Dodatek stażowy a wynagrodzenie zasadnicze i minimalne
Trwają prace nad projektem ustawy z 6.12.2018 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (dalej jako: projekt). Planowane wykonanie przepisów projektowanego aktu prawnego to 1.1.2020 r. Projekt rozszerza katalog składników wynagrodzenia, wprowadza dodatek za staż pracy. Zmiana ma wpływ na pracowników sektora publicznego i prywatnego otrzymujących wynagrodzenie nieprzekraczające minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Tematyka: projekt ustawy, minimalne wynagrodzenie, dodatek za staż pracy, sektor publiczny, sektor prywatny, zmiany prawne, wynagradzanie pracowników, negocjacje dotyczące wynagrodzenia
Trwają prace nad projektem ustawy z 6.12.2018 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (dalej jako: projekt). Planowane wykonanie przepisów projektowanego aktu prawnego to 1.1.2020 r. Projekt rozszerza katalog składników wynagrodzenia, wprowadza dodatek za staż pracy. Zmiana ma wpływ na pracowników sektora publicznego i prywatnego otrzymujących wynagrodzenie nieprzekraczające minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Trwają prace nad projektem ustawy z 6.12.2018 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (dalej jako: projekt). W dniu 6.3.2019 r. zakończyły się konsultacje publiczne oraz opiniowanie, a akt niedługo zostanie poddany pod obrady Sejmu. Planowane wykonanie przepisów projektowanego aktu prawnego to 1.1.2020 r., z wyjątkiem art. 25, które mają wejść w życie 1.9.2019 r. • Aktualnie ustawa z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 ze zm., dalej jako: MinWynagrU) nie przewiduje, że wynagrodzenie zasadnicze nie może być niższe niż minimalne. Ustawa ogólnie wskazuje, że wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia, tj. 2250 zł brutto w 2019 r. • Projekt rozszerza katalog składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika. • W związku z powyższym szacuje się, że przeciętny wzrost dochodów rozporządzalnych przypadający na pracownika będzie wynosił ok. 207 zł miesięcznie w roku 2020 r., a dla pracodawcy przeciętny całkowity koszt pracy osoby objętej projektowaną zmianą wzrośnie o ok. 396 zł miesięcznie. Co uwzględnia się przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika? Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez GUS do wynagrodzeń osobowych. Aktualnie wynagrodzenie minimalne za pracę nie ma więc charakteru jedynie wynagrodzenia zasadniczego (zawiera również inne, dodatkowe składniki wynagrodzenia i świadczenia pracownicze zaliczone do wynagrodzeń osobowych - w szczególności dodatek za staż pracy, jeżeli został przewidziany). Zgodnie z art. 78 § 2 KP w celu określenia wynagrodzenia za pracę ustala się, w trybie przewidzianym w art. 771 – 773 KP wysokość oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia, jeżeli zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy. Czego nie uwzględnia się przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika? Od powyższych reguł istnieje wyjątek, ponieważ przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się (art. 6 w ust. 5 MinWynagrU): 1) nagrody jubileuszowej; 2) odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy; 3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych; 4) dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej. Zmiany w prawie Według projektu proponuje się w przepisie art. 6 w ust. 5 MinWynagrU w pkt 4 kropkę zastąpić średnikiem i dodać pkt 5 w brzmieniu: „5) dodatku do wynagrodzenia przysługującego za staż pracy”. Zmiana uzasadniona jest tym, że aktualnie wieloletnim pracownikom do wynagrodzenia zasadniczego dolicza się wynagrodzenie przysługujące za staż, tzw. dodatek stażowy/ dodatek za wieloletnią pracę czy dodatek za wysługę lat, co powoduje, że n owo zatrudnieni pracownicy, pomimo iż nie posiadają np. 5 czy 10 letniego stażu, ze względu na obligatoryjność przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia, już „na starcie” zarabiają tyle samo a nawet więcej, co osoby, które mają większe doświadczenie w związku z wysługą lat. Dyskryminacja? W pewnym sensie powoduje to dyskryminację, a na pewno poczucie niesprawiedliwości społecznej wśród danej grupy zawodowej, pomimo iż z zasady równości z przepisu art. 112 KP wynika, że pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Co więcej na podstawie przepisu art. 18 3c § 1 KP Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Przecież przepis art. 183b § 2 pkt 4 KP, wskazuje że zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie naruszają działania, proporcjonalne do osiągnięcia zgodnego z prawem celu różnicowania sytuacji pracownika, polegające na stosowaniu kryterium stażu pracy przy ustalaniu warunków zatrudniania i zwalniania pracowników, zasad wynagradzania i awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, co uzasadnia odmienne traktowanie pracowników ze względu na wiek. Pracownicy, którzy są wieloletnimi pracownikami mogą więc i powinni otrzymywać większe wynagrodzenie. W sytuacji, gdy osoby dotychczas oraz nowo zatrudnione otrzymują wynagrodzenie w tej samej wysokości, dodatek stażowy przestaje pełnić rolę pewnej formy uznania pracownika za posiadane przez niego doświadczenie zawodowe związane z długotrwałym zatrudnieniem, co niewątpliwie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wynagrodzenie, a już szczególnie minimalne ma pełnić funkcję ochronną, gwarancyjna i alimentacyjną, a inne dodatkowe świadczenia mają m.in. honorować długą lub nienaganną pracę pracownika. Z uzasadnienia projektu wynika, że: „Celem wprowadzenia ww. zmiany jest zapewnienie bardziej przejrzystego kształtu minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zakłada się, że wejście w życie projektowanej nowelizacji ustawy przyczyni się do bardziej sprawiedliwego sposobu wynagradzania pracowników otrzymujących wynagrodzenie na najniższym poziomie, poprawy ich sytuacji dochodowej, a także przywróci odpowiednią funkcję dodatkowi do wynagrodzenia przysługującemu za staż pracy. Z uwagi na fakt, że przedmiotowa zmiana może mieć wpływ na koszty wynikające z realizacji umów zawartych w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wszczętego przed 1.9.2019 r. (oraz realizowanych w innym trybie), projektowana regulacja przewiduje możliwość przeprowadzenia negocjacji dotyczących zawarcia porozumienia w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia oraz wypowiedzenia umowy” (źródło: https://legislacja.rcl.gov.pl). Według projektodawcy, podmioty na które oddziałuje projekt, to między innymi: pracownicy sektora publicznego otrzymujący wynagrodzenie nieprzekraczające minimalnego wynagrodzenia za pracę, posiadający co najmniej 5-letni staż pracy oraz pracownicy sektora prywatnego i otrzymujący wynagrodzenie nieprzekraczające minimalnego wynagrodzenia za pracę, pracujący w przedsiębiorstwach, w których funkcjonuje dodatek za staż pracy (przyznany na podstawie regulaminu czy układu zbiorowego pracy). Projektowana zmiana będzie miała wpływ na pracodawców sektora publicznego (środki na większe wynagrodzenia będą finansowane z budżetu państwa) oraz prywatnego, którzy przewidują w swoich regulacjach płacowych wypłatę dodatku za staż pracy (zwłaszcza tych, u których regulacje te nie będą mogły zostać zmienione w krótkim okresie m.in. z uwagi na to, że są wynikiem uzgodnień ze związkami zawodowymi i nie mogą zostać jednostronnie zmienione przez pracodawcę). Ustawa dot. również ustalenia albo zmiany wysokości wynagrodzenia w zw. z nieuwzględnieniem w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku stażowego, jeżeli będzie to miało wpływ na koszty wykonania zamówienia publicznego jak i umowy zawartej w innym trybie. Proponowaną zmianę należy uznać za słuszną i realizującą zasady sprawiedliwości społecznej.
Zmiana w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wprowadza dodatek za staż pracy, mający wpływ na pracowników sektora publicznego i prywatnego. Projekt ma na celu bardziej sprawiedliwe wynagradzanie pracowników otrzymujących najniższą pensję. Negocjacje dotyczące zmiany wynagrodzenia będą możliwe, aby dostosować się do nowych przepisów.