć powództwo do Employment Tribunal [Sąd pracy.], jeśli jego pracodawca: a) uniemożliwił mu skorzystanie z prawa przysługującego mu na mocy: (i) […] art. 13 ust. 1 […] albo b) nie wypłacił mu części lub całości kwoty należnej mu na podstawie […] art. 16 ust. 1. 2. Employment Tribunal odrzuca pozew, który nie został złożony: a) przed upływem trzech miesięcy, licząc od dnia, w którym pracodawca powinien był umożliwić pracownikowi skorzystanie z danego prawa (zaś w przypadku okresu odpoczynku lub urlopu trwających dłużej niż jeden dzień – od dnia, w którym powinny się były one rozpocząć) lub, stosownie do okoliczności, w którym pracownik miał otrzymać wynagrodzenie; b) przed upływem późniejszego terminu, jaki Employment Tribunal uzna za stosowny w razie ustalenia, że pracownik nie miał możliwości wniesienia powództwa przed upływem wyżej wymienionego okresu trzech miesięcy lub, stosownie do okoliczności, sześciu miesięcy”. Stan faktyczny C. King był zatrudniony w The Sash Window Workshop Ltd [Dalej jako: Sash WW.] od 1.6.1999 r. aż do chwili przejścia na emeryturę, tj. 6.10.2012 r., na podstawie tzw. umowy „o świadczenie usług w ramach samozatrudnienia”. Zgodnie z tą umową wynagrodzenie otrzymywał wyłącznie w formie prowizji. Umowa nie przewidywała wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego. Po ustaniu stosunku pracy C. King wystąpił do pracodawcy z żądaniem wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za coroczny urlop wypoczynkowy, którego nie wykorzystał w tym okresie. Sash WW odmówiła spełnienia tego żądania, argumentując, że miał on status osoby pracującej w ramach samozatrudnienia. C. King wniósł powództwo do sądu. Sąd wyróżnił trzy kategorie urlopu wypoczynkowego, za czas którego – czego strony nie kwestionują – nie wypłacono wynagrodzenia: – „wynagrodzenie za czas urlopu 1”, odpowiadające urlopowi nabytemu, lecz w momencie ustania stosunku pracy niewykorzystanemu w ostatnim okresie rozliczeniowym (2012– –2013); – „wynagrodzenie za czas urlopu 2”, odpowiadające urlopowi faktycznie wykorzystanemu w latach 1999–2012, za który jednak nie wypłacono wynagrodzenia; – „wynagrodzenie za czas urlopu 3”, odpowiadające urlopowi nabytemu, ale niewykorzystanemu przez C. Kinga w całym okresie jego zatrudnienia w wymiarze 24,15 tygodni. Sąd orzekł, że C. King ma status „pracownika” w rozumieniu dyrektywy 2003/88 oraz że miał prawo do wypłaty wynagrodzenia za czas urlopu w przypadku każdej z trzech wskazanych wyżej kategorii corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Sash WW wniosła apelację od tego wyroku. Poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierzał do ustalenia: – czy wykładni art. 7 dyrektywy 2003/88 oraz art. 47 Karty, ustanawiającego prawo do skutecznego środka prawnego, należy dokonywać w ten sposób, że w sytuacji sporu między pracodawcą a pracownikiem co do tego, czy pracownik jest uprawniony do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego na podstawie pierwszego z tych unormowań, te regulacje stoją na przeszkodzie wymogowi skorzystania przez pracownika z urlopu przed możliwością ustalenia, czy jest on uprawniony do wynagrodzenia za czas takiego urlopu? – czy wykładni art. 7 dyrektywy 2003/88 należy dokonywać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom lub praktykom krajowym, które nie pozwalają pracownikowi na przeniesienie, a w danym przypadku na skumulowanie aż do chwili ustania jego stosunku pracy, praw do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przysługujących mu w kilku kolejnych okresach rozliczeniowych, który nie został wykorzystany ze względu na to, że pracodawca odmówił wypłacenia mu wynagrodzenia za ten urlop? Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości 1. Prawo pracownika do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego Z art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 – przepisu, od którego ta dyrektywa nie dopuszcza odstępstw – wynika, że każdy pracownik jest uprawniony do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej czterech tygodni. Z orzecznictwa TS wynika, że prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego należy postrzegać jako zasadę prawa socjalnego UE o szczególnej wadze, której wdrażanie przez właściwe organy krajowe może być dokonywane tylko w granicach wyraźnie określonych w samej dyrektywie 2003/88[Zob. wyrok TS z 30.6.2016 r., Sobczyszyn, C-178/15, EU:C:2016:502, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo.]. Prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego zostało w sposób wyraźny uznane w art. 31 ust. 2 Karty, która stosownie do art. 6 ust. 1 TUE ma tę samą moc prawną co Traktaty[Zob. wyrok TS z 22.11.2011 r., KHS, C- 214/10, EU:C:2011:761, pkt 37.]. Do państw członkowskich należy ustalenie warunków wykonywania i wdrażania prawa do corocznego płatnego urlopu. Jednakże na podstawie przepisów dyrektywy 2003/88 i dotychczasowego orzecznictwa TS stwierdził, że te państwa nie mogą uzależniać istnienia tego prawa, które wynika wprost z tej dyrektywy, od spełnienia jakichkolwiek warunków wstępnych[Podobnie wyrok TS z 20.1.2009 r., Schultz-Hoff i in., C-350/06 i C-520/06, EU:C:2009:18, pkt 28.]. Z orzecznictwa TS wynika również, że dyrektywa 2003/88 traktuje prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego oraz prawo do otrzymania wynagrodzenia z tego tytułu jako dwa aspekty jednego prawa. Celem wymogu wynagrodzenia za czas urlopu jest stworzenie pracownikowi będącemu na urlopie sytuacji, która, jeśli chodzi o wynagrodzenie, jest porównywalna z okresami jego pracy[Zob. wyrok TS z 22.5.2014 r., Lock, C-539/12, EU:C:2014:351, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo.]. Zdaniem TS z powyższych rozważań wynika, że pracownik powinien mieć możliwość otrzymania wynagrodzenia, do jakiego jest uprawniony na gruncie art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88, z chwilą skorzystania z corocznego urlopu wypoczynkowego. Istota prawa do corocznego płatnego urlopu sprowadza się bowiem do umożliwienia pracownikowi odpoczynku oraz zapewnienia mu okresu wytchnienia i czasu wolnego[Zob. w szczególności wyroki TS: Schultz-Hoff i in., pkt 25; Sobczyszyn, pkt 25.]. Komisja Europejska wskazywała, że pracownik postawiony w sytuacji, w której w trakcie corocznego urlopu wypoczynkowego nie jest pewien, czy otrzyma należne mu wynagrodzenie, nie ma możliwości wykorzystania tego urlopu jako okresu wytchnienia i czasu wolnego zgodnie z art. 7 dyrektywy 2003/88. Sytuacja taka może też zniechęcić pracownika do skorzystania z corocznego urlopu wypoczynkowego. Trybunał podkreślił, że każda praktyka lub zaniechanie po stronie pracodawcy mogące potencjalnie zniechęcić pracownika do skorzystania z corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego również są sprzeczne z celem tego urlopu[Podobnie wyrok Lock, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo.]. Wbrew stanowisku Zjednoczonego Królestwa TS stwierdził, że przestrzeganie prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego nie powinno zależeć od ustaleń faktycznych odnoszących się do sytuacji finansowej, w jakiej znajduje się dany pracownik w chwili skorzystania z urlopu. W dyrektywie 2003/88 nie określono środków zaskarżenia przed sądem przysługujących pracownikowi w razie sporu z pracodawcą, za pomocą których będzie on mógł dochodzić prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Jednakże zdaniem TS państwa członkowskie powinny w tym kontekście zagwarantować, że prawo do skutecznego środka prawnego, określone w art. 47 Karty, będzie przestrzegane[Zob. analogicznie wyrok TS z 15.9.2016 r., Star Storage i in., C-439/14 i C-488/14, EU:C:2016:688, pkt 46.]. Z postanowienia odsyłającego wynika, że prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przewidziane w art. 7 dyrektywy 2003/88 zostało wprowadzone w Zjednoczonym Królestwie na mocy dwóch odrębnych przepisów rozporządzenia z 1998 r., tj. art. 13, który przyznaje pracownikom prawo do okresu corocznego urlopu wypoczynkowego, oraz art. 16, który ustanawia prawo do wynagrodzenia za okres tego urlopu. W art. 30 ust. 1 tego rozporządzenia przewidziano, że pracownikowi przysługuje prawo do dwóch odrębnych środków zaskarżenia przed sądem, tj. powództwo służące zakwestionowaniu okoliczności, że pracodawca odmówił przyznania pracownikowi prawa do corocznego urlopu wypoczynkowego na gruncie wspomnianego art. 13, albo powództwo służące zakwestionowaniu okoliczności, że pracodawca nie wypłacił pracownikowi wynagrodzenia za okres tego urlopu zgodnie z art. 16 rozporządzenia. Z postanowienia odsyłającego wynika, że przyjęta przez Employment Appeal Tribunal (sąd pracy II j instancji) wykładnia tych przepisów sprowadza się do uznania, iż pracownik może dochodzić roszczenia związanego z naruszeniem jego prawa do corocznego urlopu wypoczynkowego, określonego w art. 13 rozporządzenia z 1998 r., tylko w przypadku gdy pracodawca w ogóle nie udzielił mu urlopu wypoczynkowego, odpłatnego czy nieodpłatnego. Ponadto może dochodzić, na podstawie art. 16 tego rozporządzenia, wynagrodzenia wyłącznie za okres urlopu, którego faktycznie nie wykorzystał. Jednakże TS stwierdził, że taka wykładnia właściwych krajowych środków zaskarżenia przed sądem prowadzi do tego, że w sytuacji gdy pracodawca udziela pracownikowi wyłącznie urlopu nieodpłatnego, ten ostatni nie może dochodzić przed sądem prawa do skorzystania z urlopu odpłatnego. Aby mógł to zrobić, musiałby najpierw wykorzystać urlop bez wynagrodzenia, a następnie wytoczyć powództwo w celu uzyskania z tego tytułu wynagrodzenia. W ocenie TS takie rozwiązanie jest niezgodne z art. 7 dyrektywy 2003/88. A fortiori, w przypadku pracownika będącego w sytuacji takiej jak C. King, interpretowanie krajowych środków zaskarżenia przed sądem w sposób wskazany przez Employment Appeal Tribunal uniemożliwia pracownikowi po ustaniu stosunku pracy dochodzenia roszczeń związanych z naruszeniem art. 7 dyrektywy 2003/88 w odniesieniu do okresów płatnego, ale niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, w celu uzyskania świadczenia, o którym mowa w ust. 2 tego artykułu. Pracownik, taki jak C. King, zostaje w takim przypadku pozbawiony możliwości skorzystania ze skutecznego środka prawnego. 2. Kumulowanie praw do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego W rozpatrywanej sprawie C. King, z przyczyn od niego niezależnych, nie mógł przed przejściem na emeryturę skorzystać z prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Trybunał wskazał, że dyrektywa 2003/88 nie pozwala państwom członkowskim ani na wyłączenie prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, ani na ustanowienie przepisów przewidujących wygaśnięcie tego prawa po upływie okresu rozliczeniowego lub okresu dozwolonego przeniesienia tego prawa ustalonego przez prawo krajowe, w przypadku gdyby pracownik nie mógł z niego skorzystać[Wyrok Schultz-Hoff i in., pkt 47, 48 i przytoczone tam orzecznictwo.]. Ponadto z orzecznictwa TS wynika, że pracownik, który nie był w stanie, z przyczyn niezależnych od niego, skorzystać ze swojego prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przed ustaniem jego stosunku pracy, ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego na podstawie art. 7 ust. 2 dyrektywy 2003/88. Wysokość tego ekwiwalentu należy obliczać w taki sposób, aby pracownik znalazł się w sytuacji porównywalnej z sytuacją, w której byłby, gdyby skorzystał z tego prawa w trakcie trwania jego stosunku pracy[Wyrok Schultz-Hoff i in., pkt 61.]. W sprawach, które TS rozstrzygał na podstawie art. 7 dyrektywy 2003/88, zainteresowani pracownicy nie mogli skorzystać z prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego ze względu na ich nieobecność w pracy spowodowaną chorobą. W tym szczególnym kontekście TS orzekł, że chociaż pracownik, który jest niezdolny do pracy w ciągu kilku następujących po sobie okresów rozliczeniowych, ma prawo do skumulowania, w nieograniczonym wymiarze, wszystkich praw do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego nabytych w okresie swojej nieobecności w pracy, to możliwość takiej nieograniczonej kumulacji przestaje odpowiadać rzeczywistemu celowi prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego[Podobnie wyrok KHS, pkt 29, 30.]. Wobec tego TS uznał, że w specyficznych okolicznościach, w których znajduje się pracownik niezdolny do pracy przez kilka następujących po sobie okresów rozliczeniowych, mając na względzie nie tylko względy związane z ochroną pracownika, którym przyświeca dyrektywa 2003/88, ale również względy związane z ochroną pracodawcy przed ryzykiem nadmiernej kumulacji okresów nieobecności pracownika oraz przed trudnościami związanymi z organizacją pracy, które te nieobecności mogłyby powodować, art. 7 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie przepisom lub praktykom krajowym, ograniczającym – poprzez ustanowienie 15 miesięcznego okresu dozwolonego przeniesienia, po upływie którego prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego wygasa – możliwość kumulacji praw do takiego urlopu przez pracownika niezdolnego do pracy w ciągu kilku następujących po sobie okresów rozliczeniowych[Zob. wyrok KHS, pkt 38, 39 i 44.]. Z orzecznictwa TS wynika, że prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego nie może być interpretowane zawężająco [Zob. wyrok TS z 22.4.2010 r., Zentralbetriebsrat der Landeskrankenhäuser Tirols, C- 486/08, EU:C:2010:215, pkt 29.]. W związku z tym wszelkie odstępstwa od unijnego prawa dotyczącego organizacji czasu pracy, przewidziane w dyrektywie 2003/88, muszą być interpretowane w ten sposób, że zakres ich zastosowania jest ograniczony do tego, co jest ściśle niezbędne do zagwarantowania interesów, których ochronę umożliwiają[Podobnie wyrok TS z 14.10.2010 r., Union syndicale Solidaires Isere, C-428/09, EU:C:2010:612, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo.]. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie, zdaniem TS, ochrona interesów pracodawcy nie wydaje się ściśle niezbędna, a w związku z tym nie uzasadnia odstępstwa od prawa pracownika do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Trybunał stwierdził, że ocena prawa pracownika, takiego jak C. King, do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego nie jest związana z przypadkiem, w którym jego pracodawca byłby postawiony w sytuacji okresów nieobecności pracownika ze względu na jego długotrwałą chorobę, co przekładałoby się na trudności w organizacji pracy. Przeciwnie, aż do momentu odejścia pracownika na emeryturę pracodawca korzystał z tego, że ten pracownik nie przerywał swojej działalności zawodowej wykonywanej na jego rzecz okresami corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Ponadto okoliczność, że Sash WW błędnie przyjęła, że C. Kingowi nie przysługiwało prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, nawet przy założeniu, że ta spółka miałaby rację, jest bez znaczenia. Otóż na pracodawcy spoczywa obowiązek zebrania wszelkich informacji dotyczących jego obowiązków w tym zakresie. Trybunał stwierdził, że samo istnienie prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego nie może zależeć od spełnienia jakichkolwiek warunków wstępnych, ponieważ pracownik wywodzi je wprost z dyrektywy 2003/88. A zatem okoliczność, czy przez te lata C. King składał wnioski o udzielenie mu corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, jest pozbawione znaczenia[Analogicznie wyrok TS z 12.6.2014 r., Bollacke, C-118/13, EU:C:2014:1755, pkt 27, 28.]. Wobec powyższego TS uznał, że odmiennie niż w sytuacji, kiedy dochodzi do kumulacji praw do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przez pracownika, który nie mógł z niego skorzystać z powodu choroby, pracodawca, który nie pozwala pracownikowi skorzystać z przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, powinien ponieść tego konsekwencje. Trybunał wskazał, że w takich okolicznościach, wobec braku jakichkolwiek unormowań krajowych, czy to rangi ustawodawczej, czy umownej, przewidujących ograniczenie możliwości przenoszenia prawa do urlopu zgodnie z wymogami prawa UE[Zob. podobnie wyroki: KHS oraz z 3.5.2012 r., Neidel, C-337/10, EU:C:2012:263.], unijny system organizacji czasu pracy przewidziany w dyrektywie 2003/88 nie może być interpretowany w sposób zawężający. Otóż dopuszczenie w tych okolicznościach możliwości wygaśnięcia prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego nabytego przez pracownika oznaczałoby aprobatę dla zachowania prowadzącego do bezpodstawnego wzbogacenia pracodawcy z pogwałceniem celu dyrektywy, którym jest ochrona zdrowia pracownika. Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie Wyrok TS z 29.11.2017 r., King, C-214/16
Trybunał Sprawiedliwości wyraźnie wskazał, że pracownik ma prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego z możliwością otrzymania ekwiwalentu pieniężnego w przypadku niewykorzystania urlopu. Decyzja ta podkreśla zasadę ochrony pracownika oraz konieczność respektowania prawa do wypoczynku. Publikacja stanowi ważne źródło informacji dla pracodawców i pracowników dotyczące praw związanych z urlopem wypoczynkowym.