Projekty zmian aktów prawnych

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy podjęła uchwałę o przyjęciu dwóch projektów: Kodeksu pracy i Kodeksu zbiorowego prawa pracy. Zmiany obejmują m.in. wprowadzenie nowych typów umów o pracę, skrócenie okresu zatrudnienia na czas określony oraz nowe zasady wypowiadania umów. Projekt ma również ujednolicić długość urlopu dla pracowników. W zakresie zbiorowego prawa pracy przewiduje się nowe formy reprezentacji załogi. Resort pracy rozpocznie teraz analizę projektów.

Tematyka: zmiany, Kodeks pracy, umowy o pracę, urlopy, zbiorowe prawo pracy, reprezentacja załogi, sektor finansowy, niekaralność, badanie kandydatów

Rewolucyjne zmiany w Kodeksie pracy | Pozyskiwanie informacji o niekaralności

Rewolucyjne zmiany w Kodeksie pracy
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy podjęła uchwałę o przyjęciu dwóch projektów: Kodeksu pracy i Kodeksu
zbiorowego prawa pracy. Nadal czekamy na publikację treści projektów. Jednak już teraz docierają do nas pierwsze
informacje o proponowanych zmianach.
Podstawą zatrudnienia mają być umowy o pracę lub samozatrudnienie. Komisja zaproponowała przy tym
wprowadzenie nowych typów umów o pracę takich jak umowa o pracę sezonową, umowa o pracę dorywczą czy
umowa o pracę nieetatową. Zdaniem Komisji jest to krok w kierunku uelastycznienia kodeksowych regulacji. Umowa
o pracę nieetatową ma umożliwić wykonywanie pracy tylko na wezwanie firmy, w wymiarze maksymalnie 20 godz.
tygodniowo i dotyczyć tylko osób młodych (studentów do 26. roku życia) i starszych (powyżej 60. roku życia). Jest to
propozycja, która jest zbliżona do występujących już w niektórych krajach umów zwanych „kontraktami zero godzin”,
które nie gwarantują zatrudnienia w określonym wymiarze czasowym.
Zmiany mają również dotknąć umowy na czas określony. Okres zatrudnienia na ich podstawie ma ulec skróceniu
z dotychczasowych 33 miesięcy do maksymalnie 18 miesięcy.
W zakresie wypowiadania umów pojawiła się propozycja wprowadzenia obowiązku wskazywania przyczyny
wypowiedzenia nie tylko w przypadku rozwiązywania umów na czas nieokreślony, ale także określony. Z kolei dla
pracodawców zatrudniających do 10 pracowników przewidziano zupełnie nowe rozwiązanie – możliwość zaniechania
informowania o przyczynie zwolnienia w przypadku zapłaty rekompensaty w wysokości zależnej od stażu pracy.
W procedurze zwalniania przewidziano również nowy etap – wysłuchanie pracownika (aktualnie Kodeks pracy nie
przewiduje takiego obowiązku).
W trakcie prac Komisji Kodyfikacyjnej głośno było również o urlopach. Jedną z głównych zmian w tym zakresie ma
być wprowadzenie 26 dni urlopu w roku dla wszystkich pracowników, niezależnie od stażu pracy. Ujednoliceniu
długości urlopu mają również towarzyszyć zmiany mające zapewnić pracownikowi faktyczny odpoczynek w danym
roku kalendarzowym i ograniczyć kumulowanie urlopu.
W zakresie zbiorowego prawa pracy mówi się o nowych formach reprezentacji załogi. Będzie ona mogła przybrać
formę: przedstawicielstwa związkowego (delegat związkowy i zakładowa organizacja związkowa), wybieranego (rada
zakładowa i delegat załogi) lub wyłonionego w sposób przyjęty w danej firmie.
Resort pracy rozpocznie teraz analizę projektów i dopiero po jej zakończeniu przedstawi swoje stanowisko w sprawie
ewentualnych dalszych prac nad przedstawionymi propozycjami.
Pozyskiwanie informacji o niekaralności
W dniu 22.2.2018 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności
osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego.
Na podstawie obowiązujących przepisów pracodawca może żądać informacji o niekaralności od osób ubiegających
się o zatrudnienie jedynie, gdy wymóg niekaralności wynika z odrębnych przepisów. W sytuacji gdy takiej wyraźnej
podstawy prawnej nie ma, pracodawca nie może domagać się zaświadczenia o niekaralności. Potwierdził to m.in.
NSA w wyroku z 1.12.2009 r. (I OSK 249/09,
). Należy jednak zwrócić uwagę, że informacje o niekaralności
pracownika mają istotne znaczenie dla firm działających na rynku finansowym, biorąc pod uwagę m.in. skalę ryzyka
wiążącego się z działalnością tych podmiotów dla stabilności systemu finansowego oraz konieczność ochrony
interesów uczestników rynku (w tym konsumentów).
Projekt ustawy przyznaje pracodawcom sektora finansowego uprawnienie do badania niekaralności osób
zatrudnionych i osób ubiegających się o zatrudnienie w tych podmiotach na stanowiskach związanych
z zarządzaniem mieniem tego podmiotu lub osób trzecich, dostępem do informacji prawnie chronionych lub
stanowiskach związanych z podejmowaniem decyzji obarczonych wysokim ryzykiem utraty mienia tego podmiotu
sektora finansowego lub osób trzecich, lub wyrządzenia innej znacznej szkody temu podmiotowi sektora finansowego
lub osobom trzecim.

Projektodawca nie zdecydował się na wprowadzenie katalogu stanowisk pracy, na których dopuszczalne będzie
żądanie podania informacji w zakresie karalności, pozostawiając tę kwestię racjonalnej ocenie pracodawców.
W ocenie projektodawcy stworzenie pełnego katalogu stanowisk, które objęte byłyby regulacją, jest niemożliwe ze
względu na różnorodność podmiotów sektora finansowego, wielość modeli organizacji wewnętrznej skutkującej
zróżnicowaniem zakresu i dostępu do informacji, poziomem ryzyka oraz ze względu na potrzebę zachowania
elastyczności proponowanej regulacji. To zaważyło na opisowym wskazaniu stanowisk.
W projekcie został również przewidziany zamknięty katalog przestępstw związany z rodzajem pracy w podmiotach
sektora finansowego, w zakresie których uprawnione będzie weryfikowanie kandydatów do pracy i osób
zatrudnionych.
Projekt zakłada ponadto, że niezłożenie oświadczenia bądź informacji z KRK lub udzielenie informacji
potwierdzających skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwo może stanowić przyczynę nienawiązania
stosunku pracy lub niezawarcia innej umowy, na podstawie której świadczona ma być dana praca, w tym umowy
zlecenia, umowy o dzieło, umowy agencyjnej lub innej umowy o podobnym charakterze. Z kolei w przypadku osoby
już zatrudnionej nieudzielenie na żądanie pracodawcy informacji lub udzielenie informacji potwierdzających skazanie
prawomocnym wyrokiem może stanowić przyczynę rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem lub rozwiązania
innej umowy bez względu na podstawę prawną świadczenia pracy.
Projekt 27.2.2018 r. został skierowany do I czytania w Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Sprawiedliwości
i Praw Człowieka.
r.pr. Łukasz Chruściel, partner w kancelarii Raczkowski Paruch
r.pr. Sandra Szybak-Bizacka, prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch

Projekt ustawy o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób w sektorze finansowym ma na celu umożliwienie pracodawcom badania niekaralności osób zatrudnionych i ubiegających się o zatrudnienie na odpowiedzialnych stanowiskach. Projekt nie wprowadza katalogu stanowisk, pozostawiając tę decyzję pracodawcom. Planuje się również weryfikację kandydatów oraz konsekwencje braku informacji o karalności.