Ustawa z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych

Ustawa z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych wprowadza powszechny system dobrowolnych programów oszczędzania na cele emerytalne. Przewiduje stopniowe wprowadzanie obowiązku zawierania umów o zarządzanie oraz roczną dopłatę do PPK w wysokości 240 zł. Uczestnik PPK może zrezygnować z wpłat na podstawie pisemnej deklaracji. Ustawa reguluje zasady gromadzenia środków, zawierania umów i finansowania PPK.

Tematyka: Ustawa, pracownicze plany kapitałowe, emerytura, system oszczędzania, umowy o zarządzanie, uczestnicy PPK, koszty zarządzania, nadzór finansowy, terminy wejścia w życie, informowanie uczestników

Ustawa z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. 2018 r. poz. 2215, dalej jako: PPKU)
wprowadza powszechny system dobrowolnych III-filarowych programów oszczędzania na cele emerytalne
w sektorze przedsiębiorstw – pracownicze plany kapitałowe.
• Stopniowo wprowadzany obowiązek zawierania umów o zarządzanie.
• Uczestnik PPK będzie mógł zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na podstawie pisemnej deklaracji złożonej
podmiotowi zatrudniającemu.
• Roczna dopłata do PPK wyniesie 240 zł.
Ustawa jest efektem podjętej przez Radę Ministrów w dniu 16.2.2016 r. uchwały nr 14/2016 w sprawie przyjęcia
„Planu na rzecz Odpowiedzialnego rozwoju”. Na jego podstawie opracowano założenia, a następnie projekt Strategii
na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju przyjętego 14.2.2017 r. przez Rade Ministrów.
Ustawa określa zasady gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych zwanych dalej „PPK”,
zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK, finansowania i dokonywania wpłat do PPK oraz
dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK.
Powszechność systemu
Powszechność systemu PPK gwarantować ma nałożenie na podmioty zatrudniające obowiązku zawierania umowy
o zarządzanie PPK, jeżeli zatrudniają co najmniej jedną osobę zatrudnioną (art. 7 PPKU). Obowiązek zawierania
umów o zarządzanie PPK ma być wprowadzany stopniowo (art. 134 PPKU). W odniesieniu do podmiotów
zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 250 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31.12.2018 r.,
trzymiesięczny termin, w ciągu którego należy zawrzeć umowę o prowadzenie PPK będzie liczony od 1.7.2019 r.,
w odniesieniu do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu
na dzień 30.6.2019 r. – od 1.1.2020 r., podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 20 osób
zatrudnionych według stanu na dzień 31.12.2019 r. – od 1.7.2020 r., a pozostałych podmiotów zatrudniających –
od 1.1.2021 r. W przypadku podmiotów zatrudniających będących jednostkami sektora finansów publicznych
w rozumieniu art. 9 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.),
projektowana ustawa przewiduje rozwiązania szczególne. W odniesieniu do takich podmiotów obowiązek zawarcia
umów o zarządzanie PPK powstanie w dniu 1.1.2021 r. niezależnie od tego ile osób zatrudniają (art. 137 PPKU).
Uczestnicy pracowniczych planów kapitałowych
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 31 PPKU uczestnikami PPK będą osoby, w imieniu i na rzecz których podmiot
zatrudniający zawarł umowę o prowadzenie PPK z instytucją finansową. Lista osób zatrudnionych, będących
uczestnikami PPK, stanowi załącznik do umowy o prowadzenie PPK, którego zmiana nie stanowi zmiany umowy
o prowadzenie PPK.
Strony umowy
Na mocy projektowanego art. 7 PPKU stronami umowy o zarządzanie PPK mają być podmiot zatrudniający
i instytucja finansow a. Instytucjami finansowymi w rozumieniu ustawy (art. 2 ust. 1 pkt 9 PPKU) będą odpowiednio
fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, które zostało umieszczone
w ewidencji PPK, fundusz emerytalny zarządzany przez PTE albo pracownicze towarzystwo emerytalne, które
zostały umieszczone w ewidencji PPK, lub zakład ubezpieczeń, który został umieszczony w ewidencji PPK. Pojęcie
podmiotu zatrudniającego (art. 2 ust. 1 pkt 19 PPKU) zostało zdefiniowane na potrzeby ustawy i obejmuje
pracodawców w rozumieniu Kodeksu pracy, zleceniodawców, nakładców, rolnicze spółdzielnie produkcyjne,
spółdzielnie kółek rolniczych i podmioty, w których działają rady nadzorcze, jeżeli ich członkowie są wynagradzani
z tytułu pełnienia tych funkcji.
Dobrowolność oszczędzania
Jednym z fundamentalnych założeń ustawy jest dobrowolność oszczędzania w PPK (art. 23 PPKU). W związku
z tym – zgodnie z art. 23 ust. 2 PPKU – uczestnik będzie mógł zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na
podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu.
Wpłaty dokonywane do PPK

Zgodnie z art. 25 PPKU wpłaty dokonywane do PPK mają być finansowane z własnych środków przez podmiot
zatrudniający i uczestnika. W terminie 30 dni po zakończeniu kwartału minister właściwy do spraw pracy
przekazuje uczestnikowi PPK, za pośrednictwem PFR, wpłatę powitalną, w kwocie równej 250 zł, w celu
zaewidencjonowania jej na rachunku PPK uczestnika PPK. Uprawnienie do wpłaty powitalnej przysługuje
uczestnikowi PPK, w imieniu i na rzecz którego zawarto w tym kwartale lub w kwartale poprzednim umowę
o prowadzenie PPK, i który przez co najmniej trzy pełne miesiące jest uczestnikiem PPK, jeżeli za miesiące te
dokonano na ten rachunek wpłat podstawowych finansowanych przez uczestnika PPK. (art. 31 PPKU). Z tytułu
uczestnictwa w PPK w danym roku kalendarzowym uczestnik PPK otrzymuje dopłatę roczną do PPK w wysokości
240 zł (art. 32 PPKU).
Koszty zarządzenia PPK
W art. 49 PPKU określono górny limit wysokości kosztów zarządzania PPK – wynagrodzenie za zarządzanie będzie
mogło być pobierane przez instytucję finansową zarządzającą funduszem inwestycyjnym, funduszem emerytalnym
lub subfunduszem będących funduszami zdefiniowanej daty, w wysokości nie wyższej niż 0,5% wartości aktywów
netto funduszu w skali roku.
Nadzór nad funkcjonowaniem PPK
Artykuł 51 PPKU powierza nadzór nad funkcjonowaniem PPK Komisji Nadzoru Finansowego. Ponadto, w art. 52
PPKU proponuje się, aby wybrana instytucja finansowa przekazywała organowi nadzoru kwartalną informację
dotyczącą PPK, odpowiednio do dnia 31 maja, 31 sierpnia, 30 listopada i ostatniego dnia lutego każdego roku za
kwartał poprzedni. Głównym zadaniem wyznaczonej instytucji finansowej jest zapewnienie możliwości realizacji
obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK w sytuacji, gdy podmiot zatrudniający nie dopełnił tego obowiązku
(art. 8 ust. 5 PPKU). W takim bowiem przypadku PFR wzywa podmiot zatrudniający do zawarcia, w określonym
terminie, umowy o zarządzanie PPK z funduszem zarządzanym przez wyznaczoną instytucję finansową, chyba, że
w tym terminie pracodawca zawrze umowę o zarządzanie z inną instytucją finansową. PFR prowadzi również
ewidencje PPK.
Ustawa wejdzie w życie 1.1.2019 r.
Przepisy dotyczące przekazywania przez operatora portalu PPK uczestnikom PPK oraz osobom uprawnionym
informacji o wartości zgromadzonych środków, jak również udostępniania przez PFR operatorowi portalu z ewidencji
PPK danych zawartych w rejestrze uczestników PPK w celu informowania uczestników oraz osób uprawnionych
o wartości zgromadzonych środków, mają z kolei wejść w życie z dniem 1.1.2022 r.
Natomiast przepisy podwyższające limit wpłat na IKZE dla osób prowadzących działalność pozarolniczą mają wejść
w życie z dniem 1.1.2021 r.
Autorka jest radcą prawnym, Kancelaria Radcy Prawnego Małgorzata Borkowska

Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych wprowadza obowiązek zawierania umów o zarządzanie stopniowo dla podmiotów zatrudniających różną liczbę pracowników. Definiuje uczestników PPK, strony umowy oraz koszty zarządzania PPK. Nadzór nad PPK sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Ustawa wejdzie w życie 1.1.2019 r., a przepisy dotyczące informowania uczestników mają zacząć obowiązywać od 1.1.2022 r.