Europejski Urząd ds. Pracy

Europejski Urząd ds. Pracy (EUP), znany również jako European Labour Authority (ELA), został powołany do życia w celu koordynacji działań związanych z mobilnością pracowników w Unii Europejskiej. Jego głównym celem jest zapewnienie przejrzystości i przewidywalności w pracy, równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz skutecznego egzekwowania unijnych przepisów dotyczących mobilności pracy.

Tematyka: Europejski Urząd ds. Pracy, European Labour Authority, EUP, ELA, mobilność pracy, prawa socjalne, delegowanie pracowników, zabezpieczenie społeczne, równość w zatrudnieniu, współpraca międzynarodowa

• Rada Unii Europejskiej przyjęła 13.6.2019 r. ostateczne teksty: dyrektywy o większej przejrzystości
i przewidywalności w pracy; dyrektywy dotyczącej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz
rozporządzenia dotyczącego Europejskiego Urzędu ds. Pracy (dalej jako: EUP) - z ang. European Labour
Authority (ELA).
• Komisja Europejska wydała oświadczenie, w którym wskazała, że EUP rozpoczyna prace już w październiku
2019 r., a pełną zdolność operacyjną osiągnie do 2024 r.
• EUP ma na celu podjęcie prawnych działań w zakresie swobody przemieszczania się oraz podejmowania
zatrudnienia w krajach UE przez pracowników mobilnych (w ramach delegowania), obcokrajowców jak
i pracowników z tzw. „szarej strefy”, w szczególności co do weryfikacji przepisów w obszarze
sprawiedliwego, prostego oraz skutecznego stosowania i egzekwowania unijnych przepisów dotyczących
mobilności pracy i związanej z tym koordynacji pomiędzy państwami UE co do zabezpieczenia społecznego.
Podczas posiedzenia Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów
ministrowie pracy z państw członkowskich UE uzgodnili, że siedziba EUP znajdować się będzie w stolicy
Słowacji, w Bratysławie.
Założenia
W dniu 17.11.2017 r. na Szczycie Społecznym Parlament Europejski, Rada i Komisja wspólnie ogłosiły Europejski
filar praw socjalnych. Zgodnie z uzasadnieniem projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
ustanawiającego Europejski Urząd ds. Pracy: „W ramach filaru określono szereg kluczowych zasad i praw służących
wspieraniu sprawiedliwego i sprawnego funkcjonowania rynków pracy i systemów opieki społecznej. Filar ma służyć
za kompas wyznaczający kierunek odnowionego procesu konwergencji na rzecz lepszych warunków życia i pracy
w całej Unii, zapewniającego obywatelom równe szanse i dostęp do zatrudnienia, sprawiedliwe warunki pracy oraz
ochronę socjalną i włączenie społeczne. Kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tego celu ma zapewnienie
sprawiedliwej mobilności pracowników w Europie” (źródło: http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-7203-
2018-INIT/pl/pdf).
Przyczyna powstania EUP
EUP powstał poprzez fuzję instytucji czy agencji unijnych (m.in. Komitetu Ekspertów ds. Delegowania
Pracowników, Komitetu Technicznego ds. Swobodnego Przepływu Pracowników, Urzędu Koordynacji w ramach
europejskiej sieci służb zatrudnienia jak i europejskiej platformy współpracy w zakresie przeciwdziałania pracy
nierejestrowanej), które dotychczas w zakresie przedmiotowym swoich działań miały na celu m.in. weryfikację
przestrzegania prawa i obowiązków w zakresie mobilności pacy, stanowiąc jednocześnie prawną bazę wiedzy dla
pracowników, przedsiębiorców, podmiotów zatrudniających jak i krajowych instytucji. Do zmiany doszło m.in. dlatego,
że dotychczasowa współpraca transgraniczna pomiędzy organami administracji poszczególnych krajów UE okazała
się nieskuteczna, szczególnie co do wdrażania mechanizmów ochronnych dla pracowników, jak i samej weryfikacji
przestrzegania i egzekwowania transgranicznych praw pracowniczych. Ponadto jako wadę dotychczasowych
rozwiązań prawnych wskazywano brak mechanizmu transgranicznej mediacji. Brakowało również należytego
wsparcia i doradztwa dla przedsiębiorców, jak i samych pracowników mobilnych.
Struktura EUP
Urząd w swej stałej strukturze ma zatrudniać około 140 pracowników, z których część ma objąć stanowisko
krajowych urzędników łącznikowych z poszczególnych państw UE. Według dostępnych informacji (źródło:
https://ela.europa.eu/index.html), bowiem rozporządzenie nie zostało jeszcze opublikowane, zarząd EUP obejmuje:
jednego członka z każdego państwa członkowskiego, dwóch członków reprezentujących Komisję Europejską,
jednego niezależnego eksperta mianowanego przez Parlament Europejski, czterech członków reprezentujących
międzybranżowe organizacje partnerów społecznych na poziomie UE reprezentujących organizacje związkowe
i pracodawców, przedstawicieli z państw trzecich, którzy stosują prawo UE w dziedzinach objętych rozporządzeniem
w sprawie EUP jak i wskazanych obserwatorów. Zarząd ma nadzorować działania EUP, ale urzędem formalnie
będzie zarządzał dyrektor wykonawczy, który będzie prawnym przedstawicielem EUP. Dyrektor będzie
odpowiedzialny za realizację zadań powierzonych EUP na mocy rozporządzenia. Ponadto dyrektor wykonawczy
zobowiązany będzie również do przygotowania jednolitego dokumentu programowego, jak i do informowania zarządu
EUP o jego wdrożeniu. Funkcję doradczą EUP ma pełnić grupa skupiająca przedstawicieli europejskich partnerów
społecznych. Grupa Interesariuszy w swym składzie obejmuje dwóch przedstawicieli Komisji i dziesięciu

przedstawicieli partnerów społecznych na poziomie UE, reprezentujących w równym stopniu organizacje związkowe
i organizacje pracodawców, w tym uznanych unijnych partnerów społecznych.
Funkcje i zadania EUP
Rozwój swobodnego przepływu pracowników w ramach prawa przemieszczania się po krajach UE w celach
zarobkowych (obejmującego prawo wjazdu, pobytu i podjęcia pracy – m.in. w ramach delegowania pracowników
w zakresie świadczenia usług), jak i w związku z tym rozwój koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
w państwach UE spowodował, że konieczne stało się stworzenie jednej, uniwersalnej, zespolonej instytucji
odpowiedzialnej za całokształt działań związanych z mobilnością pracy, zarówno tą legalną jak i nielegalną – co do
pracy nierejestrowanej na terenie UE. EUP ma przeprowadzać analizy i ocenę ryzyka w zakresie transgranicznej
mobilności pracowników. EUP w swym praktycznym aspekcie ma więc uprościć, polepszyć jak i przyspieszyć
współpracę i koordynację pomiędzy krajami UE, w tym wymianę informacji w zakresie: przeprowadzonych kontroli,
działań danych inspekcji pracy, zarządzania restrukturyzacją przedsiębiorstw, rozstrzygania sporów i właściwości
w sprawach transgranicznych w przedsiębiorstw działających w różnych państwach unijnych, restrukturyzacji,
mediacji jak i zagwarantowania państwowym organom wsparcia technicznego jak i operacyjnego. EUP poprzez
swoje działania ma przyczynić się do zapewnienia prawa do równego traktowania w zatrudnieniu osobom, które
świadczą pracę w innym kraju UE, niż ten z którego pochodzą czy ten, w którym dotychczas pracowały czy
mieszkały.
Działania EUP na rzecz pracowników i przedsiębiorców
W swym założeniu EUP w zakresie mobilności pracy ma dostarczać potencjalnym pracownikom, pracodawcom
i przedsiębiorcom informacji o miejscach i ofertach pracy na terenie UE, rekrutacjach, tzw. „programach
mobilnościowych”, możliwościach i sposobach przygotowania zawodowego oraz dostępnych szkoleniach. EUP ma
rozpowszechniać również informacje na temat praw i obowiązków związanych z delegacją jak i samym
świadczeniem pracy w danym kraju UE. EUP ma również udzielać wytycznych i wskazówek co procesu zakładania
działalności gospodarczej, jak i możliwości mieszkaniowych – powyższe celem ułatwienia procesu relokacji.
Współpraca między krajowymi organami administracji
Urząd ma za zadanie wspierać współpracę i wymianę informacji pomiędzy krajowymi organami administracji
pomagając im zadbać o to, aby nie dochodziło do nie przestrzegania unijnych przepisów w zakresie mobilności
pracy. EUP ma więc głównie za zadanie wypracować skoordynowane systemy i inspekcje co do ochrony pracy
i pracowników, którzy świadczą ją w różnych krajach UE. EUP ma za cel odpowiednio wcześnie wykrywać
i zapobiegać wykroczeniom, przestępstwom i nadużyciom na tle delegowania pracowników, szczególnie
w ramach tzw. „pracy na czarno”, niejednokrotnie bez wymaganej dokumentacji, m.in. formularza A1 (zaświadczenia
o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej). Poprzez
wypracowanie wspólnych unijnych dobrych praktyk EUP będzie skutecznej respektował prawa i obowiązków
w zakresie mobilności pracy.

Europejski Urząd ds. Pracy ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawiedliwej mobilności pracowników w Europie poprzez koordynację działań pomiędzy państwami UE oraz wsparcie pracowników, pracodawców i przedsiębiorców w kwestiach związanych z zatrudnieniem i delegowaniem pracowników.