Podwójne roszczenia odszkodowawcze pracownika zwolnionego dyscyplinarnie w okresie wypowiedzenia
W sytuacji, gdy pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę, a następnie rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługują roszczenia odszkodowawcze z art. 45 § 1 KP w zw. z art. 471 KP oraz z art. 56 § 1 KP w zw. z art. 58 KP. Sąd Najwyższy analizował problem zbiegu roszczeń i możliwości ich kumulacji, wskazując na konieczność uwzględnienia funkcji kompensacyjnej świadczeń.
Tematyka: roszczenia odszkodowawcze, pracownik, rozwiązanie umowy o pracę, wypowiedzenie, Sąd Najwyższy, zbieg roszczeń
W sytuacji, gdy pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę, a następnie rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługują roszczenia odszkodowawcze z art. 45 § 1 KP w zw. z art. 471 KP oraz z art. 56 § 1 KP w zw. z art. 58 KP. Sąd Najwyższy analizował problem zbiegu roszczeń i możliwości ich kumulacji, wskazując na konieczność uwzględnienia funkcji kompensacyjnej świadczeń.
W sytuacji, gdy pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę, a następnie rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługują roszczenia odszkodowawcze z art. 45 § 1 KP w zw. z art. 471 KP oraz z art. 56 § 1 KP w zw. z art. 58 KP, przy uwzględnieniu, że świadczenia te spełniają funkcję kompensacyjną, a zatem w części albo w całości może dojść do zbiegu roszczeń wykluczającego ich kumulację – uznał Sąd Najwyższy. Stan faktyczny Rada Nadzorcza „P.” sp. z o.o. przesłała S.K. – prezesowi zarządu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę. W trakcie okresu wypowiedzenia rada nadzorcza stwierdziła, że S.K. dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych polegającego na jednodniowej nieobecności w pracy bez usprawiedliwienia i rozwiązał umowę o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 KP. Sąd I instancji oba rozwiązania umowy o pracę uznał za niezgodne z prawem, ale zasądził na rzecz S.K., wbrew żądaniu powoda, tylko odszkodowanie z tytułu nieprawidłowego wypowiedzenia umowy o pracę. Sąd II instancji uznał, że w sprawie występuje zagadnienie wymagające wykładni Sądu Najwyższego, a mianowicie: Czy art. 60 zd. 1 KP pozbawia prawa do odszkodowania z art. 56 KP pracownika, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w takim trybie w okresie wypowiedzenia umowy dokonanego wcześniej również z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w trybie wypowiedzenia, w sytuacji gdy pracownik uzyskał z mocy orzeczenia sądu, na podstawie art. 45 KP odszkodowanie z art. 471 KP czy tylko ogranicza to prawo w ten sposób, że limituje wysokość odszkodowania do kwoty ustalonej zgodnie ze art. 60 zd. 2 KP? Sąd II instancji wskazał, że możliwe są trzy sposoby rozwiązania przedstawionego problemu. Można przyjąć, że pracownikowi przysługuje jedno odszkodowanie na podstawie art. 45 KP w zw. z art. 47 KP albo na podstawie art. 60 KP, zryczałtowane odszkodowanie nie odnosi się bowiem do rzeczywistej szkody zwolnionego pracownika. Druga linia orzecznicza dopuszcza zgłoszenie dwóch roszczeń wynikających art. 45 KP i art. 56 KP, natomiast trzecie stanowisko zakłada przyznanie pracownikowi w razie rozwiązania z nim przez pracodawcę umowy o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w bez wypowiedzenia w okresie wypowiedzenia umowy dokonanego z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w trybie wypowiedzenia odszkodowania na podstawie art. 45 KP i części odszkodowania wynikającego z art. 60 KP w kwocie odpowiadającej należnej wysokości do końca terminu wypowiedzenia. Stanowisko SN Sąd Najwyższy uznał, że pomimo tego, że KP nie reguluje roszczeń w przypadku kilku czynności pracodawcy w zakresie wadliwego rozwiązania umowy o pracę, bezzasadne jest pozbawianie pracownika jednego z odszkodowań. W uzasadnieniu uchwały podkreślono, że na zmianę dotychczas przeważających poglądów w zakresie sposobu kompensowania szkód poniesionych przez pracownika na skutek niezgodnego z prawem rozwiązania z nim umowy o pracę wpłynęło stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, który dopuścił możliwość dochodzenia roszczeń kompensacyjnych odszkodowawczych. Jednocześnie Sąd Najwyższy stwierdził, że określenie roszczeń pracownika, w sposób inny niż przyjęty w uchwale, mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której pracodawcy chcąc zaoszczędzić na wypłatach wynagrodzenia za czas wypowiedzenia i bezpodstawnie zwalniać pracowników dyscyplinarnie. W rezultacie pracodawca, który wadliwie wypowiedział umowę o pracę, a następnie rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, musi się liczyć z wypłatą pracownikowi odszkodowań na podstawie art. 45 § 1 KP w zw. z art. 471 KP oraz z art. 56 § 1 KP w zw. z art. 58 KP. Jednocześnie Sąd Najwyższy zaznaczył, że z uwagi na funkcję kompensacyjną tych świadczeń, zaprezentowane stanowisko nie oznacza uprawnienia do uzyskania obu odszkodowań w pełnej wysokości, w części albo w całości może bowiem dojść do zbiegu roszczeń wykluczającego ich kumulację. Uchwała SN z dnia 4.4.2019 r., III PZP 2/19
Sąd Najwyższy orzekł, że pracownikowi zwolnionemu dyscyplinarnie w okresie wypowiedzenia przysługują odszkodowania na podstawie konkretnych artykułów Kodeksu Pracy. Uzasadnieniem było zapobieżenie nadużyciom pracodawców, którzy chcieliby unikać pełnej kompensacji za wadliwe rozwiązania umów o pracę. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla prawa pracy.