Sposób obliczania zasiłku dla bezrobotnych
Obliczenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych opiera się na ostatnim wynagrodzeniu, nawet jeśli zostało wypłacone po ustaniu pracy. Niemiecka agencja przyznała zasiłek, ale skarżący złożył zażalenie. Trybunał Europejski potwierdził, że obliczenia powinny uwzględniać jedynie wynagrodzenie z ostatniej pracy. TS uznał, że art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 należy interpretować w taki sposób, że stanowi przeszkodę dla ustawodawstwa państwa członkowskiego, które nie uwzględnia wynagrodzenia z ostatniej pracy w obliczeniach zasiłków dla bezrobotnych.
Tematyka: zasiłek dla bezrobotnych, wynagrodzenie, obliczenia, Trybunał Europejski, rozporządzenie Nr 883/2004, swoboda przepływu pracowników
Obliczenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych opiera się na ostatnim wynagrodzeniu, nawet jeśli zostało wypłacone po ustaniu pracy. Niemiecka agencja przyznała zasiłek, ale skarżący złożył zażalenie. Trybunał Europejski potwierdził, że obliczenia powinny uwzględniać jedynie wynagrodzenie z ostatniej pracy. TS uznał, że art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 należy interpretować w taki sposób, że stanowi przeszkodę dla ustawodawstwa państwa członkowskiego, które nie uwzględnia wynagrodzenia z ostatniej pracy w obliczeniach zasiłków dla bezrobotnych.
Obliczenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych powinno opierać się na wysokości ostatniego wynagrodzenia niezależnie od tego, że zostało ono wypłacone dopiero po ustaniu stosunku pracy. Stan faktyczny Skarżący jest obywatelem niemieckim i mieszka w RFN. Od 1.7.1990 r. do 31.10.2014 r. pracował jako pracownik przygraniczny w przedsiębiorstwie w Szwajcarii. Od 1.11.2014 r. pracował w RFN, ale pracodawca rozwiązał z nim umowę ze skutkiem od 24.11.2014 r. Wynagrodzenie, które miało zostać wypłacone skarżącemu za listopad 2014 r., zostało ustalone i wypłacone w dniu 11.12.2014 r. Następnie niemiecka agencja do spraw zatrudnienia (dalej jako: agencja) przyznała skarżącemu zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 29,48 euro dziennie, obliczony na podstawie fikcyjnego dziennego wynagrodzenia odniesienia w wysokości 73,73 euro. Ponieważ wynagrodzenie otrzymywane przez skarżącego z tytułu pracy wykonywanej w Szwajcarii nie zostało uznane za podstawę obliczenia tego zasiłku dla bezrobotnych, złożył on do agencji zażalenie. Pytania prejudycjalne 1. Czy art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29.4.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. 2004, L 166, s. 1; dalej jako: rozporządzenie Nr 883/2004) należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego, które przewidując, iż obliczenie wysokości zasiłków dla bezrobotnych opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, nie pozwala, jeżeli okres pobierania wynagrodzenia wypłacanego zainteresowanemu z tytułu ostatniej pracy wykonywanej na podstawie tego ustawodawstwa jest krótszy od okresu odniesienia przewidzianego przez to ustawodawstwo w odniesieniu do ustalania wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia zasiłków dla bezrobotnych, na uwzględnienie wynagrodzenia otrzymywanego przez zainteresowanego z tytułu tej pracy? 2. Czy art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego, które przewidując, iż obliczenie wysokości zasiłków dla bezrobotnych opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, nie pozwala, jeżeli wynagrodzenie pobierane przez zainteresowanego z tytułu ostatniej pracy wykonywanej na podstawie tego ustawodawstwa zostało ustalone i wypłacone dopiero po ustaniu stosunku pracy, na uwzględnienie wynagrodzenia otrzymywanego przez zainteresowanego z tytułu tej pracy? Stanowisko TS 1. Sposób obliczania wysokości zasiłków dla bezrobotnych Z art. 62 ust. 1 rozporządzenia Nr 883/2004 jednoznacznie wynika, że w przypadku gdy ustawodawstwo państwa członkowskiego przewiduje, że obliczenie wysokości zasiłków dla bezrobotnych opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, należy uwzględnić wyłącznie wynagrodzenie otrzymywane przez zainteresowanego z tytułu ostatniej pracy, którą wykonywał na podstawie tego ustawodawstwa. Trybunał potwierdził, że określony w tym przepisie wymóg nie podlega żadnym odstępstwom. Poza tym, zgodnie z art. 62 ust. 2 rozporządzenia Nr 883/2004, wymóg polegający na uwzględnieniu wyłącznie wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu ostatniej pracy wykonywanej na podstawie ustawodawstwa tego państwa ma także zastosowanie w przypadku, w którym to ustawodawstwo przewiduje szczególny okres odniesienia do celów ustalania wynagrodzenia, które służy za podstawę wyliczania świadczeń, oraz kiedy przez całość lub przez część tego okresu zainteresowany podlegał ustawodawstwu innego państwa członkowskiego. W konsekwencji TS uznał, że z art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 wynika, że po pierwsze, gdy ustawodawstwo państwa członkowskiego przewiduje, że obliczenie wysokości świadczeń opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, należy uwzględnić wyłącznie wynagrodzenie otrzymywane przez zainteresowanego za ostatnią pracę najemną, którą wykonywał na podstawie tego ustawodawstwa, a po drugie, jeśli przewiduje ono i definiuje okres odniesienia do celów określenia wynagrodzenia służącego za podstawę obliczeń, to ten okres odniesienia powinien obejmować okresy zatrudnienia ukończone zarówno na podstawie tegoż ustawodawstwa, jak i ustawodawstwa innych państw członkowskich. Trybunał stwierdził, że powyższa wykładnia jest również zgodna z celami rozporządzenia Nr 883/2004, które – jak wynika z jego motywów 4 i 45 – dąży do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązujących w państwach członkowskich, aby zagwarantować skuteczne korzystanie ze swobodnego przepływu osób (wyrok Klein Schiphorst, C-551/16, pkt 31). Co się tyczy konkretnie przewidzianego w art. 62 ust. 1 rozporządzenia Nr 883/2004 obliczania zasiłków dla bezrobotnych, z orzecznictwa TS wynika, że celem jest ułatwienie mobilności pracowników poprzez zapewnienie zainteresowanym możliwości korzystania ze świadczeń, które uwzględniałyby, w najszerszym możliwym zakresie, warunki zatrudnienia (wyrok Fellinger, 67/79, pkt 7). Tymczasem, TS wskazał, że po pierwsze, uwzględnienie do celów obliczenia wysokości zasiłku dla bezrobotnych, do którego zainteresowany ma prawo na podstawie tego ustawodawstwa, wyłącznie ostatniego otrzymywanego przez niego na podstawie tego ustawodawstwa wynagrodzenia ma na celu zagwarantowanie skutecznego korzystania ze swobody przepływu pracowników, w szczególności poprzez ułatwienie poszukiwania pracy w tym państwie członkowskim. Po drugie, nieuwzględnienie tego wynagrodzenia ze względu na to, że przez część okresu odniesienia przewidzianego przez dane państwo do celów obliczenia wysokości zasiłku dla bezrobotnych zainteresowany podlegał ustawodawstwu innych państw członkowskich, powoduje, że pracownik, który skorzystał z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się, jest traktowany mniej korzystnie niż pracownik, którego cała kariera zawodowa przebiegała tylko w jednym państwie członkowskim. Zgodnie z orzecznictwem TS państwa członkowskie zachowują swoje kompetencje do organizowania swoich systemów zabezpieczenia społecznego (wyrok Crespo Rey, C-2/17, pkt 45). Jednakże z treści art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 wynika, że o ile pewne aspekty obliczania wysokości zasiłków dla bezrobotnych, w szczególności możliwość ustanowienia, że obliczenie to opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, faktycznie należą do kompetencji państw członkowskich, o tyle w przypadku gdy państwo skorzystało z takiej możliwości w swoim ustawodawstwie, przepisy te gwarantują, że będzie uwzględniane wyłącznie wynagrodzenie otrzymywane przez zainteresowanego z tytułu ostatniej pracy wykonywanej na podstawie tego ustawodawstwa (wyrok Klein Schiphorst, pkt 46). Zatem ustawodawstwo państwa członkowskiego, które przewiduje, że w sytuacjach takich jak sytuacja będąca przedmiotem sporu obliczenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych powinno być dokonywane na podstawie fikcyjnego wynagrodzenia, zdaniem TS, może utrudniać swobodny przepływ osób podlegających temu ustawodawstwu. Trybunał orzekł, że art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego, które przewidując, iż obliczenie wysokości zasiłków dla bezrobotnych opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, nie pozwala, jeżeli okres pobierania wynagrodzenia wypłacanego zainteresowanemu z tytułu ostatniej pracy wykonywanej na podstawie tego ustawodawstwa jest krótszy od okresu odniesienia przewidzianego przez to ustawodawstwo w odniesieniu do ustalania wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia zasiłków dla bezrobotnych, na uwzględnienie wynagrodzenia otrzymywanego przez zainteresowanego z tytułu tej pracy. 2. Nieuwzględnienie ostatniego wynagrodzenia otrzymanego w państwie członkowskim miejsca zamieszkania Agencja podnosiła, że niemiecka wersja językowa art. 62 ust. 1 przewiduje, w odróżnieniu od innych wersji językowych tego przepisu, uwzględnienie wyłącznie wynagrodzenia otrzymywanego przez zainteresowanego „podczas” ostatniej pracy, jaką wykonywał na podstawie wspomnianego ustawodawstwa. Wobec tego TS przypomniał, że sformułowania użytego w jednej z wersji językowych przepisu prawa Unii nie można traktować jako jedynej podstawy jego wykładni lub przyznawać mu w tym zakresie pierwszeństwo wobec innych wersji językowych (wyrok A i in., C-347/17, pkt 38). Trybunał stwierdził, że biorąc pod uwagę cele rozporządzenia Nr 883/2004, a zwłaszcza art. 62 ust. 1, nie można uznać, że ten przepis uzależnia uwzględnienie wynagrodzenia za ostatnią pracę zainteresowanego od okoliczności, że wynagrodzenie to zostało ustalone i otrzymane przez zainteresowanego najpóźniej w ostatnim dniu wykonywania tej pracy. Trybunał orzekł, że art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego, które przewidując, iż obliczenie wysokości zasiłków dla bezrobotnych opiera się na wysokości wcześniejszego wynagrodzenia, nie pozwala, jeżeli wynagrodzenie otrzymywane przez zainteresowanego z tytułu ostatniej pracy wykonywanej na podstawie tego ustawodawstwa zostało ustalone i wypłacone dopiero po ustaniu stosunku pracy, na uwzględnienie wynagrodzenia otrzymywanego przez zainteresowanego z tytułu tej pracy. Trybunał dokonał szczegółowej interpretacji art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 odnosząc te przepisy do przyznanej obywatelom Unii swobody przepływu pracowników. Trybunał powołał się na wielokrotnie uzasadniane stanowisko, że pracownicy nie powinni być odmiennie traktowani w zależności od tego, czy pracowali wyłącznie w państwie pochodzenia, czy też w innych państwach członkowskich. W niniejszym wyroku TS precyzyjnie odniósł tę regułę do sposobu obliczania zasiłku dla bezrobotnych. Wyrok TS z 23.1.2020 r., Bundesagentur für Arbeit, C- 29/19
Trybunał Europejski stwierdził, że art. 62 ust. 1 i 2 rozporządzenia Nr 883/2004 blokuje ustawodawstwo państwa członkowskiego, które nie uwzględnia ostatniego wynagrodzenia w obliczeniach zasiłków dla bezrobotnych. Orzecznictwo ma na celu zapewnienie swobody przepływu pracowników i równego traktowania w zakresie świadczeń socjalnych.