25-latek jest uprawniony do pobierania renty rodzinnej na ostatnim roku studiów podyplomowych

Osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów - wynika z uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego. M.M. walczyła o kontynuację renty rodzinnej po ukończeniu 25 lat i kontynuacji studiów podyplomowych. Sąd II instancji potwierdził jej prawo do świadczenia, odrzucając apelację ZUS.

Tematyka: 25-latek, renta rodzinna, studia podyplomowe, Sąd Najwyższy, Emerytury i Rent z FUS, kontynuacja świadczenia, ZUS, uchwała SN

Osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo
do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów (art. 68 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.; dalej jako:
EmRentyFUSU) – wynika z uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego.
Stan faktyczny
M.M. pobierała rentę rodzinną po zmarłym ojcu przedkładając organowi rentowemu zaświadczenia potwierdzające
odbywanie nauki w szkołach wyższych. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, renta rodzinna jest wypłacana co do
zasady do ukończenia 25 roku życia, jeśli jednak osoba ubezpieczona osiąga wiek 25 lat będąc na ostatnim roku
studiów, wówczas końcowy termin pobierania renty ulega przesunięciu najpóźniej do dnia zakończenia roku
akademickiego. Po ukończeniu studiów licencjackich M.M. kontynuowała naukę na dwuletnich studiach
magisterskich oraz rozpoczęła studia podyplomowe, których planowane zakończenie nauki przypadało na luty 2017
r. W kwietniu 2016 r. M.M. ukończyła 25 lat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni dalszego
prawa do renty rodzinnej, uznając, że renta przysługiwała jej tylko do końca miesiąca, w którym ukończyła 25 lat.
Sąd I instancji uznał, że wnioskodawczyni na dzień ukończenia 25 roku życia była na ostatnim roku studiów w szkole
wyższej w rozumieniu art. 68 ust. 2 EmRentyFUSU, a tym samym zachodziły przesłanki do przedłużenia jej prawa do
renty rodzinnej do zakończenia przez nią ostatniego roku studiów w planowym terminie. W ocenie Sądu, w regulacji
tej chodzi o wszelkie formy kształcenia w systemie stacjonarnym, zaocznym, wieczorowym i korespondencyjnym.
W rezultacie renta rodzinna przysługuje również słuchaczom studiów doktoranckich i studiów podyplomowych (zob.
wyrok SN z 13.5.2014 r., I UK 414/13). Sąd II instancji oddalił apelację ZUS stwierdzając, że w związku
z kontynuowaniem przez wnioskodawczynię nauki na studiach podyplomowych w szkole wyższej nie było podstawy
do pozbawienia jej prawa do renty rodzinnej.
Z uzasadnienia SN
Rozpoznając skargę kasacyjną organu Sąd Najwyższy przekazał powiększonemu składowi Sądu Najwyższego do
rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne: Czy osobie, która osiągnęła 25 lat życia, będąc na ostatnim
roku studiów podyplomowych, przedłuża się prawo do renty rodzinnej do zakończenia tego roku studiów
(art. 68 ust. 2 EmRentyFUSU)?
Rozbieżność w orzecznictwie dotyczy pojęcia „studia w szkole wyższej”. Według jednego ze stanowisk, ostatni rok
studiów w szkole wyższej w rozumieniu art. 68 ust. 2 EmRentyFUSU nie odnosi się do studiów podyplomowych.
Podkreśla się, że ustawa z 27.7.2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 2183 ze zm.),
zawiera jednoznaczne definicje studiów wyższych i studiów podyplomowych, a studia podyplomowe stanowią inną
niż studia wyższe formę kształcenia przeznaczoną dla osób legitymujących się dyplomem ukończenia studiów
wyższych. Pojęcie „studia w szkole wyższej” utożsamiono z pojęciem „studia wyższe”, ograniczając je wyłącznie do
studiów prowadzonych przez uczelnię posiadającą uprawnienia do ich prowadzenia, kończące się uzyskaniem
odpowiedniego tytułu zawodowego: licencjata, inżyniera, magistra lub tytułu równorzędnego (zob. wyrok SN
z 23.11.2011 r., II UK 71/11; wyrok SN z 22.2.2008 r., I UK 207/08 oraz wyrok SN z 13.1.2006 r., I UK 155/05).
Drugi z prezentowanych w orzecznictwie poglądów opiera się na szerszym znaczeniu pojęcia „studia w szkole
wyższej" i uznaniu, że chodzi o wszystkie studia organizowane i prowadzone przez wyższą uczelnię (zob. wyrok SN
z 17.10.2006 r., II UK 73/06 oraz wyrok SN z 6.9.2000 r., II UKN 699/99).
W uzasadnieniu pytania prawnego stwierdzono, że rozróżnienie sytuacji prawnej osób kontynuujących naukę na
uczelni niezależnie od wcześniejszego ukończenia studiów na innym kierunku i uzyskania tytułu magistra, od sytuacji
osób legitymujących się dyplomem ukończenia studiów wyższych i kontynuujących naukę w formie studiów
podyplomowych, czy doktoranckich prowadzonych przez uczelnię z racji celu, jakiemu służy renta rodzinna, byłoby
nieuprawnione. Celem renty rodzinnej ma być zabezpieczenie finansowe możliwości kształcenia się sieroty bądź
półsieroty celem zdobycia kwalifikacji umożliwiających podjęcie pracy. Mając ten cel na uwadze i uwzględniając, że
studia podyplomowe można podejmować już po ukończeniu studiów pierwszego stopnia (czyli po uzyskaniu
licencjatu), zasadne wydaje się przyjęcie, że również osobie, która ukończyła dwudziesty piąty rok życia, będąc na
ostatnim roku studiów podyplomowych (studiów w szkole wyższej), prawo do renty rodzinnej przedłuża się do
zakończenia tego roku studiów.

Sąd Najwyższy podjął uchwałę przy dwóch zdaniach odrębnych. W jej uzasadnieniu stwierdzono, że z uwagi
na fakt, iż każda z kolejnych ustaw regulujących zagadnienia związane ze szkolnictwem wyższym
w odmienny sposób regulowała pojęcia: studia, studia podyplomowe, studia wyższe, dla celów ustalania
uprawnień do świadczeń finansowanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych należy przyjąć samodzielne
dla wykładni prawa ubezpieczeń społecznych rozumienie pojęcie „studiów”. W konsekwencji, kształcenie na
studiach podyplomowych, które w rozumieniu przepisów określających ustrój szkolnictwa wyższego nie jest
uznawane za „studia”, uprawnia dziecko do pobierania renty rodzinnej.
Uchwała SN (7) z 25.9.2019 r., III UZP 6/19

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, że osoba, będąca na ostatnim roku studiów podyplomowych i mająca 25 lat, ma prawo do kontynuacji renty rodzinnej do zakończenia tych studiów. Uchwała ta wyjaśnia, że studia podyplomowe uprawniają do pobierania renty rodzinnej zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych.