Dodatek motywacyjny jako element wynagrodzenia nauczyciela
Dodatek motywacyjny nie jest jedynie fakultatywnym elementem wynagrodzenia nauczyciela, ale stałym i obligatoryjnym. Rada gminy ma kompetencje do określania wysokości dodatku, ale nie może go pozbawić. Publikacja analizuje orzecznictwo oraz przepisy prawne dotyczące dodatku motywacyjnego dla nauczycieli, uwzględniając argumenty stron i stanowiska sądów.
Tematyka: dodatek motywacyjny, wynagrodzenie nauczyciela, orzecznictwo, przepisy prawne, rada gminy, kompetencje, Sąd Okręgowy, integracja zasadniczego wynagrodzenia
Dodatek motywacyjny nie jest jedynie fakultatywnym elementem wynagrodzenia nauczyciela, ale stałym i obligatoryjnym. Rada gminy ma kompetencje do określania wysokości dodatku, ale nie może go pozbawić. Publikacja analizuje orzecznictwo oraz przepisy prawne dotyczące dodatku motywacyjnego dla nauczycieli, uwzględniając argumenty stron i stanowiska sądów.
Dodatek motywacyjny nie jest jedynie fakultatywnym elementem wynagrodzenia nauczyciela, ale stałym i obligatoryjnym. W orzecznictwie panuje bowiem ugruntowany już w tym zakresie podgląd, że rada gminy upoważniona jest do dookreślenia zawartych w rozporządzeniu przesłanek, nie posiada natomiast kompetencji do pozbawienia nauczycieli dodatku motywacyjnego. Podobnie rada gminy nie została upoważniona do ustanowienia dodatkowych, nieprzewidzianych przepisami prawa kryteriów przyznania dodatku funkcyjnego – orzekł Sąd Okręgowy w Gliwicach. Opis stanu faktycznego Powódki: B.G., I.H. i A.K. w pozwach skierowanych przeciwko Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu w M. domagały się zasądzenia od pozwanego dodatku motywacyjnego. W uzasadnieniu powództwa wskazano, że powódki zostały przez dyrektora szkoły pozbawione dodatku motywacyjnego w jednym roku szkolnym, mimo że w poprzednich latach ten dodatek im przysługiwał i był im wypłacany. Zdaniem powódek dodatek ten jest obligatoryjnym składnikiem wynagrodzenia nauczyciela, jedynie jego wysokość jest uznaniowa i zależy od spełnienia warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego. W odpowiedzi na pozew pozwany Zespół Szkolno-Przedszkolny w M. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. Na uzasadnienie swego stanowiska pozwany podniósł, że dodatek motywacyjny jest fakultatywnym składnikiem wynagrodzenia nauczyciela przyznawanym na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 2 KartaNauczU oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31.1.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.) a także na podstawie regulaminy wydanego przez organ prowadzący szkołę Radę Gminy Z. uchwałą Nr (...) z 22.1.2009 r. w sprawie regulaminu określającego wysokość oraz szczegółowe warunki przyznawania dodatków za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego. Pozwany wskazał, że jeżeli nauczyciel spełni co najmniej 10 kryteriów wymienionych w § 4 ust. 1 pkt 1-4 może mu być przyznany dodatek motywacyjny, który zdaniem pozwanego jest fakultatywny i odnosi się do jakości świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć. O tym, że ma on charakter fakultatywny decydują przywołane normy prawne stanowiące, że może on być przyznany pod warunkiem spełnienia przez nauczyciela określonych kryteriów i na czas oznaczony nie krótszy niż pół roku nie dłuższy niż jeden rok szkolny. Dodatek ten ma zachęcać nauczycieli do podnoszenia kwalifikacji, dbałość o lepszą pracę. Pozwany wskazał na orzeczenia WSA w O. z 26.8.2008 r. (...) i WSA we W. z 2.10.2011 r. (...) SA (...). Zdaniem pozwanego powódki w żaden sposób nie zdołały wykazać, że spełniły warunki uzasadniające przyznanie im dodatku w okresie spornym jak również nie wykazały sposobu wyliczenia żądanej kwoty dodatku. Wskazał także, że dodatek ten był powódkom przyznawany na jeden rok szkolny zgodnie z obowiązującą w gminie powołaną uchwałą. Wyrokiem z 27.4.2018 r. (IV P 487/17) – Sąd Rejonowy w T. G. uwzględnił powództwa. Apelacje wniosła strona pozwana. Sąd Okręgowy oddalił apelację. Z uzasadnienia Sądu W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżony wyrok jest trafny albowiem odpowiada prawu. Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie zgłoszonych przez powódki roszczeń, a ocena dowodów dokonana przez Sąd I instancji nie narusza zasad określonych w art. 233 KPC. Dlatego też Sąd Okręgowy w całości przyjmuje za własne ustalenia Sądu I instancji. Sąd Okręgowy podziela także rozważania prawne zaprezentowane przez Sąd I instancji w pisemnych motywach rozstrzygnięcia, albowiem znajdują one oparcie w aktualnych regulacjach prawnych, jak też odzwierciedlają stanowisko doktryny i orzecznictwa. Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia prawa materialnego jak i procesowego, a swoje rozstrzygnięcie oparł o właściwie przepisy. Odnosząc się do zarzutów apelacji wskazać należy w pierwszej kolejności na treść przepisu art. 30 KartaNauczU, który zawiera definicję wynagrodzenia nauczycieli. Zgodnie z tym przepisem wynagrodzenie nauczycieli składa się z następujących elementów: 1) wynagrodzenia zasadniczego; 2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego i za warunki pracy; 3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw; 4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, w tym odpraw (np. emerytalnych, z tytułu rozwiązania stosunku pracy w sytuacjach przewidzianych w Karcie Nauczyciela), nagród jubileuszowych, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, z wyjątkiem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz dodatku wiejskiego. W myśl cyt. przepisu - wysokość wynagrodzenia zasadniczego uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych. Wysokość dodatków zależy natomiast od okresu zatrudnienia, jakości świadczonej pracy, wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji oraz trudnych lub uciążliwych warunków pracy. Szczegółowo warunki przyznawania dodatków określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31.1.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 416). W § 6 rozporządzenia z 31.1.2005 r. wymieniono ogólne warunki przyznawania dodatku motywacyjnego, wskazując na: osiągnięcia w realizowanym procesie dydaktycznym, osiągnięcia wychowawczo-opiekuńcze, wprowadzanie innowacji pedagogicznych, przynoszących efekty w procesie kształcenia i wychowania, zaangażowanie w realizację czynności i zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 KartaNauczU, szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem, realizowanie w szkole zadań edukacyjnych wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej. Przepis ten zawiera ogólne warunki przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego. Powyższa regulacja wskazuje, że dodatek motywacyjny nie jest jedynie fakultatywnym elementem wynagrodzenia nauczyciela, ale stałym i obligatoryjnym. W orzecznictwie panuje bowiem ugruntowany już w tym zakresie podgląd, że rada gminy upoważniona jest do dookreślenia zawartych w rozporządzeniu przesłanek, nie posiada natomiast kompetencji do pozbawienia nauczycieli dodatku motywacyjnego. Podobnie rada gminy nie została upoważniona do ustanowienia dodatkowych, nieprzewidzianych przepisami prawa kryteriów przyznania dodatku funkcyjnego (wyrok WSA we W. z 4.12.2008 r., IV SA/Wr 440/2008, L..pl Nr (...)) ani nie może uzależniać przyznania dodatku motywacyjnego od funkcji pełnionej przez nauczyciela (wyrok WSA w G. z 3.7.2008 r., (...) SA/Gd (...), L..pl Nr (...)). Podobnie niedopuszczalne jest wprowadzenie w regulaminie uchwalonym na podstawie art. 30 ust. 6 KartaNauczU wymagania uzyskania pozytywnej oceny jako dodatkowego warunku przyznania dodatku motywacyjnego (wyrok WSA w P. z 21.3.2007 r., (...) SA/Po 54/07, (...)) ani pozbawienie w regulaminie nauczyciela dodatku motywacyjnego w przypadku rażącego naruszenia dyscypliny pracy (wyrok WSA w L. z 7.10.2008 r., (...) SA/Lu (...), L..pl Nr (...)). W kompetencji określonej w art. 30 ust. 6 KartaNauczU do ustalania przez radę gminy w uchwale szczegółowych warunków przyznawania dodatków nie mieści się możliwość odbierania elementów wynagrodzenia przyznanego ustawą (wyrok WSA we W. z 25.6.2008 r., IV SA/Wr 176/2008, L..pl Nr (...)). Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. w wyroku z 18.1.2018 r. sygn.. (...)/Go (...) zaprezentował pogląd, który Sąd Okręgowy podziela, że - dodatki wymienione w art. 30 ust. 1 pkt 2 KartaNauczU - stanowią integralną część wynagrodzenia nauczyciela. Oznacza to, że przysługują łącznie z wynagrodzeniem zasadniczym. O ile zatem zostały przyznane, stanowią integralną część wynagrodzenia nauczyciela i przysługują nauczycielowi wraz z wynagrodzeniem zasadniczym. W kompetencji określonej w art. 30 ust. 6 KartaNauczU. do ustalania szczegółowych warunków przyznawania dodatków nie mieści się również możliwość odbierania elementów wynagrodzenia przyznanego ustawą. Jeśli chodzi natomiast o dodatek mieszkaniowy wskazany w art. 54 ust. 3 KartaNauczU nie stanowi on składnika wynagrodzenia. Jest to bowiem dodatek socjalny, a otrzymanie go zależy tylko od stanu osobowego rodziny nauczyciela. Ze sformułowania „szczegółowe warunki przyznawania dodatków” zawartego w art. 30 ust. 6 pkt 1 KartaNauczU nie sposób bowiem wywodzić kompetencji organu prowadzącego szkołę do wskazywania sytuacji, w których dodatki, o jakich mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 KartaNauczU, będą albo nie będą przysługiwały. Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że rada gminy nie może pozbawić nauczyciela spornego dodatku, a jedynie ma kompetencje do określania jego wysokości i czasokresu, tzn. w jakim okresie nauczyciel będzie otrzymywał dodatek w określonej kwotowo wysokości. Czyli, nauczyciel ma prawo do dodatku motywacyjnego, w okresie świadczenia pracy, ale jego wysokość w różnych okresach może być zmienna. Bowiem dodatek ten jest ściśle powiązany z jakością świadczonej pracy. Reasumując, apelacja pozwanej z wyżej wskazanych względów jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na mocy art. 385 KPC, albowiem w okolicznościach niniejszej sprawy, nie było żadnych podstaw aby pozbawić powódki spornego świadczenia. Przepis art. 30 KartaNauczU określa zasady wynagradzania nauczycieli. W przepisie art. 30 ust. 1 KartaNauczU zawarta została definicja legalna pojęcia „wynagrodzenie nauczyciela”. Na wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela składają się, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, również inne składniki: dodatki, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe oraz doraźnych zastępstw, nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Dodatek motywacyjny nie jest jedynie fakultatywnym elementem wynagrodzenia nauczyciela, ale stałym i obligatoryjnym, jak słusznie zauważył w swoim orzeczeniu Sąd Okręgowy w Gliwicach. Wyrok SOo w Gliwicach z 14.3.2019 r., VIII Pa 130/18
Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z 14.3.2019 r. potwierdził, że dodatek motywacyjny dla nauczycieli nie jest opcjonalny, lecz integralną częścią wynagrodzenia. Decyzja ta odnosi się do wykonywania dodatkowych zadań, jakości pracy i innych czynników określonych w przepisach prawa.